IND vs SA 1st Test : पहिल्या दिवसाअखेर भारत १ बाद ३७ धावा, द. आफ्रिकेपेक्षा १२२ धावांनी पिछाडीवर

ईडन गार्डनच्या ऐतिहासिक मैदानावर भारत आणि दक्षिण आफ्रिका यांच्यातील पहिल्या कसोटी सामन्याच्या पहिल्या दिवसावर भारतीय गोलंदाजांनी, विशेषत: वेगवान गोलंदाज जसप्रीत बुमराहने, वर्चस्व गाजवले. बुमराहच्या धारदार गोलंदाजीपुढे दक्षिण आफ्रिकेचा पहिला डाव अवघ्या 159 धावांत संपुष्टात आला. प्रत्युत्तरादाखल, पहिल्या दिवसाअखेर भारतीय संघाने 1 गडी गमावून 37 धावा केल्या असून ते अजूनही 122 धावांनी पिछाडीवर आहेत.

दक्षिण आफ्रिकेचा डाव : बुमराहची 'पंच'गिरी!

टॉस जिंकून प्रथम फलंदाजी करण्याचा निर्णय घेणाऱ्या पाहुण्या दक्षिण आफ्रिकेच्या संघाला भारतीय वेगवान गोलंदाजांनी सुरुवातीपासूनच धक्के दिले.

सत्र 1 : अर्धशतकी सलामी व्यर्थ!

ओपनर एडन मार्करम आणि रायन रिकेल्टन यांनी पहिल्या विकेटसाठी 57 धावांची अर्धशतकी भागीदारी करत चांगली सुरुवात केली. मात्र, जसप्रीत बुमराहने रिकेल्टनला (23) बाद करत भारताला पहिले यश मिळवून दिले. त्यानंतर लगेचच धावसंख्या 62 असताना बुमराहने मार्करमलाही (31) तंबूचा रस्ता दाखवला. कर्णधार टेंबा बावुमा 3 धावा करून लवकर बाद झाला. लंच ब्रेकपर्यंत दक्षिण आफ्रिकेचा स्कोर 3 बाद 105 असा होता.

सत्र 2 : विकेट्सची मालिका!

दुसऱ्या सत्रात दक्षिण आफ्रिकेचा डाव पत्त्याच्या बंगल्याप्रमाणे कोसळला. नियमित अंतराने त्यांचे फलंदाज बाद होत राहिले. वियान मुल्डर (24), टोनी डी जोरजी (24), काईल व्हेरेन्ने (16), मार्को येन्सन (0) आणि कॉर्बिन बॉश (3) स्वस्तात बाद झाले. वेगवान गोलंदाज मोहम्मद सिराजने आपल्या एकाच षटकात व्हेरेन्ने आणि येन्सनला बाद करत पाहुण्यांना मोठे धक्के दिले. चहापानापर्यंत दक्षिण आफ्रिकेने 8 गडी गमावून 154 धावा केल्या होत्या.

बुमराहचा 16वा 5-विकेट हॉल!

बुमराहने आपला भेदक मारा कायम ठेवत कारकिर्दीतील 16वा 5-विकेट हॉल पूर्ण केला. त्याने रिकेल्टन (31) आणि मार्करम (31) यांना बाद केल्यानंतर टोनी डी जोरजी (24), सायमन हार्पर (5) आणि केशव महाराज (0) यांनाही पॅव्हेलियनमध्ये पाठवले. त्याने 14 षटके गोलंदाजी करत, 5 निर्धाव षटके टाकत, केवळ 27 धावांमध्ये 5 महत्त्वाचे बळी घेतले.

विक्रम : या 5 विकेट्ससह बुमराहने आपल्या घरच्या मैदानावर 150 आंतरराष्ट्रीय विकेट्स पूर्ण करण्याचा टप्पाही पार केला आहे. 2016 पासून भारतात सर्वाधिक आंतरराष्ट्रीय विकेट्स घेणाऱ्या वेगवान गोलंदाजांमध्ये बुमराह (151) अव्वल स्थानी आहे.

