पुढारी न्यूज नेटवर्क
तुमचा व्यवसाय, फ्युचर्स अँड ऑप्शन्स (F&O) किंवा असूचीबद्ध शेअर्समधून (Unlisted Shares) उत्पन्न मिळत असेल, तर ही बातमी तुमच्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. आयकर विभागाने (Income Tax Department) आता ITR-3 फॉर्म ऑनलाइन भरण्याची सुविधा सुरू केली आहे. त्यामुळे आता संबंधित करदाते थेट आयकर विभागाच्या वेबसाइटवर जाऊन हा फॉर्म भरू शकणार आहेत. आयकर विभागाने ३० जुलै २०२५ रोजी यासंदर्भात माहिती दिली.
ज्या व्यक्ती आणि हिंदू अविभक्त कुटुंबांना (HUF) व्यवसाय किंवा पेशामधून नफा किंवा तोटा होतो, त्यांच्यासाठी ITR-3 फॉर्म लागू होतो. या फॉर्मला 'सर्वसमावेशक' किंवा 'मास्टर फॉर्म' म्हणूनही ओळखले जाते, कारण यामध्ये विविध प्रकारच्या उत्पन्नाची माहिती एकाच ठिकाणी देता येते.
शेअर ट्रेडिंग किंवा फ्युचर्स अँड ऑप्शन्स (F&O) मधून मिळणारे उत्पन्न.
असूचीबद्ध (Unlisted) इक्विटी शेअर्समधील गुंतवणूक.
एखाद्या फर्ममध्ये भागीदार (Partner) म्हणून मिळणारे उत्पन्न.
पगार, पेन्शन, घरभाडे किंवा इतर स्त्रोतांकडून मिळणारे उत्पन्न.
परदेशी उत्पन्न किंवा परदेशात असलेली मालमत्ता.
ज्यांचे एकूण उत्पन्न ५० लाख रुपयांपेक्षा जास्त आहे.
जे करदाते ITR-1, ITR-2 किंवा ITR-4 भरण्यास पात्र नाहीत.
या वर्षी ITR-3 फॉर्ममध्ये अनेक महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत, जे करदात्यांनी समजून घेणे आवश्यक आहे.
1. भांडवली नफ्याची (Capital Gains) नवी पद्धत आता शॉर्ट टर्म (अल्पकालीन) आणि लाँग टर्म (दीर्घकालीन) भांडवली नफ्याची माहिती २३ जुलै २०२४ पूर्वी आणि त्यानंतर झालेल्या व्यवहारांनुसार स्वतंत्रपणे देणे अनिवार्य करण्यात आले आहे.
2. शेअर बायबॅकवरील तोट्याची माहिती जर शेअर बायबॅकवर भांडवली तोटा झाला असेल आणि संबंधित लाभांश उत्पन्न 'इतर स्त्रोतां'मध्ये दाखवले असेल, तर त्या तोट्यावर दावा (Claim) करता येणार आहे. यासाठी फॉर्ममध्ये नवीन रकाना जोडण्यात आला आहे.
3. उत्पन्न मर्यादेत बदल पूर्वी ५० लाख रुपयांपेक्षा जास्त उत्पन्न असल्यास मालमत्ता आणि दायित्वांची (Assets and Liabilities) माहिती देणे बंधनकारक होते. आता ही मर्यादा वाढवून १ कोटी रुपये करण्यात आली आहे. म्हणजेच, १ कोटी रुपयांपेक्षा जास्त उत्पन्न असल्यास तुम्हाला तुमच्या मालमत्तेची माहिती द्यावी लागेल.
4. TDS सेक्शन कोडची माहिती शेड्यूल-TDS मध्ये आता TDS कपातीचा सेक्शन कोड स्पष्टपणे नमूद करावा लागेल.
5. कर प्रणालीचा (Tax Regime) पर्याय फॉर्म 10-IEA मध्ये करदात्याला मागील वर्षी नवीन कर प्रणाली निवडली होती की नाही आणि या वर्षी कोणता पर्याय निवडणार आहे, याची माहिती द्यावी लागेल.
6. इंडेक्सेशनची (Indexation) माहिती जर जमीन किंवा इमारत २३ जुलै २०२४ पूर्वी विकली असेल, तर तिच्या खरेदीची किंमत (Cost of Acquisition) आणि तिच्या सुधारणेवरील खर्चाची (Cost of Improvement) माहिती स्वतंत्रपणे द्यावी लागेल.
7. लाभांश उत्पन्नासाठी नवीन रकाना कंपनी बायबॅकमधून मिळालेले लाभांश उत्पन्न आता कलम 2(22)(f) अंतर्गत स्वतंत्रपणे दाखवावे लागेल. यामुळे उत्पन्नाचे वर्गीकरण अधिक स्पष्ट होईल.