भारत आणि इंग्लंड यांच्यातील अँडरसन-तेंडुलकर ट्रॉफीतील तिसरा कसोटी सामना लंडनमधील लॉर्ड्स क्रिकेट मैदानावर खेळला जात आहे. मालिकेत सध्या 1-1 अशी बरोबरी आहे. गुरुवारी (दि. 10) लॉर्ड्स मैदानावर इंग्लंडचा कर्णधार बेन स्टोक्सने टॉस जिंकून फलंदाजीचा निर्णय घेतला. सामन्याच्या पहिल्या सत्राच्या पहिल्या तासाच्या खेळात इंग्लिश सलामी जोडीने भारतीय वेगवान मारा खेळून काढला. त्यांनी विकेट पडू दिली नाही. पण त्यानंतरच्या पहिल्या षटकात भारताने जबरदस्त कमबॅक केले. 13.3 व्या षटकात नितीश कुमार रेड्डीने प्रथम बेन डकेटला लेग-साईडच्या दिशेने जाणाऱ्या चेंडूवर बाद करून सलामीची भागीदारी फोडली. त्यानंतर त्याच षटकाच्या शेवटच्या सहाव्या चेंडूवर त्याने एका अप्रतिम चेंडूवर झॅक क्रॉलीला तंबूत धाडत भारताला सामन्यात झटपट आघाडी मिळवून दिली.
77 व्या षटकात, जो रूट आणि बेन स्टोक्स यांनी पाचव्या विकेटसाठी 50 धावांची भागीदारी पूर्ण केली. नितीश कुमार रेड्डीच्या षटकात तिसऱ्या चेंडूवर जो रूटने चौकार मारून भागीदारी 50 च्या पुढे नेली.
68 व्या षटकात बेन स्टोक्स बाद होण्यापासून बचावला. नितीश कुमार रेड्डी यांनी षटकातील शेवटचा चेंडू चांगल्या लांबीने टाकला. चेंडू स्टोक्सच्या पॅडवर लागला, भारताने एलबीडब्ल्यूसाठी अपील केले, परंतु पंचांनी नॉट आउटचा निर्णय दिला.
इंग्लंडने पहिल्या डावात 64 व्या षटकात 200 धावा केल्या आहेत. बेन स्टोक्सने मोहम्मद सिराजच्या षटकाच्या शेवटच्या चेंडूवर धाव घेत संघाची 200 वी धाव पूर्ण केली.
इंग्लंडने 55 व्या षटकात चौथी विकेट गमावली. हॅरी ब्रूक 11 धावा काढून बाद झाला. षटकाच्या पाचव्या चेंडूवर जसप्रीत बुमराहने त्याला क्लिन बोल्ड केले. बुमराहची या सामन्यातील ही पहिली विकेट आहे.
रवींद्र जडेजाने तिसऱ्या सत्राच्या सुरुवातीला भारताला इंग्लंडची तिसरी विकेट मिळवून दिली. जडेजाने ओली पोपला तंबूत धाडले. यष्टीमागे जुरेलने त्याचा झेल घेतला. पोप आणि रूट यांच्यात 109 धावांची भागीदारी झाली. पोप अर्धशतक झळकवण्याच्या जवळ होता, परंतु 44 धावा करून तो पॅव्हेलियनमध्ये परतला.
रूट भारताविरुद्ध सर्वाधिक धावा करणारा फलंदाज बनला आहे. त्याने भारतीय संघाविरुद्ध 3 हजार धावांचा टप्पा पार केला. याबबातीत त्याने ऑस्ट्रेलियाच्या रिकी पॉन्टिंगला मागे टाकले. रूटने या डावातील 44 वी धावा करून ही कामगिरी केली.
लॉर्ड्स कसोटीच्या पहिल्या दिवशी, 43 व्या षटकात ड्यूकचा चेंडू खराब झाला. गेज चाचणीत अपयशी ठरल्यानंतर, फील्ड पंचांनी तो बदलला. या सामन्यापूर्वी, भारतीय संघाचा उपकर्णधार ऋषभ पंत, इंग्लंडचा कर्णधार बेन स्टोक्स आणि भारतीय कर्णधार शुभमन गिल यांनी चेंडूच्या गुणवत्तेवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले होते.
