पुढारी ऑनलाईन: सध्या डील्स अ‍ॅपमध्ये बुल्ली बाई आणि सुल्ली डील्स खूप चर्चेत आहेत. सुल्ली डील्स प्रकरणात पहिली अटक झाली असली तरी आरोपींपर्यंत पोहोचणे इतके सोपे नव्हते. यूएस-बेस ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मने पोलिसांना तपशील सामायिक करण्यास नकार दिला आणि अनेक महिने आरोपी मध्य प्रदेशातील एका गावात आरामात राहत होता, जगापासून स्वतःला लपवत होता. अचानक असे काही घडले की, एक एक गुपिते उघडू लागली आणि दिल्ली पोलिसांनी छापा टाकून त्याला पकडले. होय, आरोपी ओंकारेश्वर ठाकूरला पकडण्याची कहाणी ही फिल्मी स्टाईल आहे.
दिल्ली पोलिसांच्या विशेष पथकाने सुल्ली डील्स अ‍ॅपचा निर्माता ओंकारेश्वर ठाकूर याला इंदूरमधून अटक केली आहे. डीसीपी (स्पेशल सेल) के. पी. एस मल्होत्रा यांनी सांगितले की, ठाकूर हे वेब डेव्हलपर आहेत आणि त्यांनी बीसीए केले आहे. त्याच्याकडे 7-8 ट्विटर हँडल होते आणि ते ट्विटरवरील एका ग्रुपचा भाग होते, ज्यामध्ये 8-12 सदस्य होते.
प्राथमिक चौकशीत आरोपीने कबूल केले आहे की, तो ट्विटरवरील एका गटाचा सदस्य आहे जो मुस्लिम महिलांची बदनामी आणि 'ट्रोल' करण्याच्या कल्पना सामायिक करतो. सुली डील्स गेल्या वर्षी जुलैमध्ये गिटहबवर रिलीज झाले होते. या मोबाईल अ‍ॅप्लिकेशनवर शेकडो मुस्लिम महिलांचे फोटो त्यांच्या मंजुरीशिवाय 'लिलाव'साठी ठेवण्यात आले होते. डिसेंबरमध्ये रिलीझ झालेले द बुली बाय हे अ‍ॅप देखील असेच सॉफ्टवेअर होते.
सायबर सेलने 7 जुलै 2021 रोजी सुली डील्स प्रकरणात एफआयआर नोंदवला होता आणि त्याच दिवशी गिटहबला वापरकर्त्यांचे तपशील प्रदान करण्यास सांगितले होते. एका आठवड्यानंतर स्मरणपत्रही पाठवले गेले. प्लॅटफॉर्मने तपशील सामायिक करण्यास नकार दिला आणि सांगितले की, कायदेशीर चॅनेलद्वारे पोलिसांनी संपर्क साधावा. यानंतर, दिल्ली पोलिसांनी एमएलएटी प्रक्रिया सुरू केली आणि दिल्ली सरकारच्या गृह विभागामार्फत ही फाईल केंद्रीय गृह मंत्रालयाकडे पाठवण्यात आली. नंतर एमएलएटीचा प्रस्ताव तयार करून अमेरिकेच्या न्याय विभागाकडे पाठवण्यात आला.
ठाकूर हा इंदूरमधील न्यूयॉर्क सिटी टाऊनशिपमध्ये भाऊ आणि कुटुंबासह राहतो. त्याचे वडील एका खासगी कंपनीत सेल्स मॅनेजर आहेत. 17 जानेवारी रोजी त्याचे कुटुंबीय त्यांच्या वाढदिवसाची तयारी करत होते, तेव्हा नाव प्रसिद्धीच्या झोतात आले. मात्र, आपला मुलगा निर्दोष असल्याचा दावा ठाकूरच्या वडिलांनी केला आहे. त्याचा भाऊ एका आघाडीच्या सॉफ्टवेअर कन्सल्टन्सी फर्ममध्ये काम करतो. या प्रकरणात मुलाला गोवण्यात येत आहे. मला कळले की, फक्त एका व्यक्तीच्या वक्तव्याच्या आधारे माझ्या आयटी तज्ञ मुलाला अटक करून दिल्लीला नेण्यात आले आहे. माझ्या मुलाला फसवले जात आहे आणि बदनाम केले जात आहे असे आरोपीच्या वडिलाने म्हटले आहे.
'सुली डील्स' अ‍ॅप प्रकरणी ही पहिली अटक असल्याचे पोलिसांनी सांगितले. न्यायालयाने ठाकूरला चार दिवसांची पोलिस कोठडी सुनावली आहे. "त्याने गिटहब वर कोड विकसित केला. यामध्ये ग्रुपमधील सर्वांना प्रवेश होता. त्याने हे अ‍ॅप त्याच्या ट्विटर अकाउंटवर शेअर केले होते. ग्रुपमधील सदस्यांनी मुस्लिम महिलांची छायाचित्रे अपलोड केली होती.
बिश्नोईला अटक…
त्याचप्रमाणे, 'बुल्ली बाई' मोबाईल ऍप्लिकेशनच्या बाबतीत, दिल्ली पोलिसांनी 1 जानेवारी रोजी एका महिला पत्रकाराचा फोटो मॉर्फ करून वेबसाइटवर अपलोड केल्याबद्दल अज्ञात व्यक्तींविरुद्ध एफआयआर नोंदवला होता. दिल्ली पोलिसांनी सांगितले की, आसाममधून अटक करण्यात आलेला नीरज बिश्नोई हा 'बुल्ली बाई' अ‍ॅपचा कथित मास्टरमाईंड असून त्याने ते तयार केले आहे. बिष्णोईने चौकशीदरम्यान खुलासा केला की तो 'सुली डील्स' या ट्विटर हँडलचा वापर करणाऱ्या व्यक्तीच्या संपर्कात होता, ज्याने 'सुली डील्स' अ‍ॅप तयार केले होते.
