Doctor opinion on betel leaves
जेवणानंतर विड्याचं पान किंवा पान खाण्याची सवय आपल्याकडे पूर्वापार चालत आलेली आहे. अनेकदा आपण ते केवळ एक मुखवास (Mouth Freshener) म्हणून खातो. पण तुम्हाला माहित आहे का, की हे साधंसं दिसणारं हिरवंगार पान आपल्या आरोग्यासाठी किती फायदेशीर ठरू शकतं? प्रसिद्ध आहारतज्ज्ञ डॉ. स्मिता बारोडे यांच्या मते, विड्याच्या पानामध्ये अनेक औषधी गुणधर्म दडलेले आहेत, जे आपल्याला विविध आरोग्य समस्यांपासून दूर ठेवण्यास मदत करू शकतात.
विड्याच्या पानाला 'नागवेलीचे पान' असेही म्हणतात आणि त्याचे शास्त्रीय नाव 'पायपर बीटल' (Piper betel) आहे. भारत, श्रीलंका, मलेशिया, इंडोनेशिया यांसारख्या उष्णकटिबंधीय प्रदेशात आढळणारी ही एक वेलवर्गीय वनस्पती आहे. धार्मिक कार्यांपासून ते औषधी उपयोगांपर्यंत विड्याच्या पानाचा वापर केला जातो. चला तर मग, डॉ. स्मिता बारोडे यांच्याकडून या पानाचे आरोग्यदायी रहस्य जाणून घेऊया.
डॉ. बारोडे सांगतात की, विड्याच्या पानात पोषक तत्वांचा उत्तम साठा असतो. यात प्रामुख्याने खालील घटक आढळतात:
पाणी: ८५-९०%
प्रोटीन: ३-३.५%
फॅट (चरबी): ०.४-१%
खनिजे: २.३-३.३%
फायबर: २.३%
कर्बोदके (Carbohydrate): ०.५-६.१%
पोटॅशियम: १.१-४.६%
कॅल्शियम: ०.२-०.५%
व्हिटॅमिन सी: ०.००५-०.०१%
अत्यावश्यक तेल (Essential Oil): ०.०८-०.२%
विड्याच्या पानात अनेक औषधी गुणधर्म आहेत, जे खालीलप्रमाणे:
कर्करोगविरोधी (Anti-cancer) गुणधर्म असू शकतात.
हे एक उत्तम अँटीऑक्सिडंट आहे.
बुरशीजन्य संसर्गाला (Fungal Infection) प्रतिबंध करू शकते.
ऍलर्जीपासून बचाव करण्यास मदत करू शकते.
जखम लवकर भरून काढण्यास उपयुक्त ठरू शकते.
बद्धकोष्ठतेसारख्या समस्यांवर गुणकारी ठरू शकते.
तुम्हाला माहित आहे का? भारतीय संस्कृतीत विड्याच्या पानाचा वापर इसवी सन पूर्व ४०० पासून केला जात आहे. चरक संहिता आणि सुश्रुत संहिता यांसारख्या प्राचीन आयुर्वेदिक ग्रंथांमध्ये जेवणानंतर पान खाण्याचा उल्लेख आढळतो, जी प्रथा इसवी सन ७५ ते ३०० च्या दरम्यान सामान्य झाली होती.
1. डोकेदुखीसाठी उपयोग (For Headache): विड्याच्या पानात थंडावा देणारे आणि वेदनाशामक (Analgesic) गुणधर्म असतात. तीव्र डोकेदुखी होत असल्यास पानाचा लेप कपाळावर लावल्यास आराम मिळू शकतो. मात्र, सततच्या डोकेदुखीसाठी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
2. कर्करोगावर संभाव्य परिणाम (For Cancer): काही अभ्यासांनुसार, विड्याच्या पानात असलेले फिनोलिक कंपाऊंड्स कर्करोगाच्या पेशींची वाढ रोखण्यास मदत करू शकतात. तथापि, यावर अधिक मानवी संशोधन होणे आवश्यक आहे. कर्करोग हा एक गंभीर आजार असल्याने त्यावर स्वतः उपचार न करता तज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
3. बुरशीजन्य संसर्गावर उपाय (For Fungal Infection): विड्याच्या पानातील 'हायड्रॉक्सीकॅविकोल' (Hydroxychavicol) नावाचा घटक बुरशीची वाढ रोखतो. त्वचेवरील संसर्गासाठी किंवा तोंडातील फंगल इन्फेक्शनसाठी याच्या पाण्याच्या गुळण्या करणे फायदेशीर ठरू शकते.
