पुढारी ऑनलाइन डेस्क : pandemic : जग नुकतेच कोरोना महामारीच्या विळख्यातून मुक्त होत आहे. त्यातून सावरत असतानाच पुढील महामारीचे संभाव्य धोके समोर येत आहेत. शास्त्रज्ञांच्या मते, पुढील महामारी कोणत्याही पक्षी किंवा प्राण्यामधून होणार नाही. तर हिमनद्यांच्या वितळल्याने येऊ शकते.
इंडिया टुडेने यासंबंधीचे वृत्त दिले आहे. सध्या जगभरात हवामानात बदल होत आहे. जलवायु परिवर्तनासह पर्यावरणाच्या अनेक समस्या आहे. गेल्या काही वर्षांपासून जगभरातील हिमनद्या जलद आणि तीव्र पातळीवर वितळत आहेत. त्यामुळे शास्त्रज्ञांनी मातीच्या अनुवांशिक विश्लेषणाने विषाणुजन्य स्पिलओव्हर आणि विषाणू नवीन होस्टवर उडी मारण्याचे धोके उघड केले आहेत. व्हायरल स्पिलओव्हर ही एक अशी प्रक्रिया आहे जिथे, नवीन होस्टचा सामना करताना, विषाणू त्याला संक्रमित करू शकतो आणि या नवीन होस्टमध्ये शाश्वतपणे प्रसारित करू शकतो.
pandemic : प्रोसिडिंग्ज ऑफ द रॉयल सोसायटी बी: बायोलॉजिकल सायन्सेस या जर्नलमध्ये एक अभ्यास प्रकाशित केला आहे. संशोधकांनी वातावरणातील बदलामुळे जगभरातील पर्यावरणावर झपाट्याने परिणाम होत असल्याने स्पिलओव्हर होण्याची शक्यता तपशीलवार मांडली आहे.
शास्त्रज्ञांसाठी सर्वात मोठी चिंतेची बाब म्हणजे वितळणा-या हिमनद्या, कारण पर्माफ्रॉस्ट (कायमचे गोठलेले) वजन काढून टाकल्याने हिमनद्यामध्ये बंदिस्त असलेले विषाणू आणि जीवाणू बाहेर काढू शकतात. हे विषाणू वन्यजीवांना संक्रमित करू शकतात. ज्यामुळे विषाणू मानवांवर उडी मारून झुनोसिस होऊ शकतो, SARS-CoV-2 प्रमाणेच ज्याने कोविड-19 साथीच्या रोगाला कारणीभूत ठरले.
"हवामानातील बदलामुळे प्रजातींच्या संभाव्य विषाणूजन्य वाहक आणि जलाशयांची श्रेणी देखील उत्तरेकडे हलवली गेली तर, उच्च आर्क्टिक उद्योन्मुख साथीच्या रोगांसाठी सुपीक मैदान बनू शकेल," असे संशोधकांनी पेपरमध्ये म्हटले आहे.
pandemic : टीमने जगातील सर्वात मोठ्या हाय आर्क्टिक गोड्या पाण्याचे सरोवर, लेक हॅझेन येथून माती आणि गाळाचे नमुने गोळा केले आणि ज्ञात विषाणूंशी जवळून जुळणाऱ्या स्वाक्षऱ्या ओळखण्यासाठी या नमुन्यांमध्ये आरएनए आणि डीएनए अनुक्रमित केले. त्यांनी विषाणूजन्य आणि युकेरियोटिक यजमान फिलोजेनेटिक झाडांमधील एकरूपता मोजून स्पिलओव्हरच्या जोखमीचा अंदाज लावला आणि ग्लेशियर वितळण्यामुळे स्पिलओव्हरचा धोका वाढतो हे दाखवले.
हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की व्हायरस सर्वत्र उपस्थित असतात आणि बहुतेक वेळा पृथ्वीवरील सर्वात विपुल प्रतिकृती म्हणून वर्णन केले जातात. अत्यंत वैविध्यपूर्ण जीनोम असूनही, विषाणू स्वतंत्र जीव किंवा प्रतिकृती नसतात, कारण प्रतिकृती तयार करण्यासाठी त्यांना कोणाच्या तरी पेशीत संक्रमित करणे आवश्यक आहे.
pandemic : "उच्च आर्क्टिक विशेष स्वारस्यपूर्ण आहे कारण ते विशेषतः हवामान बदलामुळे प्रभावित आहे. उर्वरित जगाच्या तुलनेत वेगाने तापमानवाढ होत आहे. खरंच, तापमान वाढणारे हवामान आणि पर्यावरणाचे जलद संक्रमण या दोन्हीमुळे जागतिक वितरण आणि गतिशीलता बदलून स्पिलओव्हर धोका वाढू शकतो. व्हायरस, तसेच त्यांचे जलाशय आणि वेक्टर्स, जसे की आर्बोव्हायरस आणि हेन्ड्रा व्हायरसने दाखवले आहे," टीमने पेपरमध्ये म्हटले आहे.
शास्त्रज्ञांनी, 2021 मध्ये हिमनद्यांचा अभ्यास करताना, 15,000 वर्षांहून अधिक काळ गोठलेले 33 विषाणू शोधले, त्यापैकी 28 नवीन विषाणू आहेत. ग्लोबल वॉर्मिंगमुळे वितळत असलेल्या तिबेट ग्लेशियरमध्ये नवीन विषाणू सापडले आहेत.