मासिक पाळी ही महिलांच्या शरीरासाठी एक नैसर्गिक आणि आवश्यक प्रक्रिया आहे, जी शरीराला निरोगी आणि संतुलित ठेवते. मात्र, आजकाल अनेक तरुणी आणि महिला विशिष्ट सण, समारंभ किंवा महत्त्वाच्या कार्यक्रमांदरम्यान पाळी टाळण्यासाठी डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय 'पीरियड्स थांबवणाऱ्या गोळ्या' घेत असल्याचे दिसून येत आहे.
पीरियड्स पुढे ढकलणाऱ्या गोळ्यांचे सेवन केल्यास तात्काळ आणि दीर्घकाळ दोन्ही प्रकारचे दुष्परिणाम जाणवू शकतात.
1. सामान्य दुष्परिणाम (Common Side Effects):
मळमळ आणि उलटी होणे.
तीव्र डोकेदुखी.
स्तनांमध्ये वेदना किंवा सूज येणे.
मूड स्विंग्ज आणि चिडचिड होणे.
2. गंभीर धोके (Serious Risks):
रक्ताच्या गुठळ्या (Blood Clots) होण्याचा धोका: हा सर्वात गंभीर धोका आहे. या गुठळ्या फुफ्फुसे किंवा मेंदूपर्यंत पोहोचल्यास जीवघेण्या ठरू शकतात.
हार्मोनल असंतुलन: दीर्घकाळ वापरल्यास शरीराचे नैसर्गिक हार्मोनल संतुलन बिघडते, ज्यामुळे भविष्यात मासिक पाळी अनियमित (Irregular Periods) होण्याची शक्यता वाढते.
काही प्रकरणांमध्ये हाय ब्लड प्रेशरचा त्रास सुरू होऊ शकतो.
पीरियड्स पुढे ढकलण्यासाठी ज्या गोळ्या घेतल्या जातात, त्या शरीरातील इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन या हार्मोन्सच्या नैसर्गिक चक्रावर थेट परिणाम करतात. या गोळ्या कृत्रिमरित्या प्रोजेस्टेरॉनची पातळी वाढवून गर्भाशयाचे अस्तर टिकवून ठेवतात, ज्यामुळे पाळी तात्पुरती थांबते. डॉक्टरांच्या मते, नैसर्गिकरीत्या चाललेल्या चक्रावर वारंवार हस्तक्षेप केल्यास शरीरावर गंभीर दुष्परिणाम होऊ शकतात.
डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय किंवा जास्त काळासाठी या गोळ्या घेतल्यास रक्ताच्या गुठळ्या होण्याचा धोका वाढतो, ज्यामुळे काही प्रकरणांमध्ये जीव गमावल्याची उदाहरणे समोर आली आहेत.
सण, समारंभ, धार्मिक विधी किंवा मोठा प्रवास असेल तेव्हा या गोळ्यांची मागणी अचानक वाढते. यामागची मुख्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
धार्मिक समजुती: पाळीच्या काळात महिलांनी पूजा-पाठ किंवा धार्मिक विधींमध्ये सहभागी होऊ नये, अशी आजही अनेक ठिकाणी पारंपरिक धारणा आहे. अशावेळी विधीमध्ये खंड पडू नये म्हणून या गोळ्यांचा वापर केला जातो.
सण आणि समारंभ: दिवाळी, लग्न किंवा कोणताही मोठा कौटुंबिक समारंभ चुकवू नये यासाठी महिला पाळी पुढे ढकलण्याचा निर्णय घेतात.
असुविधा: प्रवासात किंवा गर्दीच्या ठिकाणी पाळीमुळे होणारी गैरसोय टाळण्यासाठीही अनेक जणी हे औषध घेतात.
डॉक्टर्स नेहमीच मासिक पाळी ही नैसर्गिक प्रक्रिया आहे आणि वारंवार गोळ्या घेणे अनैसर्गिक असून आरोग्यासाठी हानिकारक आहे, असे सांगतात. शक्यतोवर या गोळ्या घेणे टाळावे आणि अत्यंत आवश्यक असल्यास तज्ज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घेऊनच घ्याव्यात.