36 व्या षटकात इंग्लंडच्या संघाने पहिल्या डावात 100 धावांचा टप्पा ओलांडला. नितीशकुमार रेड्डीच्या चौथ्या चेंडूवर जो रूटने 3 धावा घेतल्या आणि संघाची धावसंख्या 100 च्या पुढे नेली.
सिराजने एक उत्कृष्ट षटक टाकत, आपल्या गोलंदाजीतील टप्प्यांच्या विविधतेने आणि चेंडूच्या हालचालीने जो रूटला सतत दडपणाखाली ठेवले. त्याने षटकाची सुरुवात ऑफ स्टंपच्या बाहेर टाकलेल्या पूर्ण लांबीच्या चेंडूने केली, ज्यावर ड्राइव्ह मारण्याच्या प्रयत्नात रूटच्या बॅटची आतील कड लागून चेंडू ऑन-साईडला गेला. त्यानंतर सिराजने एक आखूड टप्प्याचा चेंडू टाकला, जो वेगाने निसटला आणि पुलचा फटका खेळण्याच्या प्रयत्नात असलेल्या रूटच्या मांडीवर आदळला.
आपला नियंत्रित मारा कायम ठेवत सिराजने त्यानंतर ऑफ स्टंपच्या बाहेरील टप्प्यात एक बॅक ऑफ लेंग्थ चेंडू टाकला, ज्याला रूटने पॉइंटच्या दिशेने खेळून काढले. पुढचा, ऑफ स्टंपच्या बाहेर वळणारा पूर्ण लांबीचा चेंडू रूटने हुशारीने सोडून दिला. षटकातील पाचव्या चेंडूने रूटला एक निष्काळजी फटका खेळण्यास प्रवृत्त केले; त्याने शरीरापासून दूर जाणाऱ्या चेंडूचा पाठलाग केला, मात्र सुदैवाने चेंडूने बॅटची कड घेतली नाही. सिराजने षटकाचा शेवट ऑफ स्टंपच्या बाहेर आणखी एक चेंडू टाकून केला.
उपहारानंतरचा खेळ सुरू झाला आहे. दुस-या सत्रात भारतीय गोलंदाज विकेट मिळवण्याचा जोरदार प्रयत्न करत आहेत. कर्णधार शुभमन गिलने जसप्रीत बुमराह आणि मोहम्मद सिराज यांना आक्रमणात उतरवले आहे.
भारताचा वेगवान गोलंदाज नितीश कुमार रेड्डीने एकाच षटकात दोन महत्त्वपूर्ण बळी मिळवत इंग्लंडला सुरुवातीलाच धक्का दिला. त्यामुळे, तिसऱ्या कसोटी सामन्याच्या पहिल्या दिवशी उपहारापर्यंत इंग्लंडची अवस्था 2 बाद 83 धावा अशी झाली आहे.
इंग्लंडने टॉस जिंकून प्रथम फलंदाजीचा निर्णय घेतला. सकाळच्या सत्राचा खेळ थांबला, तेव्हा जो रूट (24*) आणि ऑली पोप (12*) खेळपट्टीवर होते.
पाच सामन्यांची ही मालिका सध्या 1-1 अशी बरोबरीत असून, भारताने या सामन्यासाठी प्रसिद्ध कृष्णाच्या जागी प्रमुख वेगवान गोलंदाज जसप्रीत बुमराहला संघात स्थान दिले आहे.
मात्र, पहिल्या सत्रात नितीश रेड्डीने (15 धावांत 2 बळी) आपल्या कामगिरीने सर्वांचे लक्ष वेधून घेतले. त्याने सलामीवीर झॅक क्रॉली (18) आणि बेन डकेट (23) यांना बाद करत इंग्लंडला बॅकफूटवर ढकलले.
