ताडोबा-अंधारी व्याघ्र प्रकल्पात (TATR) आज एक महत्त्वपूर्ण वन्यजीव संवर्धन मोहीम पार पडली. T7 या वाघिणीची उपप्रौढ मादी पिल्लू T7_f_S2_f हिला सुरक्षितपणे पकडून सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पाकडे (STR) स्थलांतरित करण्यात आले. महाराष्ट्रातील व्याघ्र संवर्धन धोरणात हा एक निर्णायक टप्पा मानला जात आहे.
ही वाघीण ताडोबा–कोलारा कोर रेंजच्या विस्तृत जंगलात हालचाल करत असल्याने तिला पकडण्याची मोहीम अत्यंत रणनीतीपूर्वक राबवली गेली. शांततामंत्राद्वारे पकडल्यानंतर पशुवैद्यकीय अधिकारी डॉ. रवीकांत खोब्रागडे यांच्या टीमने तिची सखोल आरोग्य तपासणी केली. तपासणीत वाघीण पूर्णपणे निरोगी असल्याचे स्पष्ट झाले.
तिच्या भविष्यातील हालचालींचे बारकाईने निरीक्षण व्हावे म्हणून तिला VHF/GPS रेडिओ कॉलर बसवण्यात आला. विशेष डिझाइन केलेल्या ट्रान्झिट बॉक्समधून तिला सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पाकडे रवाना करण्यात आले.
सह्याद्रीत पोहोचल्यानंतर प्रारंभी “सॉफ्ट रिलीज” प्रक्रियेनुसार तिला तात्पुरत्या एनक्लोजरमध्ये ठेवले जाणार आहे. हा टप्पा नवीन परिसरातील हवामान, भूभाग आणि पर्यावरणाशी जुळवून घेण्यासाठी महत्त्वाचा मानला जातो.
महाराष्ट्रातील वाघांची संख्या वाढत असली तरी एकाच अधिवासातील इनब्रीडिंगचा धोका कायम असतो. त्यामुळे विविध व्याघ्र प्रकल्पांमध्ये प्रजननक्षम वाघ–वाघीणींचे स्थलांतर अत्यावश्यक ठरते. ताडोबातून सह्याद्रीकडे पाठवली जाणारी ही दुसरी वाघीण असून, STR मध्ये एक मजबूत जनुकीय पिढी निर्माण करण्यासाठी ती महत्त्वाची भूमिका बजावेल.
या कारवाईत क्षेत्र संचालक डॉ. प्रभू नाथ शुक्ला व उपसंचालक रेड्डी येळू यांच्या मार्गदर्शनाखाली ACF विवेक नाटू, वनक्षेत्रपाल विशाल वैद्य, जीवशास्त्रज्ञ शैलेंद्रसिंग दौरा, शूटर्स अजय मराठे, डॉ. रवीकांत खोब्रागडे, RRT (TATR) चे सदस्य सहभागी झाले.
सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पाकडून ACF संदीश पाटील व पर्यावरणतज्ज्ञ अक्षय पाटील उपस्थित होते.
“T7_f_S2_f ही अत्यंत मौल्यवान जनुकीय संपत्ती आहे. तिचे सह्याद्री परिसरात सुरक्षित स्थानांतर भारतातील व्याघ्र संवर्धन धोरणातील एक मोठे पाऊल आहे.”
प्रभू नाथ शुक्ला, क्षेत्र संचालक, TATR म्हणाले
“ही यशस्वी मोहीम आमच्या संपूर्ण टीमच्या कठोर परिश्रमांचे फलित आहे. संपूर्ण प्रक्रिया नियोजनबद्ध आणि अतिशय काटेकोरपणे राबवण्यात आली.”
अ. रेड्डी येळू, उपसंचालक (कोर), TATR
