US airstrike Iran America uses B-2 Spirit Bombers Tomahawk Missile F-22 Raptor
तेहरान/वॉशिंग्टन : इराण आणि इस्रायलमधील संघर्षात अमेरिका उघडपणे सामील झाली असून, अमेरिकेने रविवारी तीन मिनिटांत इराणच्या तीन महत्वाच्या अणुऊर्जा केंद्रांवर अचूक हवाई हल्ले चढवले आहेत.
अमेरिकेने हे हल्ले Fordow, Natanz आणि Esfahan येथील अणुऊर्जा केंद्रांवर केले असून, यासाठी अत्याधुनिक शस्त्रास्त्रांचा वापर केला आहे. अमेरिकेने B-2 Spirit बॉम्बर्स विमाने, GBU-57 बंकर बस्टर्स आणि टोमहॉक क्रूझ मिसाईल्स, एफ-22 रेप्टर विमानांचा वापर केला. या विमानांची वैशिष्ट्ये जाणून घेऊया...
ही बॉम्बर्स विमाने जगातील सर्वात महागडी आणि अत्याधुनिक लढाऊ विमान मानले जातात.
प्रत्येक विमानाची किंमत सुमारे 2.1 अब्ज डॉलर (2000 कोटी) आहे, त्यामुळे हा जगातील सर्वात महागडा बॉम्बर आहे. सध्या फक्त 20 B-2 विमानच आहेत, ते देखील अमेरिकन वायुसेनेकडेच.
स्टेल्थ टेक्नॉलॉजीमुळे (गुप्तता क्षमता) हे विमाने रडारवर सापडत नाहीत. हे विमान रडारवर अगदी कमी दिसते. त्यामुळे शत्रूला हे लक्षात येत नाही किंवा येण्यास विलंब होतो.
‘फ्लायिंग विंग’ डिझाइन, म्हणजे फक्त एक विंगसारखी रचना, ज्यात कोणतीही पूंछ किंवा मोठी टेलफिन नसते. या डिझाइनमुळे स्टेल्थ क्षमता वाढते.
B-2 विविध प्रकारच्या हवाई आणि जमीन लक्ष्यांसाठी जास्तीत जास्त 40,000 पौंड वजनाचा विविध प्रकारचा बॉम्ब व मिसाईल घेऊन जाऊ शकतो, ज्यात आण्विक बॉम्बसुद्धा आहेत.
हे विमान अतिशय लांबच्या दुर्गम हद्दीवर (करीब 11,000 किलोमीटर पेक्षा जास्त) विमानचालन करू शकते, आणि हवा मध्ये इंधन टाकून (air refueling) हजेरी टिकवू शकते.
एकाच वेळी मोठ्या प्रमाणावर स्फोटक द्रव्य घेऊन अत्यंत अचूकतेने हल्ला करू शकतात.
स्मार्ट बॉम्बसह सुसज्ज: मार्गदर्शित बॉम्ब आणि क्रूज मिसाईल्सच्या सहाय्याने अत्यंत अचूक हल्ले करता येतात.
अमेरिकेच्या पाणबुड्यांमधून हे सबसॉनिक मिसाईल्स डागले गेले.
जमिनीवर खोल आत असलेल्या ठिकाणांना लक्ष्य करता येते.
हे मिसाईल्स सॅटेलाईटद्वारे मार्ग बदलू शकतात आणि हल्ल्यानंतरची माहितीही पाठवतात.
यापूर्वी टोमाहॉक मिसाईल्सचा वापर इराक, लिबिया आणि सीरियामध्ये करण्यात आला होता.
टोमाहॉक मिसाईलची रेंज सुमारे 1,250 मैल (2,000 किलोमीटर) पर्यंत असते, म्हणजे एकदम दूरच्या लक्ष्यांवर सुद्धा अचूक हल्ला करता येतो.
वेग: सबसोनिक (सुमारे 880 किमी/तास), म्हणजे ध्वनीपेक्षा हळू.
मार्गदर्शन प्रणाली: GPS, इनर्शियल नॅव्हिगेशन सिस्टम (INS) आणि टेरेन-फॉलोइंग रेडार वापरून मिसाईल अत्यंत अचूकपणे ध्येयापर्यंत पोहोचते.
जमिनाच्या जवळून उडते, ज्यामुळे रडार डिटेक्शन टाळण्यास मदत होते.
शस्त्रसज्जता- टोमाहॉक विविध प्रकारच्या हेडसह उपलब्ध आहे: क्लस्टर बॉम्ब, पारंपरिक बॉम्ब, न्युक्लियर हेड
सध्या अमेरिकी नौदलाकडे सुमारे 1000+ टोमाहॉक मिसाईल्स आहेत.
या लढाऊ विमानांचा वापर हल्ल्यादरम्यान हवेत संरक्षण देण्यासाठी झाला.
F-22 Raptor: अतिशय वेगवान, स्टेल्थ आणि लांब पल्ल्याचे लढाऊ विमान.
F-35A Lightning II: पाचव्या पिढीचे स्टेल्थ फायटर जे कोणत्याही हवामानात अचूक हल्ला करू शकते.
दरम्यान, अमेरिकेच्या हल्ल्यानंतर मध्य पूर्वेतील संघर्ष अधिक तीव्र झाला आहे. या हल्ल्यांनंतर कच्च्या तेलाच्या किमतींमध्ये वाढ झाली.
जागतिक बेंचमार्क ब्रेंट क्रूड फ्युचर्स 0.40 टक्के म्हणजेच 31 सेंट्सने वाढून 77.32 डॉलर प्रति बॅरल झाला, तर अमेरिकेतील वेस्ट टेक्सास इंटरमिजिएट (WTI) क्रूड 0.73 टक्के म्हणजेच 54 सेंट्सने वाढून 74.04 डॉलर प्रति बॅरल झाली.
इराण OPEC+ या तेलपुरवठादार राष्ट्रांच्या गटातील एक तृतीयांश उत्पादन पुरवणारा तिसरा सर्वात मोठा खनिज तेल उत्पादक देश आहे.
जर इराणकडून पुरवठा खंडित झाला किंवा त्यांनी "हॉर्मुझच्या सामुद्रधुनी"ला अडथळा आणण्याचा इशारा दिला, तर जागतिक ऊर्जा बाजारपेठेवर गंभीर परिणाम होऊ शकतो. ही सामुद्रधुनी जगातील सुमारे 20 टक्के तेलवाहतूक करत असते.