नवी दिल्ली; पुढारी ऑनलाईन : भारताचे परराष्ट्र मंत्री, डॉ. एस जयशंकर यांनी पदभार स्वीकारल्यापासूनच ते चर्चेत आहेत. सुषमा स्वराज यांनी या पदावर असताना आपल्या कामाचा ठसा उमठवला होता, त्याच पद्धतीने जयशंकर भारताची बाजू जागतिक पटलावर मांडत आहेत. जागतिक स्तरावर डॉ. जयशंकर यांची विधाने आणि प्रतिक्रियांचे अनुसरण केल्यास, गेल्या काही वर्षांमध्ये माफी मागणाऱ्या, अनिश्चित भारतापासून आपल्या सामर्थ्याची जाणीव असलेल्या शक्तिशाली राष्ट्रात लक्षणीय बदल दिसून आला आहे.
डॉ. जयशंकर यांनी 'द इंडिया वे' या आपल्या पुस्तकात बदलत्या जगात भारताची भूमिका कशी पाहतात आणि जगाने भारत कसा पाहावा अशी त्यांची इच्छा आहे याची कल्पना दिली आहे.
'कृष्णा चॉईस : द स्ट्रॅटेजिक कल्चर ऑफ अ रायझिंग पॉवर' नावाचे एक प्रकरण असून जिथे डॉ. जयशंकर स्पष्ट करतात की भारताची रणनीती आणि उद्दिष्टे समजून घेण्यासाठी आणि जगाला भारत समजून घेण्यासाठी महाभारताचा अभ्यास करणे आवश्यक आहे,' आतापर्यंतची सर्वात मोठी कथा. प्रकरण गोएथेच्या एका उद्धृताने सुरू होते, "जे राष्ट्र आपल्या भूतकाळाचा आदर करत नाही त्याला भविष्य नसते".
जयशंकर म्हणतात, आज भारताची दृष्टी समजून घेण्यात काही अडथळे असतील, तर त्यातील बहुतांश विचारप्रक्रियेच्या अज्ञानामुळे उद्भवतात. पाश्चिमात्य देशांचा बराचसा भाग ऐतिहासिकदृष्ट्या आपल्या समाजाला नाकारणारा होता तेव्हा आश्चर्य वाटण्यासारखे नाही. यावरून असे दिसून येते की भारतीय धोरणात्मक विचारांच्या प्रमाणित अमेरिकन परिचयात महाभारताचा उल्लेखही नाही, जरी त्या महाकाव्याचा सरासरी भारतीय मनावर इतका खोल परिणाम झाला आहे.
डॉ जयशंकर यांनी संपूर्ण पुस्तकात एक गोष्ट अगदी स्पष्टपणे मांडली आहे. म्हणजेच, येथे आधीपासूनच एक बहुध्रुवीय जग आहे. ही अशी गोष्ट आहे जी अनेक पाश्चात्य शक्ती मान्य करण्यास कचरतात, किमान त्यांच्या विधानांमध्ये आणि उर्वरित जगाकडून अपेक्षा आहेत.
डॉ जयशंकर यांच्या मते, भारतीय विचारप्रक्रिया, बहुध्रुवीय जगामध्ये निवडी आणि दुविधा हे प्रतिबिंब आहेत आणि अनेक प्रकारे, महाभारत या महाकाव्यात वर्णन केलेल्या परिस्थितीचे आधुनिक काळातील अंदाज आहेत.
हे ही वाचलं का ?