भारताची फलंदाजी : जायसवाल बाद, राहुल-सुंदर क्रिझवर!

दक्षिण आफ्रिकेला 159 धावांत गुंडाळल्यानंतर भारतालाही अपेक्षित सुरुवात मिळाली नाही. युवा सलामीवीर यशस्वी जायसवाल 27 चेंडूत 12 धावा करून मार्को येन्सनच्या गोलंदाजीवर बोल्ड झाला.

यानंतर, अनुभवी फलंदाज केएल राहुल आणि वॉशिंग्टन सुंदर यांनी संयमी फलंदाजी करत दिवसाचा उर्वरित खेळ यशस्वीरित्या पार पाडला. स्टम्प्सच्या वेळी, राहुल 59 चेंडूंमध्ये 13 धावा आणि सुंदर 38 चेंडूंमध्ये 6 धावा काढून खेळत आहेत.

भारतीय संघाने 1 गडी गमावून 37 धावा केल्या असून, दुसऱ्या दिवशी भारतीय फलंदाज कशी कामगिरी करतात, यावर सामन्याची दिशा ठरणार आहे.

स्कोअरबोर्ड (पहिला दिवसाअखेर) :

दक्षिण आफ्रिका (पहिला डाव) : सर्वबाद 159 (मार्करम 31, रिकेल्टन 31; बुमराह 5/27)

भारत (पहिला डाव) : 1 बाद 37 (राहुल 13*, जैस्वाल 12; येन्सन 1/14)

मार्को जॅन्सनचा भेदक मारा

६.६ व्या षटकात दक्षिण आफ्रिकेचा वेगवान गोलंदाज मार्को जॅन्सन याने युवा सलामीवीर यशस्वी जैस्वालला १२ धावांवर क्लीन बोल्ड करून भारतीय संघाला पहिला धक्का दिला. जॅन्सनने चेंडूची लांबी चतुराईने मागे खेचली. जैस्वाल बॅक-फूटवर जाऊन कट शॉट खेळण्याचा प्रयत्न करत असताना चेंडूने बॅटची आतली कड घेतली आणि थेट ऑफ-स्टंपचा वेध घेतला. ज्या विकेटची जॅन्सनला प्रतीक्षा होती, ती त्याने साधली. जैस्वाल (१२ धावा, २७ चेंडू, ३ चौकार) बाद झाल्यानंतर ईडन गार्डन्सवर काही काळ शांतता पसरली. जॅन्सनच्या या 'मास्टरस्ट्रोक'मुळे भारतीय संघावर सुरुवातीलाच दबाव वाढला.

भारतासाठी सर्वाधिक पाच बळी घेणारे गोलंदाज (कसोटी):

• आर. अश्विन : १०६ कसोटी सामने : ३७ वेळा

• अनिल कुंबळे : १३२ कसोटी सामने : ३५ वेळा

• हरभजन सिंग : १०३ कसोटी सामने : २५ वेळा

• कपिल देव : १३१ कसोटी सामने : २३ वेळा

• जसप्रीत बुमराह : ५१ कसोटी सामने : १६ वेळा

• भगवत चंद्रशेखर : ५८ कसोटी सामने : १६ वेळा

५/२७ : बुमराहचा ऐतिहासिक 'पंच'नामा

जसप्रीत बुमराह हा २०१६ नंतर भारतात कसोटीच्या पहिल्या दिवशी पाच बळी घेणारा पहिला वेगवान गोलंदाज ठरला आहे. यापूर्वी, इशांत शर्माने २०१९ मध्ये याच मैदानावर बांगलादेशविरुद्ध झालेल्या डे-नाईट कसोटीत ही कामगिरी केली होती. लाल चेंडूच्या कसोटीत ही कामगिरी करणारा यापूर्वीचा वेगवान गोलंदाज म्हणजे २००८ मध्ये अहमदाबाद येथे खेळलेला डेल स्टेन.