2022 पासून लॉर्ड्सवर झालेल्या मागील सात कसोटी सामन्यांमध्ये, पहिल्या दिवसाच्या दुपारच्या भोजनापूर्वीच्या सत्रात फलंदाजी करणाऱ्या संघांची सरासरी धावसंख्या 19.88 राहिली आहे. या काळात संघांनी प्रत्येक 40.4 चेंडूंवर एक गडी गमावला असून, चुकीच्या फटक्यांचे प्रमाण (false shot %) 25.7% इतके राहिले आहे. याउलट, चुकीच्या फटक्यांचे प्रमाण (28.4%) सरासरीपेक्षा अधिक असूनही, इंग्लंडच्या फलंदाजांनी उत्तम कामगिरी करत 83 धावा केल्या आणि केवळ दोनच गडी गमावले.
डावाच्या पहिल्या 10 षटकांच्या तुलनेत, 11 ते 20 षटकांदरम्यान चेंडूला मिळालेला सरासरी स्विंग 1.6 पटींनी अधिक होता. पॅव्हेलियन एंडच्या तुलनेत नर्सरी एंडकडून (जिथून सध्या बुमराह गोलंदाजी करत आहे आणि पूर्वी रेड्डीने दोन बळी मिळवले होते) चेंडूला सरासरी अधिक स्विंग आणि सीम हालचाल (movement) मिळत आहे.
मोहम्मद सिराजच्या गोलंदाजीवर ऑली पोप थोडक्यात बचावला. चेंडूने बॅटची कड घेतली, पण तो खाली पडला. सिराजने ऑफ स्टंपच्या बाहेर अचूक टप्प्याचा चेंडू टाकला होता, ज्यावर पोपने शरीरापासून दूर जाऊन खेळण्याचा संकोचपूर्वक प्रयत्न केला. चेंडूने बॅटची बाहेरील कड घेतली, पण तो थेट दुसऱ्या स्लिपमध्ये उभ्या असलेल्या के. एल. राहुलपर्यंत पोहोचला नाही आणि त्यांच्या अगदी समोर टप्पा पडला. राहुलने पुढे झेपावत झेल घेण्याचा प्रयत्न केला, परंतु चेंडू टप्पा पडून त्यांच्यापर्यंत पोहोचला. भारतीय गोलंदाज सध्या भेदक मारा करत आहेत. इंग्लंडच्या गोटात या क्षणी निश्चितच नाराजीचे वातावरण असेल.
17 व्या षटकात इंग्लंडने 50 धावांचा टप्पा ओलांडला. मोहम्मद सिराजच्या दुसऱ्या आणि चौथ्या चेंडूवर जो रूटने चौकार मारत संघाची धावसंख्या 54 धावांवर नेली.
एकाच षटकात दोन गडी बाद... गोलंदाजीतील हा बदल भारतासाठी अत्यंत यशस्वी ठरला. नितीशने टाकलेला हा चेंडू निव्वळ अप्रतिम होता. टप्पा पडल्यानंतर चेंडू किंचित बाहेरच्या दिशेने वळला आणि त्याने क्रॉलीच्या बॅटची कड घेतली. ही एक अविश्वसनीय कामगिरी आहे.
इंग्लंडची धावसंख्या 2 बाद 44.
आश्चर्यकारक.. शार्दुल ठाकूरसारख्या 'गोल्डन आर्म' गोलंदाजाऐवजी संघात स्थान मिळालेल्या युवा नितीश रेड्डीने ड्रिंक्स ब्रेकनंतरच्या पहिल्याच चेंडूवर विकेट काढली. त्याने लेग स्टंपच्या दिशेने टाकलेला आखूड टप्प्याचा चेंडू डकेटच्या बॅटची खालची कड घेऊन यष्टीरक्षक पंतच्या दिशेने गेला. पंतने कोणतीही चूक न करता चपळाईने तो झेलला आणि भारतीय संघाने एकच जल्लोष केला. यासह इंग्लंडची धावसंख्या 1 बाद 43 झाली.
सुरुवातीच्या एका तासाचा खेळ एकही गडी न गमावता यशस्वीपणे खेळून काढल्याने इंग्लंडचा संघ निश्चितच समाधानी असेल. तथापि, हे सत्र पूर्णपणे आव्हानांशिवाय राहिले नाही, विशेषतः झॅक क्रॉलीसाठी, जो सुरुवातीला काहीसा दडपणाखाली खेळताना दिसला. मात्र, त्याने आकाश दीपची लय बिघडवण्यासाठी चतुराईने पुढे सरसावून खेळण्याची रणनीती अवलंबली आणि त्याचा हा बदल यशस्वी ठरला. खेळपट्टीचा वेग मंदावत असल्याची चिन्हे दिसत असून, टॉस गमावून प्रथम गोलंदाजी करणाऱ्या भारतीय संघाला पुढील तासात ही भागीदारी फोडून पहिला बळी मिळवण्याची नितांत आवश्यकता आहे.
