अनेकदा लोकांना पायाच्या बोटांना, विशेषतः अंगठ्याला, कोणतीही मोठी दुखापत नसतानाही सूज येऊन ते पिकल्यासारखे वाटू लागते. अनेक लोकांमध्ये ही समस्या वारंवार दिसून येते. याचे मुख्य कारण म्हणजे, रोजच्या कामांदरम्यान माती किंवा धूळ नखांच्या आतमध्ये आणि आजूबाजूच्या त्वचेमध्ये जमा होते. ही जमा झालेली घाण काही दिवसांतच लहानशा जखमेचे (घावाचे) रूप घेते, ज्याकडे सुरुवातीला दुर्लक्ष केले जाते.
या घावामध्ये हळूहळू जंतूंचा संसर्ग (Infection) वाढू लागतो, ज्यामुळे सूज येते आणि बोट लाल होते. गंभीर बाब म्हणजे, हळूहळू या संसर्गामुळे त्या भागात पू (Pus) तयार होऊ लागतो आणि वेदना असह्य होतात. वैद्यकीय भाषेत याला 'इनग्रोन टोनेल' किंवा नखेचा संसर्ग असे म्हणतात. जर या समस्येकडे त्वरित लक्ष दिले नाही, तर हा संसर्ग वाढत जाऊन गंभीर स्वरूप धारण करू शकतो.
पण घाबरून जाण्याचे कारण नाही, कारण या समस्येवर वेळीच लक्ष दिल्यास घरगुती उपचारांनीही प्रभावीपणे आराम मिळू शकतो. सर्वात महत्त्वाचा आणि सोपा उपाय म्हणजे पायांना गरम पाण्यात भिजवून ठेवणे. कोमट पाण्यात थोडे मीठ (Epsom Salt असल्यास उत्तम) मिसळून त्यात दिवसातून दोन-तीन वेळा 15 ते 20 मिनिटे पाय बुडवून ठेवावेत. यामुळे संसर्ग कमी होण्यास आणि सूज उतरण्यास मदत होते. यानंतर बोट व्यवस्थित पुसून कोरडे ठेवावे.
याशिवाय, पायाची नखे नेहमी सरळ कापल्यास आणि जास्त खोलवर न कापल्यास या समस्येपासून बचाव करता येतो. जर संसर्ग जास्त वाढला असेल, पू जास्त प्रमाणात येत असेल किंवा अंगठा खूप दुखत असेल, तर त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. मात्र, प्राथमिक स्तरावर स्वच्छता आणि योग्य काळजी घेतल्यास या त्रासातून सहजपणे आणि लवकर मुक्ती मिळू शकते.
गरम पाण्याची प्रक्रिया: कोमट पाण्यात मीठ (Epsom Salt) मिसळून त्यात बोट दिवसातून 2-3 वेळा भिजवा.
स्वच्छता: पाय नेहमी स्वच्छ ठेवा आणि नखेच्या आसपासची जागा कोरडी ठेवा.
नखे सरळ कापा: नखे नेहमी सरळ आकारात कापा, कडा जास्त खोलवर कापू नका.
योग्य पादत्राणे (Footwear): खूप घट्ट किंवा टोकाला निमुळते असलेले बूट घालणे टाळा.
