हिवाळ्याचे दिवस सुरू होताच अनेक जण थंडीपासून बचाव करण्यासाठी दिवसभर रजाई किंवा ब्लँकेटमध्ये राहणे पसंत करतात. परंतु, काही लोकांच्या बाबतीत असे होते की कितीही गरम कपडे घातले किंवा रजाईत पाय ठेवले, तरीही त्यांचे पाय सतत थंड राहतात. ही स्थिती सामान्य नसून, शरीरात एका विशिष्ट पोषक तत्त्वाची कमतरता असल्याचे लक्षण असू शकते. सतत पाय थंड राहण्यामागे रक्ताभिसरण व्यवस्थित न होणे हे मुख्य कारण असते आणि रक्ताभिसरणावर परिणाम करणारी एक प्रमुख कमतरता म्हणजे व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता
ज्या लोकांच्या शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 (Vitamin B12) किंवा लोहाची (Iron) कमतरता असते, त्यांचे पाय सहसा थंड राहतात.
बी 12 चे कार्य: व्हिटॅमिन बी 12 लाल रक्तपेशी (Red Blood Cells) तयार करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या पेशी शरीराच्या प्रत्येक भागात ऑक्सिजन पोहोचवण्याचे काम करतात.
परिणाम: बी 12 च्या कमतरतेमुळे अॅनिमिया (Anaemia) होऊ शकतो, ज्यामुळे शरीरात ऑक्सिजनचा पुरवठा कमी होतो. हात आणि पाय यांसारख्या शरीराच्या extremities (टोकाकडील भागांत) रक्ताभिसरण मंदावते आणि त्यामुळे पाय सतत थंड राहू शकतात. अनेकदा याच कारणामुळे हात-पायांना मुंग्या (Tingling Sensation) येण्याची समस्या देखील जाणवते.
पाय थंड राहणे हे केवळ व्हिटॅमिनच्या कमतरतेमुळेच नाही, तर काही गंभीर आजारांचे लक्षण देखील असू शकते. त्यामुळे दुर्लक्ष करणे धोक्याचे ठरू शकते:
लोहाची कमतरता (Iron Deficiency): लोहाच्या कमतरतेमुळेही अॅनिमिया होतो, ज्यामुळे शरीरात उष्णता निर्माण करण्याची क्षमता कमी होते.
मधुमेह (Diabetes): रक्तातील साखरेची पातळी अनियंत्रित असल्यास नसांना नुकसान पोहोचते (न्यूरोपॅथी), ज्यामुळे पायांमध्ये थंडपणा जाणवतो.
हायपोथायरॉईडीझम (Hypothyroidism): थायरॉईड संप्रेरक (Hormone) कमी प्रमाणात तयार झाल्यास शरीराचे तापमान नियंत्रित ठेवण्याची प्रक्रिया मंदावते.
रक्तवाहिन्यांचे आजार (High Cholesterol/PAD): कोलेस्टेरॉल वाढल्यामुळे रक्तवाहिन्या अरुंद होतात, ज्यामुळे पायांना होणारा रक्तपुरवठा कमी होतो.
जर तुम्हाला सतत पाय थंड राहण्याचा त्रास होत असेल, तर त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा आणि योग्य तपासणी (उदा. रक्ताची चाचणी) करून घ्यावी. याशिवाय, आहारात व्हिटॅमिन बी 12, लोह आणि फोलेट युक्त पदार्थांचा समावेश करावा.