जसप्रीत बुमराहचा एक जबरदस्त चेंडू झॅक क्रॉलीच्या पॅडवर आदळला. यानंतर भारताने पायचीतचे जोरदार अपील केले. मात्र पंचांनी यावर कोणतीही दाद दिली नाही. यानंतर बुमराह आणि यष्टीरक्षक पंत यांच्यात डीआरएस (DRS) घेण्यावरून चर्चा सुरू झाली. चेंडूची उंची अधिक असावी, असे बुमराहचे म्हणणे होते, पण पंतला फलंदाज बाद असल्याची खात्री होती. गिल केवळ त्यांचे संभाषण ऐकत होता. मात्र, चर्चा करण्यात वेळ निघून गेल्याने भारतीय संघाला डीआरएस घेता आला नाही आणि खेळाडू आपापल्या जागेवर परतले.
सिराजच्या गोलंदाजीवर क्रॉलीचा मोठा फटका खेळण्याचा प्रयत्न फसला. सिराजने ऑफ स्टंपच्या रेषेत आखूड टप्प्याचा चेंडू टाकताच, क्रॉली क्रीझ सोडून पुढे सरसावला आणि त्यावर जोरदार प्रहार करण्याचा प्रयत्न केला. पण तो पूर्णपणे चुकला. यष्टीरक्षक पंतने सहजतेने चेंडू पकडला.
चौकार... क्रॉलीचा अप्रतिम फटका... या इंग्लिश सलामीवीराने जागेवरूनच किंचित पुढे झुकत चेंडू कव्हर क्षेत्रातून टोलवला, जो सीमापार गेला. त्याचा हा चौथा चौकार आहे. क्रॉली हळूहळू लयीत येत आहे.
चौकार... आकाश दीपच्या ऑफ स्टंपबाहेरील आखूड टप्प्याच्या चेंडूवर क्रॉलीने स्क्वेअरच्या पुढे हा पंच लगावला. उजव्या हाताच्या या फलंदाजाचा हा एक उत्तम नियंत्रित फटका होता. इंग्लंडसाठी हे एक उत्कृष्ट षटक ठरले. आकाश दीपच्या षटकातून 13 धावा आल्या.
चौकार... झॅक क्रॉली क्रीझ सोडून पुढे सरसावला. त्याने चेंडूवर जोरदार प्रहार करण्याचा प्रयत्न केला, मात्र बॅटची पुढची कडा लागल्याने चेंडू स्लिप कॉर्डनच्या वरून सीमारेषेपार गेला. आकाश दीप यावर नाखूश दिसला.
चौकार.. झॅक क्रॉलीचा सकाळच्या सत्रातील हा पहिलाच चौकार ठरला आहे. त्याने आकाश दीपच्या गोलंदाजीवर डीप एक्स्ट्रा कव्हरच्या दिशेने हा जोरदार फटका लगावला. या उजव्या हाताच्या फलंदाजाचा हा एक आत्मविश्वासपूर्ण फटका होता. सकाळच्या सत्रातील इंग्लंडचा हा तिसरा चौकार आहे.
चौकार.. बेन डकेटने कव्हर्समधून एक अप्रतिम फटका खेळला. बुमराह यावेळी स्वत: वर नाखूश दिसला. चेंडू बॅटच्या अगदी मधोमध आदळला. 5 षटकांच्या खेळात इंग्लंडचा हा दुसरा चौकार ठरला. आकाश दीप आणि बुमराह यांनी इंग्लंडच्या सलामीवीरांवर सुरुवातीच्या षटकांमध्ये चांगलाच दबाव निर्माण केला आहे.
