तुमच्या ईमेल इनबॉक्समध्ये 'तुमचे नवीन PAN 2.0 तयार आहे, डाउनलोड करण्यासाठी येथे क्लिक करा' असा मेसेज आला आहे का? आला असेल, तर तात्काळ सावध व्हा. ही कोणतीही सरकारी सूचना नसून, सायबर चोरांनी रचलेला एक अत्यंत धोकादायक सापळा आहे. सरकारची अधिकृत माहिती प्रसारित करणारी संस्था 'प्रेस इन्फॉर्मेशन ब्युरो' (PIB) आणि आयकर विभागाने अशा प्रकारच्या ईमेल पूर्णपणे बनावट असल्याचे स्पष्ट केले आहे. या घोटाळ्याचा मुख्य उद्देश तुमची वैयक्तिक आणि आर्थिक माहिती चोरणे हा आहे.
सायबर गुन्हेगार नागरिकांना एक बनावट ईमेल पाठवत आहेत. या ईमेलमध्ये दावा केला जातो की, सरकारने 'PAN 2.0' नावाचे एक नवीन आणि अपडेटेड ई-पॅन कार्ड सादर केले आहे. हा ईमेल अधिकृत दिसावा यासाठी त्यात सरकारी लोगो, क्यूआर कोड (QR Code) आणि सरकारी पत्रासारखी भाषा वापरलेली असते. यात दिलेल्या लिंकवर क्लिक करून नवीन पॅन कार्ड डाउनलोड करण्यास सांगितले जाते.
परंतु, ही लिंक तुम्हाला कोणत्याही सरकारी वेबसाइटवर घेऊन जात नाही, तर ती तुम्हाला थेट घोटाळेबाजांनी तयार केलेल्या बनावट वेबसाइटवर नेते. ही वेबसाइट हुबेहूब सरकारी वेबसाइटसारखी दिसते, ज्यामुळे सामान्य नागरिक सहज फसू शकतात.
या स्कॅमची सर्वात धोकादायक गोष्ट म्हणजे त्याचे स्वरूप. ईमेलची रचना, भाषा आणि लोगो इतके हुबेहूब असतात की ते अस्सल सरकारी संदेशच वाटतात. एकदा का तुम्ही या बनावट वेबसाइटवर तुमची माहिती, जसे की:
पूर्ण नाव
पॅन क्रमांक
आधार क्रमांक
जन्मतारीख
बँक खात्याचा तपशील किंवा पासवर्ड
टाकताच, सायबर गुन्हेगार या माहितीचा वापर करून तुमच्या बँक खात्यातून पैसे काढू शकतात किंवा तुमच्या ओळखीचा वापर करून इतर गैरप्रकार करू शकतात. तुमची एक चुकीची क्लिक तुमच्या संपूर्ण डिजिटल सुरक्षेला धोक्यात आणू शकते.
थोडी सावधगिरी बाळगल्यास तुम्ही अशा प्रकारच्या फसवणुकीपासून सहज वाचू शकता. खालील गोष्टी नेहमी लक्षात ठेवा:
अनोळखी लिंकवर क्लिक करू नका: कोणत्याही अज्ञात किंवा संशयास्पद ईमेलमध्ये आलेल्या लिंक किंवा अटॅचमेंटवर विचार न करता क्लिक करणे टाळा.
संकेतस्थळाचा पत्ता तपासा: सरकारी वेबसाइटचा पत्ता नेहमी ‘.gov.in’ किंवा ‘.nic.in’ ने संपतो. जर वेबसाइटचा पत्ता वेगळा असेल, तर ती बनावट असण्याची दाट शक्यता आहे.
घाबरून निर्णय घेऊ नका: 'तुमचे खाते बंद होईल', 'त्वरित अपडेट करा' अशा धमक्या देऊन घोटाळेबाज तुम्हाला घाईघाईने निर्णय घ्यायला भाग पाडतात. अशावेळी शांत राहा आणि माहितीची सत्यता तपासा.
वैयक्तिक माहिती शेअर करू नका: कोणत्याही अविश्वसनीय वेबसाइटवर तुमची वैयक्तिक किंवा आर्थिक माहिती कधीही टाकू नका.
महत्त्वाची सूचना: सरकारने किंवा आयकर विभागाने 'PAN 2.0' नावाची कोणतीही सेवा किंवा नवीन कार्ड अद्याप सादर केलेले नाही. त्यामुळे असा कोणताही संदेश मिळाल्यास तो खोटा असल्याचे समजा. अधिकृत माहितीसाठी केवळ आयकर विभागाची वेबसाइट www.incometax.gov.in लाच भेट द्या.
जर तुमच्याकडून चुकून अशा लिंकवर क्लिक झाले असेल किंवा तुम्ही माहिती भरली असेल, तर घाबरून न जाता तातडीने खालील पावले उचला:
बँकेशी संपर्क साधा: तात्काळ तुमच्या बँकेच्या ग्राहक सेवा क्रमांकावर संपर्क साधा आणि घडलेला प्रकार सांगा. गरज भासल्यास तुमचे खाते तात्पुरते गोठवण्यास (Freeze) सांगा.
पासवर्ड बदला: तुमचे नेट बँकिंग, यूपीआय (UPI) आणि इतर सर्व महत्त्वाचे पासवर्ड त्वरित बदला.
सायबर पोलिसात तक्रार करा: नजीकच्या पोलीस स्टेशनमध्ये किंवा सायबर क्राईम सेलमध्ये तक्रार दाखल करा. तुम्ही राष्ट्रीय सायबर क्राईम रिपोर्टिंग पोर्टल www.cybercrime.gov.in वर ऑनलाइन तक्रार देखील नोंदवू शकता.
पुरावे जपून ठेवा: आलेल्या ईमेलचा स्क्रीनशॉट काढून ठेवा आणि तो ईमेल तुमच्या ईमेल सेवेमध्ये 'फिशिंग' किंवा 'स्पॅम' म्हणून रिपोर्ट करा.
थोडक्यात, डिजिटल युगात जागरूक राहणे ही केवळ एक निवड नाही, तर एक गरज बनली आहे. तुमची एक छोटीशी चूक सायबर चोरांसाठी मोठी संधी ठरू शकते, त्यामुळे सतर्क राहा आणि सुरक्षित राहा.