पावसाळ्याचे आगमन उकाड्यापासून दिलासा देणारे असले तरी, तो आपल्यासोबत अनेक समस्याही घेऊन येतो. विशेषतः त्वचा आणि केसांशी संबंधित समस्या डोकं वर काढतात. केसगळती, केसांचा चिकटपणा आणि सर्वात त्रासदायक म्हणजे डोक्यातील कोंडा (Dandruff) यांची समस्या या काळात अचानक वाढते. अनेकजण या समस्येने हैराण होतात. या लेखात, आपण तज्ज्ञांकडून जाणून घेणार आहोत की पावसाळ्यात कोंड्याचा त्रास नेमका का वाढतो आणि त्यावर काही सोपे घरगुती उपाय करून ही समस्या कशी टाळता येईल. या दमट हवामानातही तुम्ही तुमचे केस निरोगी कसे ठेवू शकता, हे नक्की वाचा.
कोंडा होण्यामागे 'मॅलेसेझिया ग्लोबोसा' (Malassezia Globosa) नावाची एक बुरशी (Fungus) कारणीभूत असते. ही बुरशी आपल्या सर्वांच्या टाळूवर (Scalp) नैसर्गिकरित्या असते. पण पावसाळ्यातील काही घटक तिच्या वाढीसाठी पोषक ठरतात, ज्यामुळे कोंड्याची समस्या गंभीर होते.
दमट हवामान: पावसाळ्यातील हवेतील आर्द्रता आणि दमटपणामुळे टाळू ओलसर राहतो. हे ओलसर वातावरण बुरशीच्या वाढीसाठी अत्यंत अनुकूल असते.
घाम आणि तेलकटपणा: या काळात घाम जास्त येतो आणि टाळू तेलकट होतो. हा तेलकटपणा बुरशीसाठी खाद्य ठरतो, ज्यामुळे तिची वाढ झपाट्याने होते आणि कोंडा दिसू लागतो.
ओले केस: अनेकदा पावसात भिजल्यानंतर केस व्यवस्थित वाळवले जात नाहीत. ओल्या केसांमुळे टाळूवर संसर्ग आणि बुरशी वाढण्याचा धोका अधिकच वाढतो.
कोंड्याच्या समस्येपासून सुटका मिळवण्यासाठी काही सोप्या घरगुती उपायांची मदत होऊ शकते. हे उपाय अत्यंत प्रभावी आणि सुरक्षित आहेत.
केसांची स्वच्छता: पावसाळ्यात केस स्वच्छ ठेवणे सर्वात महत्त्वाचे आहे. आठवड्यातून किमान दोन ते तीन वेळा चांगल्या अँटी-डँड्रफ किंवा हर्बल शॅम्पूने केस धुवा. यामुळे टाळूवर जमा झालेली घाण आणि अतिरिक्त तेल निघून जाईल.
कडुलिंबाचा वापर: कडुलिंब हे एक नैसर्गिक अँटी-फंगल एजंट आहे. कडुलिंबाची काही पाने पाण्यात चांगली उकळून घ्या आणि ते पाणी थंड झाल्यावर त्याने केस धुवा. यामुळे बुरशीचा संसर्ग नियंत्रणात राहील.
लिंबाचा रस: लिंबामध्ये सायट्रिक ऍसिड असते, जे टाळूचा pH स्तर संतुलित ठेवण्यास मदत करते. शॅम्पू करण्यापूर्वी १०-१५ मिनिटे टाळूवर लिंबाचा रस लावून हलका मसाज करा आणि नंतर केस धुवा. (टीप: लिंबाचा रस जास्त वेळ ठेवू नका, अन्यथा जळजळ होऊ शकते.)
दही आणि मेथी: दही हा एक नैसर्गिक कंडिशनर आहे. रात्रभर भिजवलेल्या मेथीच्या दाण्यांची पेस्ट करून ती दह्यात मिसळा. हा पॅक टाळूवर लावून अर्ध्या तासाने केस धुवा. यामुळे कोंडा कमी होऊन केसांना चमक येईल.
केस पूर्णपणे कोरडे करा: पावसात भिजल्यास किंवा केस धुतल्यानंतर ते नैसर्गिकरित्या किंवा ड्रायरच्या मदतीने पूर्णपणे कोरडे करा. ओल्या केसांमध्ये घराबाहेर पडणे टाळा.
पावसाळ्यात कोंड्याची समस्या सामान्य असली तरी, त्याकडे दुर्लक्ष करणे योग्य नाही. वर दिलेले सोपे घरगुती उपाय करून तुम्ही या समस्येवर नक्कीच नियंत्रण मिळवू शकता. योग्य स्वच्छता आणि थोडी काळजी घेतल्यास, तुम्ही या पावसाळ्यातही आपले केस निरोगी आणि कोंडामुक्त ठेवू शकता. मात्र, त्रास खूप जास्त वाढल्यास किंवा टाळूवर खाज आणि जखमा झाल्यास त्वचा तज्ज्ञांचा (Dermatologist) सल्ला घेणे केव्हाही उत्तम.