बेन डकेटला त्याच्या सुरक्षा उपकरणाजवळ चेंडू लागल्याने त्याला वेदना होत असल्याचे दिसत आहे. त्याचा सलामीचा साथीदार झॅक क्रॉली त्याची विचारपूस करण्यासाठी पुढे आला. दोन्ही इंग्लिश फलंदाजांमध्ये झालेल्या संक्षिप्त संभाषणानंतर डकेटने आपण फलंदाजी पुढे चालू ठेवण्यास तयार असल्याचे संकेत दिले.
आकाश दीपच्या गोलंदाजीवर झॅक क्रॉलीविरुद्ध यष्टीमागे झेल गेल्याचे जोरदार अपील करण्यात आले. आकाश दीपचा चेंडू टप्पा पडल्यानंतर आतल्या दिशेने वळला. तथापि, पंचांनी हे अपील फेटाळून लावत फलंदाजाला नाबाद घोषित केले. या निर्णयानंतर कर्णधार शुभमन गिल, गोलंदाज आकाश दीप आणि यष्टीरक्षक ऋषभ पंत यांच्यात थोडावेळ चर्चा झाली, परंतु अखेरीस भारतीय संघाने डीआरएस (DRS) न घेण्याचा निर्णय घेतला.
एखाद्या फलंदाजाने बुमराहवर आक्रमण करण्याचा प्रयत्न केल्यास तो काय करू शकतो, याचेच हे उत्तम उदाहरण आहे. डकेटने त्याला दोन वेळा ड्राईव्ह मारण्याचा प्रयत्न केला, मात्र दोन्ही वेळा तो अयशस्वी ठरला. पहिल्यांदा चेंडू बाहेरच्या दिशेने वळून त्याला चकवून गेला, तर दुसऱ्यांदा आतल्या दिशेने वळलेल्या चेंडूने बॅटच्या आतील कडेला चकवत त्याला पूर्णपणे निष्प्रभ केले. डावखुऱ्या फलंदाजाविरुद्ध बुमराह उत्कृष्ट लयीत गोलंदाजी करत आहे.
दुसरे षटकात आकाश दीपला देण्यात आले. मोहम्मद सिराजऐवजी त्याला नवीन चेंडू सोपवण्यात आला. नवीन चेंडूने गोलंदाजी करण्यात तो अत्यंत प्रभावी असल्याचे आकडेवारी दर्शवते. त्याने लगेचच फलंदाज डकेटला 'अराउंड द विकेट' मारा करण्यास प्रारंभ केला.
बुमराहला बळी मिळवण्याची संधी थोडक्यात हुकली. लॉर्ड्सच्या प्रसिद्ध उतारावरून बुमराहने टाकलेला चेंडू डावखुरा फलंदाज बेन डकेटच्या बॅटपासून दूर गेला. मात्र, जागतिक कसोटी अजिंक्यपद (WTC) अंतिम सामन्याप्रमाणेच याही वेळी खेळपट्टीवर चेंडूला पुरेशी उसळी मिळाली नाही. चेंडू डकेटच्या बॅटच्या वरच्या भागाला लागला, परंतु यष्टीरक्षक ऋषभ पंतपर्यंत पोहोचण्यापूर्वीच तो जमिनीवर पडला. खरे तर, पंतने अत्यंत चपळाईने तो चेंडू अडवला.
आणि अखेर खेळाला सुरुवात झाली आहे... लंडनमध्ये सकाळचे वातावरण स्वच्छ आणि उबदार असून जसप्रीत बुमराहने गोलंदाजीचा प्रारंभ केला. त्याचा पहिला चेंडू फलंदाज झॅक क्रॉलीने खेळण्याऐवजी यष्टीरक्षकाकडे जाऊ दिला. चेंडूमध्ये अपेक्षेप्रमाणे उसळी दिसली नाही आणि या खेळपट्टीवर पुन्हा एकदा गवताचे प्रमाण कमी असल्याचे दिसून आले.
खेळाला प्रारंभ होण्यापूर्वी राष्ट्रगीत गायण झाले. त्यानंतर परंपरेनुसार लॉर्ड्स मैदानावरील प्रसिद्ध घंटा वाजवण्यात आली. त्याचा मान भारताचा माजी दिग्गज फलंदाज आणि भारतरत्न सचिन तेंडुलकर यांना देण्यात आला. त्या आधी लॉर्ड्स येथे तेंडुलकर यांच्या तैलचित्राचे अनावरण करण्यात आले.