गेल्या वर्षी बंगळुरू येथे झालेल्या कसोटीचा पहिला दिवस पूर्णपणे पावसामुळे वाया गेला होता, त्यानंतर मॅट हेन्रीने दुसऱ्या दिवशी पाच बळी घेतले होते.

टॉस जिंकून दक्षिण आफ्रिकेने दमदार सुरुवात केली. ५७ धावांवर एकही गडी न गमावता त्यांची वाटचाल वेगाने सुरू होती. मात्र, त्यानंतर १०२ धावांत १० बळी गमावल्यानंतर, आता भारतीय संघानेच सामन्यात वरचष्मा मिळवल्याचे चित्र आहे. खेळपट्टीवर चेंडूची गती आणि उसळी अनिश्चित असतानाही, आफ्रिकेच्या सलामीवीरांनी सकारात्मक सुरुवात केली. रिकेल्टनने जलद धावा जमवल्या, तर मार्करमला खाते उघडण्यासाठी २३ चेंडू लागले. यानंतर चौकारांची बरसात झाली.

भारताचा वेगवान गोलंदाज जसप्रीत बुमराहने आपला पहिला स्पेल लांबवला आणि अखेर त्याला सहाव्या षटकात यश मिळाले. त्यानंतर झटपट दोन गडी बाद झाले आणि आफ्रिकेने दोन्ही सलामीवीर गमावले. विशेष म्हणजे, पुनरागमन करणाऱ्या बावुमानेही लवकरच तंबूची वाट धरली. ७१ धावांत ३ बळी गमावल्यामुळे, पहिल्या तासाची मेहनत व्यर्थ गेल्याचे जाणवले.

यानंतर, मुल्डर, डी झोर्झी आणि काईल व्हेरेयन या तिघांनीही चांगली सुरुवात केली, पण ते तिघेही जवळपास सारख्याच पद्धतीने बाद झाले. ट्रिस्टन स्टब्सने खालच्या फळीतील फलंदाजांसोबत डाव सावरण्याचा प्रयत्न केला, पण चहापानानंतर बुमराह पुन्हा गोलंदाजीवर आला आणि त्याने शेवटचे दोन बळी घेत आफ्रिकेचा डाव गुंडाळला.

मार्करमने केलेल्या ३१ धावा ही त्यांची सर्वोच्च वैयक्तिक धावसंख्या ठरली, जी कसोटी सामने जिंकण्यासाठी पुरेशी नाही.

जसप्रीत बुमराहने २७ धावांत ५ बळी घेत उत्कृष्ट कामगिरी केली. कुलदीप यादवचाही खेळ दमदार होता. मोहम्मद सिराजचा दिवस थोडासा सामान्य असला तरी, त्यानेही एकाच षटकात दोन महत्त्वपूर्ण बळी मिळवले. खेळपट्टीची अनिश्चित उसळी पाहता, येथे फलंदाजी करणे सोपे नाही, परंतु ही खेळपट्टी १५९ धावांत सर्वबाद होण्यासारखी निश्चितच नव्हती. भारतीय फलंदाज गोलंदाजांच्या या मेहनतीचे चीज करतील का? याकडे चाहत्यांचे लक्ष लागले आहे.

बुमराहची भेदक गोलंदाजी; पहिल्याच कसोटीत पाच बळींचा 'पंच'

जसप्रीत बुमराहच्या नेतृत्वाखालील भारतीय गोलंदाजांच्या अप्रतिम कामगिरीच्या जोरावर भारताने दक्षिण आफ्रिकेचा पहिला डाव अवघ्या १५९ धावांत संपुष्टात आणला. भारतासाठी बुमराहने पहिल्या कसोटी सामन्याच्या पहिल्याच डावात पाच बळी मिळवण्याचा पराक्रम केला.

