Donald Trump on Hamas
वॉशिंग्टन: अमेरिकेच्या मध्यस्थीने सुरू असलेली युद्धविराम चर्चा फिस्कटल्यानंतर अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी इस्रायलला गाझामधील लष्करी कारवाई अधिक तीव्र करण्याचे आवाहन केले आहे. "हमासला वाटाघाटींमध्ये कोणताही रस नाही, त्यांना मरायचे आहे.
त्यामुळे इस्रायलने आता हे प्रकरण साफ करून काम तडीस न्यावे," अशा शब्दांत ट्रम्प यांनी आपली भूमिका स्पष्ट केली आहे. त्यांच्या या वक्तव्यामुळे मध्य-पूर्वेतील तणाव अधिकच वाढण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे.
अमेरिकेने शांतता चर्चेतून माघार घेतल्यानंतर आणि गाझामध्ये पुन्हा एकदा संघर्ष पेटलेला असताना ट्रम्प यांचे हे विधान आले आहे. स्कॉटलंड दौऱ्यावर जाण्यापूर्वी पत्रकारांशी बोलताना ते म्हणाले, "हमासला खरंतर कोणताच करार करायचा नव्हता.
मला वाटतं की त्यांना मरायचं आहे. ही परिस्थिती खूप वाईट आहे आणि आता हे काम पूर्ण करण्याची वेळ आली आहे."
ट्रम्प प्रशासनाचे मध्य-पूर्वेतील शांतता दूत स्टीव्ह विटकॉफ यांनी अमेरिका वाटाघाटींमधून तात्पुरती माघार घेत असल्याचे जाहीर केल्यानंतर दुसऱ्याच दिवशी ट्रम्प यांनी हे वक्तव्य केले. वॉशिंग्टनमध्ये रणनीतीवर पुन्हा विचार करण्यासाठी ही माघार घेण्यात आल्याचे सांगण्यात आले.
ट्रम्प यांनी हमासच्या ताब्यात असलेल्या शेवटच्या अमेरिकन-इस्रायली नागरिकाच्या, एडन अलेक्झांडरच्या सुटकेत महत्त्वाची भूमिका बजावली होती. याच मुद्द्यावर बोट ठेवत ते म्हणाले, "आता शेवटचे काही ओलीस शिल्लक आहेत आणि त्यांना (हमासला) माहीत आहे की या ओलीसांची सुटका झाल्यावर काय होईल. त्यामुळेच त्यांना हा करार करायचा नाही."
"त्यांना (इस्रायलला) लढावे लागेल आणि हे प्रकरण साफ करावे लागेल. हमासच्या दहशतवाद्यांची शिकार केली जाईल," असे म्हणत त्यांनी इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू यांच्या लष्करी मोहिमेला उघड पाठिंबा दिला.
ट्रम्प यांच्या या वक्तव्यातून असे संकेत मिळत आहेत की, गाझामधील बिघडत चाललेली मानवतावादी परिस्थिती पाहता आता राजनैतिक मार्गांपेक्षा लष्करी कारवाईलाच त्यांचे प्राधान्य आहे.
इस्रायल: पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू यांनी अमेरिकेच्या भूमिकेचे स्वागत केले आहे. चर्चेत निर्माण झालेल्या अडथळ्यांसाठी हमासच जबाबदार असल्याचे सांगत, ओलीस नागरिकांना परत आणण्यासाठी आणि हमासचे राज्य संपवण्यासाठी इस्रायल आता "पर्यायी मार्गांचा" विचार करत असल्याचे त्यांनी म्हटले आहे.
हमास: हमासचे वरिष्ठ अधिकारी बासेम नईम यांनी मात्र हे आरोप फेटाळले आहेत. फेसबुकवर त्यांनी लिहिले की, चर्चा सकारात्मक होती, परंतु अमेरिकेचे दूत विटकॉफ यांनी इस्रायलवर दबाव आणण्यासाठीच असे वक्तव्य केले.
"आम्ही परिस्थितीची गुंतागुंत समजून जो प्रस्ताव दिला होता, तो शत्रूची इच्छा असती तर करारापर्यंत पोहोचू शकला असता," असे त्यांनी नमूद केले.
मध्यस्थ देश: कतार आणि इजिप्त या मध्यस्थी करणाऱ्या देशांनी सांगितले की, चर्चेच्या शेवटच्या फेरीत काही प्रगती झाली होती. वाटाघाटींमध्ये तात्पुरता खंड पडणे ही एक सामान्य प्रक्रिया असून अमेरिकेच्या भागीदारीने युद्धविराम घडवून आणण्यासाठी आम्ही कटिबद्ध आहोत, असे त्यांनी स्पष्ट केले.
एकीकडे राजनैतिक पातळीवर आरोप-प्रत्यारोप सुरू असताना, दुसरीकडे गाझामधील मानवतावादी संकट अधिक गडद झाले आहे.
अन्नाचा तुटवडा: आंतरराष्ट्रीय मदत संस्थांनी दिलेल्या इशाऱ्यानुसार, गाझातील 22 लाख नागरिकांसाठी अन्न आणि वैद्यकीय पुरवठा जवळपास संपला आहे. इस्रायलने घातलेल्या वेढ्यामुळे संपूर्ण प्रदेश मानवनिर्मित दुष्काळाच्या उंबरठ्यावर उभा आहे.
वाढते मृत्यू: गेल्या 24 तासांत कुपोषण आणि उपासमारीमुळे आणखी 9 जणांचा मृत्यू झाल्याची नोंद आरोग्य अधिकाऱ्यांनी केली आहे. गेल्या काही आठवड्यांपासून उपासमारीमुळे डझनभर लोकांचा मृत्यू झाला आहे.
संयुक्त राष्ट्रांची चिंता: संयुक्त राष्ट्रांनी (UN) पुष्टी केली आहे की, गंभीर कुपोषित मुलांवर उपचार करण्यासाठी आवश्यक असलेला विशेष पौष्टिक अन्नाचा साठा जवळजवळ संपला आहे. मानवतावादी कार्यात इस्रायली निर्बंधांमुळे अडथळे येत असल्याचा आरोप UN ने केला आहे.
यावर इस्रायलने म्हटले आहे की, त्यांनी प्रदेशात पुरेसे अन्न पोहोचवले आहे आणि संयुक्त राष्ट्र व्यवस्थापनात अपयशी ठरत आहे. याउलट, UN ने इस्रायलकडे त्यांच्या कर्मचाऱ्यांचे हमासशी संबंध असल्याच्या आरोपांचे पुरावे मागितले आहेत.
शुक्रवारी इस्रायली हवाई हल्ल्यांमध्ये आणि गोळीबारात 21 पॅलेस्टिनी नागरिक ठार झाले. यामध्ये विस्थापित कुटुंबांना आश्रय देणाऱ्या गाझा शहरातील एका शाळेवर झालेल्या हल्ल्यात 5 जणांचा मृत्यू झाला. मृतांमध्ये पत्रकार अॅडम अबू हरबिद यांचाही समावेश होता.
7 ऑक्टोबर 2023 रोजी हमासच्या दहशतवाद्यांनी इस्रायलच्या सीमावर्ती शहरांवर हल्ला करून सुमारे 1200 लोकांची हत्या केली होती आणि 251 जणांना ओलीस ठेवले होते.
तेव्हापासून सुरू झालेल्या इस्रायली लष्करी कारवाईत गाझाच्या आरोग्य मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, आतापर्यंत सुमारे 60000 पॅलेस्टिनी नागरिक मारले गेले आहेत आणि गाझा पट्टीचा मोठा भाग उद्ध्वस्त झाला आहे.