इंग्लंड शॉर्ट पिच बॉलने यशस्वी जैस्वालची परीक्षा घेण्याचा प्रयत्न करेल. तथापि, यशस्वीसारख्या निर्भय फलंदाजाकडे कोणत्याही खेळपट्टीवर गोलंदाजांना षटकार मारण्याची ताकद आहे. प्रसिद्ध कृष्णाला बुमराहच्या पुनरागमनामुळे बाहेर पडावे लागले आहे. तो आतापर्यंत पूर्ण फॉर्ममध्ये दिसलेला नाही. लीड्सनंतर, भारतीय वेगवान गोलंदाजांवर गंभीर प्रश्नचिन्ह उपस्थित झाले होते, परंतु आकाश दीप आणि मोहम्मद सिराज यांनी दुसऱ्या कसोटीत प्रभावी मारा केला. ज्यामुळे विजय शक्य झाला. आता या दोघांसह बुमराहचे संघात कमबॅक झाले आहे. त्यामुळे या हारतीय त्रिकूटाच्या आक्रमणाला इंग्लिश फलंदाज कसे तोंड देतील पहाणे रंजक ठरणार आहे.
गिल सेनेने केलेल्या धावांच्या डोंगरामुळे बेन स्टोक्सला फ्लॅट पिच तयार करून विरोधी संघाला बाद करण्याच्या त्याच्या धोरणाचा पुनर्विचार करावा लागला आहे. फ्लॅट पिचवर भारतीय फलंदाजांचे प्रचंड यश यजमानांसाठी हानिकारक ठरले आहे. आता त्यांना अशा विकेटवर खेळावे लागू शकते जिथे गोलंदाजांसाठी सीम आणि स्विंग अपेक्षित आहे. याशिवाय, प्रतिष्ठित लॉर्ड्स मैदानाच्या खेळपट्टीच्या स्लोपचे अनोखे आव्हान देखील असणार आहे.
बुमराचे पुनरागमन यजमान संघाच्या फलंदाजांसाठी एक कठीण परीक्षा असेल. भारताने लीड्समध्ये पराभव पत्करला असला तरी, आतापर्यंतच्या दोन्ही सामन्यांमध्ये संघाने बहुतेक वेळा वर्चस्व गाजवले आहे. जर भारतीय संघाने पहिल्या कसोटीत काही झेल सोडले नसते आणि खालच्या फळीतील फलंदाजांनी चांगली कामगिरी केली असती तर टीम इंडिया मालिकेत 2-0 ने पुढे असती. नवीन कर्णधार शुभमन गिलच्या नेतृत्वाखाली भारतीय संघाचा अनुभव कमी असल्याने, इंग्लंड संघ वर्चस्व गाजवेल असे वाटत होते, परंतु भारताने आतापर्यंत ज्या पद्धतीने कामगिरी केली आहे ते पाहता, संघाला रोहित शर्मा आणि विराट कोहली यांची उणीव भासलेली नाही. हे भारताची मजबूत बेंच स्ट्रेंथ देखील दर्शवते.
या सामन्यासाठी दोन्ही संघांच्या फलंदाजीच्या फळीत कोणताही बदल करण्यात आलेला नाही, मात्र प्रमुख वेगवान गोलंदाजांना संघात स्थान देण्यात आले आहे.
इंग्लंडचे अंतिम 11 खेळाडू : बेन डकेट, झॅक क्रॉली, ऑली पोप, जो रूट, हॅरी ब्रूक, बेन स्टोक्स (कर्णधार), जेमी स्मिथ, ख्रिस वोक्स, जोफ्रा आर्चर, ब्रायडन कार्स, शोएब बशीर.
भारताचे अंतिम 11 खेळाडू : यशस्वी जैस्वाल, के. एल. राहुल, करुण नायर, शुभमन गिल (कर्णधार), ऋषभ पंत (यष्टीरक्षक), रवींद्र जडेजा, नितीश कुमार रेड्डी, वॉशिंग्टन सुंदर, आकाश दीप, जसप्रीत बुमराह, मोहम्मद सिराज.
