Lion population in India
गांधीनगर: भारतातील आशियाई सिंहांची संख्या आता तब्बल 891 वर पोहोचली असून, ही संख्या 2020 मध्ये 674 होती. म्हणजेच पाच वर्षांत 32.2 टक्के वाढ झाल्याचे 16 व्या सिंह जनगणनेतून स्पष्ट झाले आहे. ही वाढ केवळ संख्या वाढवण्यापुरती मर्यादित नसून सिंहांचे निवासक्षेत्रही लक्षणीय प्रमाणात वाढले आहे.
2020 मध्ये 674 असलेली संख्या आता 2025 मध्ये 891 झाली.
प्रौढ माद्यांची संख्या 260 वरून 330 पर्यंत पोहोचल्या. ही वाढ सुमारे 27 टक्के इतकी आहे.
उत्पादक क्षमतेत वाढ – सिंहांच्या पुनरुत्पादनासाठी महत्त्वपूर्ण.
उपग्रह क्षेत्रात 497 सिंह – गुजरातच्या बार्डा अभयारण्य, जेतपूर, बाबरा-जसदान आणि इतर परिसरात नोंद.
पहिल्यांदाच 22 सिंह कॉरिडॉर भागात (विहित वस्ती क्षेत्रांमधील दुवे) दिसून आले.
केंद्रिय पर्यावरण मंत्री भूपेंद्र यादव यांनी "एक अभूतपूर्व यश" अशा शब्दांत सिंहसंख्येतील वाढीचं कौतुक केलं. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, "भारताला आशियाई सिंहांचे घर मानण्याचा गर्व आहे. 2015 मध्ये 523 सिंह होते, ते आता 891 झाले आहेत. हा एक ऐतिहासिक प्रवास आहे."
अमरेली जिल्हा – सर्वाधिक सिंहसंख्या
82 प्रौढ नर
117 प्रौढ माद्या
79 छावे
मितियाळा अभयारण्य व आसपासची क्षेत्रे – 100 टक्के वाढ, सर्वाधिक गतीने प्रगती.
भावनगर मेनलँड – 84 टक्के वाढ
दक्षिण पूर्व किनारपट्टी – 40 टक्के वाढ
गिरनार अभयारण्य – 4 टक्के घट
भावनगर किनारा क्षेत्र – 12 टक्के घट
कधीकाळी तुर्कस्तानपासून भारतापर्यंत सिंहांचे साम्राज्य होते. पण आता ते फक्त गुजरातच्या सौराष्ट्र भागात मर्यादित राहिले आहे. या पार्श्वभूमीवर, ही वाढ सिंह संवर्धनाच्या दृष्टिकोनातून फारच महत्त्वाची आहे.
विश्व सिंह दिन – संरक्षणासाठी नवा संकल्प
प्रत्येक वर्षी 10 ऑगस्ट रोजी विश्व सिंह दिन साजरा केला जातो. यावर्षीच्या दिवशी भारताने केवळ आकड्यांच्या माध्यमातून नव्हे, तर प्रत्यक्ष संवर्धनाच्या पातळीवर सिंहांना न्याय दिल्याचे सिद्ध केले आहे.
सिंहांच्या वाढत्या संख्येमुळे नवे प्रश्नही उभे राहतात – मानव-सिंह संघर्ष, नवीन अधिवासांचे व्यवस्थापन, आणि जैवविविधतेचे संतुलन राखणे. पुढील टप्प्यात या सर्व बाबींवर लक्ष देणे गरजेचे ठरेल.