आजच्या डिजिटल युगात मोबाईल, लॅपटॉप आणि सोशल मीडियाशी सतत जोडलेले राहणे हे एक मानसिक थकवा, चिडचिड, झोपेचे अभाव आणि एकाग्रतेच्या समस्यांचे मूळ ठरत आहे. यावर उपाय म्हणून 'डिजिटल फास्टिंग' ही एक नवी मानसिक आरोग्य थेरपी म्हणून समोर येत आहे.
डिजिटल फास्टिंग म्हणजे ठराविक वेळेसाठी *मोबाईल, इंटरनेट आणि सर्व प्रकारच्या स्क्रीनपासून दूर राहणे.* यामुळे मेंदूला आराम मिळतो, विचारशक्ती सुधारते आणि मन प्रसन्न राहते.
डिजिटल फास्टिंग म्हणजे फक्त सोशल मीडियापासून दूर राहणे नाही, तर सर्व डिजिटल उपकरणांपासून विश्रांती घेणे होय. सतत स्क्रीनकडे पाहिल्यामुळे डोळ्यांवर ताण, मेंदूतील गोंधळ, मानसिक अशांती आणि चिडचिड वाढते.
डिजिटल फास्टिंग आपल्याला स्वतःशी संवाद साधण्याचा, कुटुंबासोबत वेळ घालवण्याचा आणि खऱ्या जगाशी पुन्हा जोडण्याचा मौल्यवान अनुभव देते.
सततच्या नोटिफिकेशन, व्हायब्रेशन आणि ऑनलाइन उपस्थितीमुळे अनेकजण मानसिक थकवा, मूड स्विंग्स आणि तणाव अनुभवतात.
डिजिटल फास्टिंगमुळे हा भार हलका होतो, मेंदू "रीसेट" होतो आणि यामुळे एकाग्रता तसेच सकारात्मकता वाढते.
सकाळी उठल्यानंतर १ तास फोनपासून दूर राहा
दररोज संध्याकाळी एक वेळ ठरवून मोबाईल बंद करा
“नो फोन वीकेंड”, “स्क्रीनलेस डिनर”, “सोशल मीडिया फ्री डे” यांसारखे नियम पाळा
छोट्या पावलांनी सुरुवात केली तरी दीर्घकाळात याचे मोठे फायदे दिसून येतात.
झोपेचा दर्जा सुधारतो
डोळ्यांवरील ताण कमी होतो
मूड स्थिर राहतो
तुलनात्मक भावना आणि नकारात्मकता टळते
निसर्ग, वाचन आणि कुटुंबाशी मैत्रीपूर्ण संबंध सुधारतात
आजची पिढी लहान वयातच स्क्रीनशी जोडलेली आहे. त्यांना झोप न येणे, चिडचिड, एकाग्रतेचा अभाव ही सामान्य लक्षणं आहेत.
पालकांनी त्यांच्यासाठी *स्क्रीन फ्री अॅक्टिव्हिटीज, आउटडोअर खेळ, फॅमिली टाईम यांचं आयोजन करावं. युवकांनी सोशल मीडियावर स्वतःला मर्यादित ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
डिजिटल फास्टिंग ही एक वेळची कृती नसून नियमित सवय असावी.
जसे शरीरासाठी उपवास फायदेशीर असतो, तसा मेंदूसाठी डिजिटल उपवास आवश्यक आहे.
दर आठवड्याला एक दिवस, दररोज एक तास किंवा एखाद्या विशिष्ट वेळी डिजिटल ब्रेक घेणे फायद्याचे ठरते.
FOMO (Fear of Missing Out) पासून स्वतःला मोकळं करा आणि मानसिक शांततेला प्राधान्य द्या.
