Chandrayaan मोहिमेसंदर्भात इस्रोचे अध्यक्ष एस. सोमनाथ यांची मोठी घोषणा
पुढारी ऑनलाईन डेस्क : यावर्षी जुलैमध्ये चांद्रयान-३ लॉन्च करण्यात येईल, अशी घोषणा भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेचे (इस्रो) अध्यक्ष एस सोमनाथ यांनी आज (दि.२९) केली. श्रीहरीकोटा येथील सतीश धवन स्पेस सेंटरमधून आज NVS-01 या उपग्रहाचे यशस्वी प्रक्षेपण करण्यात आले. यानंतर एस सोमनाथ यांनी Mission Chandrayaan-3 या मोहिमेची घोषणा केली.
अपयशातून शिकून पुढे जाणे महत्त्वाचे
इस्रोचे प्रमुख एस सोमनाथ यांनी चांद्रयान-२ च्या अयशस्वी चाचणी संदर्भात माध्‍यमांशी बोलताना सांगितले की, कोणतेही नवीन काम करत असल्यास त्यामध्ये यश आणि अपयश येत राहते. अपयश येणे हे सामान्य आहे. प्रत्येकवेळी आपण यशस्वी व्हावेच असे नाही; पण महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे त्यातून शिकून आपण पुढे जाणे हे महत्त्वाचे आहे. जेव्हा काही सूचना केल्या जातात तेव्हा आम्ही त्यामध्ये सुधारणा करण्याचा प्रयत्न करतो; परंतु हे पण तितकेच खरे आहे की, प्रत्येकवेळी केलेल्या सूचना बरोबर असतीलच असे नाही. काही वेळा अपयश येऊ शकते, याचा अर्थ असा नाही की आपण प्रयत्न करणे सोडून दिले पाहिजेत. त्यामुळे आम्ही लवकरच चांद्रयान-३ ची (Mission Chandrayaan-3) मोहिम हाती घेत आहोत, असेही त्‍यांनी स्पष्ट केले.
चांद्रयान संदर्भातील महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे चांद्रयान-3 (Mission Chandrayaan-3)च्या प्रक्षेपणाची घोषणा ही चांद्रयान-2 च्या लँडर-रोव्हरच्या अपघातानंतर चार वर्षांनी करण्यात आली आहे. चांद्रयान-3 मोहीम जुलैमध्ये श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून सूर्याच्या वैश्विक किरणांपासून संरक्षित चंद्राच्या कक्षेत लॉन्च करण्याची शक्यता आहे, असेही एस सोमनाथ यांनी याप्रसंगी स्पष्ट केले आहे. दरम्यान चांद्रयान-३ या मिशनची तयारी देखील अंतिम टप्प्यात असल्याची पुष्टी इस्रोच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी केली आहे.
चांद्रयान-२ मोहीम २०१९ मध्ये प्रक्षेपित करण्यात आली होती. ऑर्बिटर, लँडर आणि रोव्हर या तीन वेगवेगळ्या यंत्रणांचा समाविष्ट असलेले मिशन अद्वितीय संयोजन होते. ऑर्बिटरने निर्दोषपणे काम केले. स्वतःला चंद्राभोवतीच्या कक्षेत स्थापित केले परंतु, चंद्राच्या दूरच्या बाजूला क्रॅश झाल्याने मोहिमेचे लँडर आणि रोव्हर युनिट कोसळले. परंतु सध्याच्या चांद्रयान-3 मोहिमेत केवळएक लँडर आणि एक रोव्हर प्रक्षेपित करण्याचा निर्णय इस्रोने घेतला आहे, असे देखील इस्रोचे अध्यक्ष एस सोमनाथ यांनी सांगितले आहे.
Mission Chandrayaan-3 ची ही आहेत वैशिष्टये
- या वर्षी मार्चमध्ये चांद्रयान-3 अंतराळ यानाने यशस्वीरित्या आवश्यक चाचण्या पूर्ण केल्या. या चाचणीत यानाने प्रक्षेपणाच्या वेळी अंतराळ यानाला सामोरे जाणाऱ्या कठोर कंपन आणि ध्वनिक वातावरणाचा सामना करण्याची क्षमता प्रमाणित केली.
- चांद्रयान-3 मोहिमेत चंद्र रेगोलिथ, चंद्राचा भूकंप, चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या प्लाझ्मा वातावरणाच्या थर्मो-भौतिक गुणधर्मांचा आणि लँडिंग साइटच्या आसपासची मूलभूत रचना यांचा अभ्यास करण्यासाठी वैज्ञानिक उपकरणे आहेत.
- हे चांद्रयान तीन यंत्रणांचे मिश्रण असून यामध्ये प्रोपल्शन, लँडर आणि रोव्हरचा समावेश आहे. श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून भारतातील सर्वात वजनदार प्रक्षेपण वाहन, लाँच व्हेईकल मार्क-III, (ज्याला GSLV Mk III देखील म्हणतात) द्वारे प्रक्षेपित केले जाणार आहे.
- चांद्रयान-3 चांद्रयान-2 मोहिमेचा पाठपुरावा आहे जो चंद्राच्या पृष्ठभागावर सुरक्षित लँडिंग आणि फिरण्याची एंड-टू-एंड क्षमता प्रदर्शित करेल आणि लँडर-रोव्हर कॉन्फिगरेशनचा समावेश आहे.