कंगवा फिरवताना किंवा केस धुताना थोडे केस गळणे ही एक सामान्य गोष्ट आहे. पण जेव्हा केस अचानक मोठ्या प्रमाणात गळू लागतात आणि टाळू दिसू लागतो, तेव्हा हे केवळ केसांचे सौंदर्य नाही, तर तुमच्या शरीरातील एखाद्या गंभीर समस्येचे लक्षण असू शकते. तज्ज्ञांच्या मते, अशा प्रकारच्या केसगळतीकडे दुर्लक्ष करणे धोकादायक ठरू शकते.
केसगळतीची समस्या अनेकदा तणाव किंवा आनुवंशिकतेशी जोडली जाते. मात्र, जेव्हा ती अचानक आणि तीव्र स्वरूपात होते, तेव्हा तिची मुळे शरीरातील इतर आजारांमध्ये असण्याची शक्यता असते. त्यामुळे केवळ केसांची निगा राखण्याऐवजी यामागील वैद्यकीय कारणांचा शोध घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
वैद्यकीय तज्ज्ञांच्या मते, अचानक आणि तीव्र केसगळतीमागे अनेकदा शरीरातील मोठी समस्या दडलेली असते. डॉक्टरांकडून तपासणी करताना खालील प्रमुख कारणांचा विचार केला जातो:
अलोपेशिया एरियाटा (Alopecia Areata): हा एक ऑटोइम्यून आजार आहे, ज्यामध्ये शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती चुकून केसांच्या मुळांवर (follicles) हल्ला करते. यामुळे डोक्यावर अचानक गोल चट्टे पडून त्या भागातील केस पूर्णपणे गळून जातात.
हार्मोनल असंतुलन (Hormonal Imbalance): शरीरातील हार्मोन्सचे संतुलन केसांच्या वाढीसाठी अत्यंत महत्त्वाचे असते. थायरॉईडची समस्या, गर्भधारणा किंवा रजोनिवृत्ती (menopause) यांसारख्या स्थितीत हार्मोन्समध्ये मोठे बदल होतात. याचा थेट परिणाम केसांच्या वाढीच्या चक्रावर होऊन मोठ्या प्रमाणात केस गळू लागतात.
इतर ऑटोइम्यून आजार: अलोपेशिया व्यतिरिक्त, ल्युपस (Lupus) किंवा हाशिमोटो डिसीजसारख्या इतर ऑटोइम्यून आजारांमध्येही केसगळती हे एक प्रमुख लक्षण असू शकते. या आजारांमध्ये शरीरातील दाह केसांच्या आरोग्यावर गंभीर परिणाम करतो.
पोषणाची कमतरता (Nutritional Deficiencies): केस हे आपल्या शरीरासाठी अत्यावश्यक अवयव नाहीत. त्यामुळे जेव्हा शरीरात लोह, झिंक, प्रथिने (प्रोटीन) आणि आवश्यक जीवनसत्त्वांची तीव्र कमतरता निर्माण होते, तेव्हा शरीर महत्त्वाच्या अवयवांना पोषण पुरवण्यासाठी केसांची वाढ थांबवते. यामुळे केस कमकुवत होऊन गळू लागतात.
टाळू दिसू लागल्याने चिंता वाटणे स्वाभाविक आहे, पण हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे की केसगळती हे अनेकदा मूळ आजाराचे एक लक्षण असते. स्वतःच निदान करून बाजारातील उत्पादने वापरल्यास मूळ आजारावर उपचार होण्यास उशीर होऊ शकतो.
तज्ज्ञांच्या मते, ज्या व्यक्तींना अचानक आणि तीव्र केसगळतीचा अनुभव येत असेल, त्यांनी त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. त्वचारोग तज्ज्ञ (Dermatologist) किंवा ट्रायकोलॉजिस्ट (Trichologist) रक्ताच्या चाचण्यांसारख्या तपासण्या करून केसगळतीमागील नेमके कारण शोधू शकतात.
एकदा मूळ कारण समजले की, त्यावर योग्य उपचार करून केसगळती थांबवणे किंवा कमी करणे शक्य होते. यामुळे केवळ तुमचे केसच नव्हे, तर तुमचे संपूर्ण आरोग्य सुधारण्यास मदत होते.