भारताने पहिल्या दिवसाच्या तिसऱ्या सत्राच्या सुरुवातीलाच दक्षिण आफ्रिकेच्या पहिल्या डावाला पूर्णविराम दिला. आता भारतीय संघ पहिल्या डावात मोठी आघाडी घेण्याच्या इराद्याने मैदानात उतरेल. भारताकडून बुमराह व्यतिरिक्त मोहम्मद सिराज आणि कुलदीप यादव यांनी प्रत्येकी दोन-दोन बळी घेतले, तर अक्षर पटेल याला एक विकेट मिळाली.

चहापानानंतर तिस-याच षटकात द. आफ्रिकेचा डाव १५९ धावांवर संपुष्टात आला.

चहापानाचा ब्रेक

पहिल्या दिवशी चहापानाच्या वेळेपर्यंत दक्षिण आफ्रिकेने ८ गडी गमावून १५४ धावा केल्या. अक्षर पटेलने कॉर्बिन बॉश (३ धावा) याला पायचीत (LBW) करताच पंचांनी चहापानाची घोषणा केली. यावेळी ट्रिस्टन स्टब्स १५ धावांवर खेळत होता.

सिराजचा डबल झटका

१४७ धावांवर दक्षिण आफ्रिकेचे सात बळी पडले. मोहम्मद सिराजने ४५ व्या षटकात पहिला बळी काइल वेरेन (१६ धावा) याला पायचीत करत मिळवला. वेरेन आणि स्टब्स यांच्यात २६ धावांची भागीदारी झाली होती. त्यानंतर त्याच षटकातील चौथ्या चेंडूवर सिराजने मार्को यानसेन (० धावा) याला त्रिफळाचीत केले.

बुमराहची तिसरी विकेट

१२० धावांवर दक्षिण आफ्रिकेचा अर्धा संघ तंबूत परतला. जसप्रीत बुमराहने टोनी डी जॉर्जी (२४ धावा) याला पायचीत (LBW) करत आपली तिसरी विकेट मिळवली.

कुलदीपचा दुसरा वार

दक्षिण आफ्रिकेला ११४ धावांवर चौथा धक्का बसला. कुलदीप यादवने वियान मुल्डर (२४ धावा) याला पायचीत पकडले. कुलदीपचे हे दुसरे यश होते.

दुसऱ्या सत्राचा खेळ

लंच ब्रेकनंतर दुसऱ्या सत्राच्या खेळाला सुरुवात झाली.

Lunch Break

पहिल्या दिवशी लंच ब्रेकपर्यंत दक्षिण आफ्रिकेने ३ गडी गमावून १०५ धावा केल्या. पहिल्या सत्रात २७ षटकांचा खेळ झाला. यावेळी टोनी डी जॉर्जी (१५ धावा) आणि वियान मुल्डर (२२ धावा) क्रीजवर होते. भारताकडून जसप्रीत बुमराहने दोन, तर कुलदीप यादवने एक बळी घेतला.

कुलदीपचा बावुमाला धक्का

६२ धावांवर दोन गडी बाद झाल्यानंतर, १६ व्या षटकात ७१ धावांवर कर्णधार टेंबा बावुमा (३ धावा) याला कुलदीप यादवने लेग स्लिपमध्ये ध्रुव जुरेलकडे झेल देण्यास भाग पाडले.

बुमराहचे पहिले-दुसरे यश

डावाच्या ११ व्या षटकात ५७ धावांवर दक्षिण आफ्रिकेला पहिला धक्का बसला. जसप्रीत बुमराहने सलामीवीर रेयान रिकेल्टन (२३ चेंडूंत २३ धावा) याला त्रिफळाचीत केले. त्यानंतर १३ व्या षटकात बुमराहने एडेन मार्करम (३१ धावा) याला यष्टीरक्षक पंतकरवी झेलबाद केले.