4. पोटातील अल्सरसाठी फायदेशीर (For Gastric Ulcers): विड्याच्या पानातील अँटीऑक्सिडंट्स पोटातील अल्सर कमी करण्यास मदत करतात. हे पोटातील आम्ल (Acid) कमी करून श्लेष्मा (Mucus) वाढवते, ज्यामुळे पोटाला आराम मिळतो.
5. मधुमेहावर नियंत्रण (For Diabetes): प्राण्यांवर केलेल्या काही अभ्यासांमध्ये असे दिसून आले आहे की, विड्याच्या पानांमुळे रक्तातील साखर कमी होण्यास मदत होते. मात्र, मानवावरील त्याच्या परिणामांसाठी अधिक संशोधन आवश्यक आहे. मधुमेही रुग्णांनी डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय याचा वापर करू नये.
6. ऍलर्जी कमी करण्यासाठी (For Allergies): प्रयोगशाळेतील अभ्यासात असे दिसून आले आहे की, विड्याच्या पानातील घटक ऍलर्जी निर्माण करणाऱ्या घटकांना कमी करू शकतात.
7. जखम लवकर भरण्यासाठी (For Healing Wounds): विड्याच्या पानात जखम लवकर भरून काढण्याची क्षमता असते. जखमेवर पानाचा रस लावल्यास ती लवकर भरून येण्यास मदत होते. गंभीर जखमेसाठी त्वरित वैद्यकीय उपचार घ्यावेत.
8. बद्धकोष्ठता दूर करण्यासाठी (For Constipation): बद्धकोष्ठतेचा त्रास असल्यास, विड्याच्या पानांच्या देठाला एरंडेल तेल लावून गुदद्वारात ठेवल्यास आराम मिळू शकतो, असे काही पारंपरिक उपायांमध्ये सांगितले जाते.
तुम्ही थेट पान चावून खाऊ शकता.
पाण्यात काही पाने उकळून त्या पाण्याने गुळण्या करू शकता, ज्यामुळे तोंडाचे आरोग्य चांगले राहते.
डॉ. बारोडे स्पष्ट करतात की, केवळ विड्याचे पान खाणे सहसा हानिकारक नसते. परंतु, जेव्हा ते तंबाखू, चुना आणि सुपारीसोबत खाल्ले जाते, तेव्हा खालील दुष्परिणाम दिसू शकतात:
व्यसन लागण्याची शक्यता.
अति उत्साही किंवा उत्तेजित वाटणे.
जास्त घाम येणे.
तोंडात जास्त लाळ निर्माण होणे.
गर्भवती आणि स्तनदा मातांनी विड्याच्या पानाचे सेवन करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
लहान मुले आणि वृद्ध व्यक्तींना देण्यापूर्वी काळजी घ्यावी.
कोणत्याही औषधोपचारासोबत याचा वापर करायचा असल्यास, आपल्या डॉक्टरांना नक्की विचारा.
विड्याचे पान हे केवळ एक मुखवास नसून, त्यात अनेक आरोग्यदायी गुणधर्म आहेत. तथापि, डॉ. स्मिता बारोडे जोर देऊन सांगतात की, यातील बहुतांश फायदे प्राथमिक अभ्यासांवर आधारित आहेत आणि अधिक संशोधनाची गरज आहे. त्यामुळे, कोणत्याही आरोग्य समस्येवर घरगुती उपाय म्हणून याचा वापर करण्यापूर्वी किंवा आहारात नियमित समावेश करण्यापूर्वी, वैद्यकीय तज्ञांचा किंवा डॉक्टरांचा सल्ला घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.