मेक्सिको सिटी : मेक्सिकोच्या किनार्याजवळ अथक संशोधनानंतर, दुर्मीळ ‘तोंडात दात असलेले’ व्हेल (Tusked Whales) पहिल्यांदाच समुद्रात जिवंत असतानाच पाहिले गेले आहेत आणि त्यांचे फोटो काढण्यात यश आले आहे. नुकतेच दिसलेले हे सिटेसियन प्राणी जिन्कगो-टूथेड बीक्ड व्हेल (Mesoplodon ginkgodens) या नावाने ओळखले जातात. यापूर्वी हे व्हेल फक्त मेलेल्या अवस्थेत, किनार्यावर वाहून आलेल्या किंवा अपघाताने मासेमारीच्या जाळ्यात अडकलेल्या प्राण्यांवरूनच ज्ञात होते. बीक्ड व्हेलसाठी ही परिस्थिती असामान्य नाही. कारण, ते खोल पाण्यात डुबकी मारणारे आणि अतिशय रहस्यमय असतात. ते आपले आयुष्य किनार्यापासून दूर खोल समुद्रात घालवतात.
ओरेगॉन स्टेट युनिव्हर्सिटीमधील मरीन मॅमल इन्स्टिट्यूटचे संलग्न आणि या अभ्यासाचे सह-लेखक रॉबर्ट पिटमॅन यांनी सांगितले की, ‘बीक्ड व्हेल हे या पृथ्वीवरील सर्वात मोठे, पण सर्वात कमी माहिती असलेले प्राणी आहेत. एक टनापेक्षा जास्त वजन असलेले जीव अजूनही पृथ्वीवर आहेत आणि ते जिवंत अवस्थेत कधीही ओळखले गेले नाहीत, याचा विचार करणे रोमांचक आहे. ‘उत्तर पॅसिफिकमध्ये एका विशिष्ट इकोलोकेशन पल्सची (प्रतिध्वनी स्पंदन) नोंद झाली, ज्यामुळे या रहस्यमय प्राण्यांचा शोध सुरू झाला. संशोधकांनी 2020 मध्ये या रहस्यमय सोनार सिग्नलसाठी जबाबदार असलेल्या प्राण्यांचा शोध सुरू केला. जून 2024 मध्ये, या शोधामुळे त्यांना एकटा बीक्ड व्हेल दिसला. या पहिल्या दर्शनानंतर काही दिवसांतच, टीमला व्हेलचा एक छोटा समूह सापडला, ज्यात एका लढाईत जखमी झालेला प्रौढ नर, एक प्रौढ मादी आणि तिचे पिल्लू यांचा समावेश होता.
बीक्ड व्हेलच्या प्रजातींना वेगळे ओळखणे खूप कठीण असते, त्यामुळे केवळ निरीक्षण करणे पुरेसे नव्हते. टीमने एका व्हेलवर क्रॉसबो वापरून डीएनए नमुना गोळा केल्यानंतरच, त्यांनी पाहिलेल्या प्राण्यांची ओळख निश्चित केली. (काळजी करू नका, व्हेल पूर्णपणे सुरक्षित आहे.) संशोधकांनी त्यांचे निष्कर्ष 28 जुलै रोजी ‘मरीन मॅमल सायन्स’ या जर्नलमध्ये ऑनलाईन प्रकाशित केले, जे आगामी जानेवारी 2026 च्या अंकात प्रकाशित होईल. या अभ्यासाच्या प्रमुख लेखिका एलिझाबेथ हेंडरसन, ज्या नेव्हल इन्फॉर्मेशन वॉरफेअर सेंटर, पॅसिफिक येथे बायोअकॉस्टिक संशोधक आहेत, त्यांनी सांगितले की, या निष्कर्षांमुळे जिद्द आणि हार न मानण्याचे फायदे दिसून आले. हेंडरसन म्हणाल्या, ‘मी आणि या ट्रिपमधील काही लोकांनी (गुस्तावो कार्डिनास, जे बार्लो) या व्हेलचा शोध घेण्यासाठी पाच वर्षे घालवली; त्यांना शोधण्यासाठी आम्ही 2020 पासून दरवर्षी बाजाजवळ शोध घेतला आणि त्या प्रयत्नाचे मोठे बक्षीस आम्हाला मिळाले.’