पहिल्या सत्राचा खेळ

सलामीवीर एडेन मार्करम आणि रेयान रिकेल्टन यांनी दक्षिण आफ्रिकेच्या डावाची सुरुवात केली. तर भारताकडून जसप्रीत बुमराहने पहिले षटक टाकले.

दोन्ही संघांच्या प्लेइंग-११

भारतीय संघ : यशस्वी जैस्वाल, केएल राहुल, वॉशिंग्टन सुंदर, शुभमन गिल (कर्णधार), ऋषभ पंत (यष्टीरक्षक), रवींद्र जडेजा, ध्रुव जुरेल, अक्षर पटेल, मोहम्मद सिराज, कुलदीप यादव, जसप्रीत बुमराह.

दक्षिण आफ्रिका संघ : एडन मार्करम, रेयान रिकेल्टन, टोनी डी जॉर्जी, टेंबा बावुमा (कर्णधार), ट्रिस्टन स्टब्स, काइल वेरेन (यष्टीरक्षक), मार्को यानसेन, सायमन हार्मर, केशव महाराज, कॉर्बिन बॉश, सेनुरन मुथुसामी.

टॉस जिंकून दक्षिण आफ्रिकेची फलंदाजी

दक्षिण आफ्रिकेचा कर्णधार टेंबा बावुमा याने टॉस जिंकून प्रथम फलंदाजी करण्याचा निर्णय घेतला. खेळपट्टी कोरडी दिसत असून, फलंदाजीसाठी ती सोपी असेल, असे मत त्याने व्यक्त केले. वेगवान गोलंदाज कागिसो रबाडा या सामन्यात खेळत नसून, त्याच्या जागी कॉर्बिन बॉश याला अंतिम ११ मध्ये स्थान मिळाले आहे.

भारताच्या प्लेइंग इलेव्हनमध्ये दोन बदल करण्यात आले आहेत. ऋषभ पंतसह अक्षर पटेल यालाही संघात संधी मिळाली आहे. म्हणजेच, टीम इंडिया चार फिरकी गोलंदाजांसह मैदानात उतरली आहे, ज्यात तीन अष्टपैलू खेळाडूंचा समावेश आहे. साई सुदर्शन या सामन्यात खेळत नाहीये. वॉशिंग्टन सुंदर तिसऱ्या क्रमांकावर फलंदाजी करू शकतो.

पंतचे पुनरागमन, नितीश रेड्डी बाहेर

भारतीय संघासाठी सर्वात मोठी दिलासादायक बातमी म्हणजे यष्टीरक्षक फलंदाज ऋषभ पंतचे पुनरागमन. पायाच्या दुखापतीतून सावरल्यानंतर तो पुन्हा संघात दाखल झाला असून, अंतिम ११ खेळाडूंमध्ये त्याचा समावेश करण्यात आला आहे. याव्यतिरिक्त, ध्रुव जुरेल देखील फलंदाज म्हणून खेळत आहे. दुसरीकडे, अष्टपैलू नितीश रेड्डी याला संघाबाहेर बसावे लागले असून त्याला संघातून 'रिलीज' करण्यात आले आहे. दिल्लीत वेस्ट इंडिजविरुद्ध खेळल्या गेलेल्या कसोटी संघात हा एकच मोठा बदल आहे. जुरेलने नुकत्याच झालेल्या दक्षिण आफ्रिका-ए विरुद्धच्या मालिकेत दोन शतके झळकावली होती. त्याच्या समावेशामुळे भारताची फलंदाजी अधिक मजबूत होईल. संघाचे सहाय्यक प्रशिक्षक रेयान टेन डेशकाटे यांनीही जुरेलचा फॉर्म निवडकर्त्यांसाठी एक 'लक्झरी पर्याय' ठरल्याचे संकेत दिले.