Nasa : असे असते मंगळावर सूर्यग्रहण... (पाहा व्हिडिओ)
पुढारी ऑनलाइन डेस्क : नासाच्या तीन रोव्हर्सनी मंगळावरील चंद्रांमुळे सूर्यग्रहण नोंदवले आहे. नासाने त्यांचे व्हिडिओ जारी केले आहेत. यामध्ये मंगळ आणि पृथ्वीवरील सूर्यग्रहणांमध्ये असलेला फरक दाखवला आहे. मंगळाचे चंद्र ‘फोबोस’ आणि ‘डेमोस’ यांचा आकार लहान असल्यामुळे मंगळावर वेगवेगळे प्रभाव पडतात.
Nasa पृथ्वी आणि चंद्राची प्रणाली अतिशय अद्वितीय आहे. याची अनेक कारणे आहेत. त्यापैकी एक म्हणजे चंद्र आणि सूर्याचा आकार पृथ्वीवरूनच दिसतो. यामुळे पृथ्वीवरील सूर्यग्रहणही अतिशय अनोखे आहे. ज्यामध्ये चंद्र सूर्याला व्यवस्थित झाकतो. मंगळ आणि त्याचे चंद्र फोबोस आणि डीमोस देखील सूर्यग्रहण करतात. पण पृथ्वी आणि मंगळ या दोन्ही सूर्यग्रहणांमध्ये मोठा फरक आहे. नासाच्या अपॉर्च्यूनिटि, क्यूरोसिटी और पर्सिवियरेंस रोव्हर्सने मंगळाच्या सूर्यग्रहणांचे व्हिडिओ रेकॉर्ड केले आहेत. नासाने हे व्हिडिओ जारी केले आहेत. नासाने हा फरक सांगितला आहे.
#sanshodhanupdate
मंगळावरील सूर्यग्रहण #solareclipseonmars
मंगळावर कार्यरत असणाऱ्या नासाच्या #nasa पर्सिव्हीअरन्स रोव्हरने #perseverencerover त्याच्यावरील #mastcamz या कॅमेरा यंत्रणेचा वापर करून फोबॉस #phobos या मंगळाच्या चंद्राचा सूर्यासमोरून होणारा प्रवास टिपला आहे. pic.twitter.com/jB7NjhHDYl
— Sanshodhan (@sanshodhanindia) April 21, 2022
Nasa चंद्र आकाराने खूप लहान आहे
पृथ्वीप्रमाणेच मंगळाच्या चंद्रांची सावली मंगळावरही पडते. जेथे फोबोस मंगळाची एक परिक्रमा 7.65 तासांत पूर्ण करू शकतो आणि डीमॉस 30.35 तासांत. हे दोन्ही चंद्र आपल्या पृथ्वीच्या चंद्रापेक्षा खूपच लहान आहेत. याशिवाय दोघांचा आकारही पूर्णपणे गोल नाही. अशाप्रकारे, तांत्रिकदृष्ट्या ते सूर्याचे पूर्ण ग्रहण करू शकत नाहीत.
पूर्ण ग्रहण कधीच दिसत नाही
जेव्हा मंगळाचे दोन्ही चंद्र आपापल्या काळात मंगळ आणि सूर्य यांच्यामध्ये येतात, तेव्हा मंगळाच्या पृष्ठभागावरील निरीक्षकांना पृथ्वीच्या सूर्यग्रहणाप्रमाणे सूर्य पूर्णपणे झाकलेला दिसणार नाही. उलट, मंगळावरील हे नैसर्गिक उपग्रह संक्रमणादरम्यान केवळ सूर्यावरील एक स्पॉट म्हणून दृश्यमान असतील.
Nasa तसेच ग्रहणाचा प्रभाव
मंगळावर फोबोसच्या सावलीचा विचित्र परिणाम शास्त्रज्ञांनी पाहिला आहे. मंगळावरील भूकंपीय क्रियाकलाप मोजण्यासाठी अशा घटनेदरम्यान इनसाइट लँडर किंचित झुकतो. शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की हे मंगळाच्या पृष्ठभागाच्या विकृतीमुळे आहे, ज्यामुळे कमी सौर किरणोत्सर्गामुळे पृष्ठभाग थोडासा थंड होतो.
दोन चंद्रांचे वेगवेगळे परिणाम
दोन चंद्रांपैकी, फोबोस मंगळाच्या पृष्ठभागावर सर्वात मोठी सावली टाकतो आणि ग्रहणाच्या वेळी तो सूर्याकडून येणारा 40 टक्के प्रकाश रोखतो. त्याच वेळी, दुसरा चंद्र डीमॉस थोडा दूर आहे आणि तो देखील लहान आहे, जो खूप कमी प्रकाश रोखू शकतो. यावरून पृथ्वी आणि चंद्राची स्थिती किती अचूक आहे हे स्पष्ट होते.
पृथ्वीचे सूर्यग्रहण इतके अद्वितीय का आहे
जेथे गोलाकार चंद्र पृथ्वीच्या सूर्यग्रहणाच्या वेळी सूर्याला पूर्णपणे झाकतो तर चंद्र आकाराने सूर्यापेक्षा खूपच लहान असतो. कारण चंद्र हा सूर्यापेक्षा ४०० पट लहान असला तरी तो पृथ्वीच्या सूर्यापेक्षा ४०० पट जवळ आहे. त्यामुळेच या दोघांचा आकार आकाशात सारखाच दिसतो आणि जेव्हा सूर्यग्रहण होते तेव्हा चंद्र सूर्याला जवळजवळ पूर्णपणे व्यापतो.
Nasa रिंग का दिसतात?
परंतु सूर्य आणि चंद्राच्या कक्षेचे आकार देखील पूर्णपणे वर्तुळाकार नसतात, ज्यामुळे दोन्ही पृथ्वीपासून नेहमी समान अंतरावर नसतात. त्यामुळे त्यांचा आकारही बदलतो. यामुळेच असे सूर्यग्रहण वर्षातून एकदाच पाहायला मिळते जेव्हा चंद्र सूर्याला पूर्णपणे झाकू शकत नाही आणि त्याच्याभोवती एक वलय दिसते.
एक मनोरंजक गोष्ट अशी आहे की चंद्र दरवर्षी 3.82 सेमीने आपल्यापासून दूर जात आहे आणि 60 कोटी वर्षांनंतर चंद्र पृथ्वीपासून इतका दूर जाईल की पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर सूर्यग्रहण दिसणे थांबेल. पण मंगळ फोबोसच्या उलट आहे, तो हळूहळू मंगळाजवळ येत आहे आणि एका वेळी मंगळावर संपूर्ण सूर्यग्रहण दिसेल.
हे ही वाचा :
दोन चंद्र असूनही लाल ग्रह पूर्ण सूर्यग्रहणापासून वंचितच