'बुल्ली' ते 'सुल्ली' मार्ग
गेल्या सहा महिन्यांपासून हा तपास दिल्ली पोलिसांसाठी आव्हानात्मक आहे. याची सोशल मीडियावर बरीच चर्चा झाली. सॅन फ्रान्सिस्को-आधारित फर्म गिटहबने देखील तपशील दिलेला नाही, त्यामुळे पोलिसांना कोणताही मार्ग सापडत नव्हता. कायदेशीर प्रक्रिया सुरू होती आणि त्याचवेळी त्याच प्लॅटफॉर्मवर बुली बाय केसची चर्चा सुरू झाली. त्यामुळे सुली डील्स प्रकरणात नवीन धागेदोरे मिळण्यास मदत झाली. डीसीपी (स्पेशल सेल) के. पी. एस मल्होत्रा यांनी दावा केला आहे की, कथित विकासक ओंकारेश्वर ठाकूरने स्वत:ला लपविण्यासाठी खूप प्रयत्न केले होते.
त्याला ऑनलाइन कोणी शोधू नये म्हणून त्याने अनेक आभासी ओळखी तयार केल्या होत्या. तथापि, बुल्लीबाई प्रकरणात अटक करण्यात आलेल्या नीरज बिश्नोईकडून मिळालेली माहिती आणि डीप डेटा अॅनालिसिसमुळे ठाकूरची ओळख पटली आणि त्याला अटक होऊ शकली. 'ट्रेडमहासभा' हा ट्विटर ग्रुप ठाकूर आणि बिश्नोई यांच्यामधील कॉमन लिंक होती. ठाकूर गेल्या वर्षी जानेवारीमध्ये @gangescion या आयडीचा वापर करून या ग्रुपमध्ये सामील झाला होता. ठाकूरने नंतर @cryptoboiom हा आयडी वापरून गिटहबवर सुली डील्स तयार केले. विरोध वाढल्यानंतर आणि एफआयआर दाखल झाल्यावर ठाकूर याने त्याच्या सोशल मीडियावरून सर्व माहिती काढून टाकली आणि काही महिने ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवरून गायब झाला. बिष्णोईला अटक झाल्यावर ही संपूर्ण कहाणी बाहेर आली आहे.
पोलिसांनी सांगितले की, ठाकूरने सर्व माहिती डिलीट केली आहे, त्यामुळे त्याच्याबद्दल कोणतीही माहिती मिळू शकली नाही. सोशल मीडिया अभियंत्यांनी रात्रंदिवस काम केले आणि रिव्हर्स ट्रॅकिंग सुरू झाले. विस्तृत शोध मोहिमेदरम्यान डिलीट केलेले प्रोफाइल आढळले. प्रोफाईला लावलेला फोटो बनावट होता. तरी, पोलिसांनी एका ग्रुप पिक्चरची तपासणी केली आणि डिलीट केलेले ट्विटर हँडल सापडले. यासह पोलिसांनी एका आयपी एड्रेसवरून इंदूरचे ठिकाण शोधून काढले आणि क्षणाचाही विलंब न लावता छापे टाकण्यात आले.
दोन वेगवेगळ्या टीम
सुल्ली डील्स आणि बुल्ली डील्सच्या तपासासाठी दोन स्वतंत्र टीम तपास सहाय्यक पोलीस आयुक्त रमण लांबा यांच्या सूचनेप्रमाणे तयार करण्यात आल्या होत्या. एका टीममध्ये इन्स्पेक्टर हंसराज, सबइन्स्पेक्टर नीरज आणि पवन होते तर दुसऱ्या टीममध्ये इन्स्पेक्टर भानू प्रताप आणि एएसआय अजित होते. 8 जानेवारीला एक विशेष पथक इंदूरला गेले आणि ठाकूर याची चौकशी करण्यात आली. त्याचे टेक गॅजेट्सही तपासण्यात आले. चौकशीदरम्यान त्याने सुल्ली डील्स अ‍ॅप तयार केल्याची कबुली दिली. त्याच्या लॅपटॉपवरील आणि सायबर स्पेसवर डिजिटल माहिती गोळा केली जात आहे. डीसीपी म्हणाले की सुसुल्ली डील्स अ‍ॅपशी संबंधित फोटो पुन्हा मिळवण्याचे देखील प्रयत्न केले जात आहेत.
आरोपीने जानेवारी 2020 मध्ये 'At the Rate Gangesian' हँडल वापरून 'ट्रेडमहासभा' या नावाने ट्विटरवरील ग्रुपमध्ये प्रवेश केल्याचे तपासात समोर आले आहे. पोलिसांनी सांगितले की, ग्रुपवरील विविध चर्चेदरम्यान सदस्यांनी मुस्लिम महिलांना ट्रोल करण्याबाबत चर्चा केली. डीसीपी म्हणाले, "त्याने (आरोपी) कबूल केले की त्याने गिटहबवर कोड/अ‍ॅप तयार केले. सुल्ली डील्स अ‍ॅपवर झालेल्या गदारोळानंतर, त्याने सोशल मीडियावरून त्याच्याशी संबंधित सर्व सामग्री काढून टाकली होती. दिल्ली पोलिसांनी सांगितले की अ‍ॅपशी संबंधित कोड आणि फोटो शोधण्यासाठी तांत्रिक उपकरणे तपासली जात आहेत.
