वृद्धावस्थेतही काही लोकांची स्मरणशक्ती का असते चांगली?
शिकागो ः काही लोकांची स्मरणशक्ती वृद्धावस्थेतही आहे तशीच राहते, हे तुमच्या लक्षात आले असेलच. शेवटी, हे कसे शक्य आहे? शास्त्रज्ञांनी याबाबत एक संशोधन केले, ज्यात अनेक गोष्टी समोर आल्या. शास्त्रज्ञांमध्ये स्पेनमधील 119 वृद्धांचा समावेश होता. त्यांचा मेंदू, शारीरिक हालचाली आणि वर्तन अशा अनेक गोष्टींचा सखोल अभ्यास करण्यात आला.
वृद्धत्वाचे सर्वात सामान्य लक्षण म्हणजे स्मरणशक्ती कमी होणे. जसजसे वय वाढत जाते तसतसे जुन्या गोष्टी तर सोडाच, संध्याकाळपर्यंत लोक सकाळी काय खाल्ले हे विसरतात, पण प्रत्येकाच्या बाबतीत असे घडत नाही. गेल्या दशकभरापासून शास्त्रज्ञ अशा लोकांचा अभ्यास करत आहेत ज्यांना ते ‘सुपर-एजर्स’ म्हणतात. हे लोक 80 वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाचे असतात, पण त्यांची स्मरणशक्ती अगदी 20 ते 30 वर्षांच्या व्यक्तीसारखी असते. शिकागो विद्यापीठातील न्यूरोलॉजीच्या प्राध्यापक एमिली रोझल्स्की यांनी 2012 मध्ये सुपर-एजर्सवर एक संशोधन विकसित केले.स्पेनमधील 119 वृद्धांवर हे संशोधन करण्यात आले. त्यामध्ये 64 सुपर एजर्स आणि 55 वृद्ध प्रौढांचा समावेश होता.
सहभागींच्या स्मरणशक्ती आणि तोंडी कौशल्यांवर आधारीत विविध चाचण्या घेतल्या. मेंदूचे स्कॅन करण्यात आले आणि त्यांची जीवनशैली आणि वर्तनाशी संबंधित प्रश्नांची उत्तरे देण्यात आली. संशोधकांना असे आढळले आहे की सुपर एजर्स मेंदूमध्ये त्या ठिकाणी जास्त व्हॉल्यूम असतात, जे स्मरणशक्तीसाठी आवश्यक असते. तसेच, सुपर एजर्स आणि इतर गटांनी त्यांच्या मेंदूत अल्झायमरची सौम्य लक्षणे देखील दर्शविली.सुपर एजर्स लोकांचा मेंदू 80 वर्षांच्या वृद्धांऐवजी तो 50 किंवा 60 वर्षे वयोगटातील लोकांसारखा होता. तज्ज्ञांना कल्पना नाही की एखादी व्यक्ती सुपर-एजर कशी बनते, जरी स्पॅनिश अभ्यासात आरोग्य आणि जीवनशैलीच्या वर्तनाच्या बाबतीत दोन गटांमध्ये काही फरक आढळले. विशेष म्हणजे सुपर एजर्सचे शारीरिक आरोग्य, रक्तदाब आणि ग्लुकोज चयापचय. या सर्व गोष्टी त्यांच्यात चांगल्या होत्या. शिकागोमधील काही सुपर-एजर्सच्या वागणुकीतही बरेच वेगळे वर्तन होते.
काहींनी नियमित व्यायाम हा त्यांच्या दैनंदिन दिनक्रमाचा एक भाग असल्याचे वर्णन केले, तर काहींनी ते त्यांच्या जीवनशैलीतून गायब असल्याचे म्हटले. त्यांच्यात एक कॉमन गोष्ट दिसून आली ती म्हणजे त्यांचे सामाजिक नाते घट्ट होते. शिकागोमधील काही सुपर-एजर्सच्या वागणुकीतही बरेच वेगळे वर्तन होते. काहींनी नियमित व्यायाम हा त्यांच्या दैनंदिन दिनक्रमाचा एक भाग असल्याचे वर्णन केले, तर काहींनी ते त्यांच्या जीवनशैलीतून गायब असल्याचे म्हटले. त्यांच्यात एक कॉमन गोष्ट दिसून आली ती म्हणजे त्यांचे सामाजिक नाते घट्ट होते.