मुंबई : महाराष्ट्रात भाविकांसाठी पूज्यस्थळांची रेलचेल असलेली ठिकाणं म्हणजे पंढरपूरचे श्री विठ्ठल-रुक्मिणी मंदिर, अक्कलकोटचे स्वामी समर्थ मंदिर आणि तुळजापूरचे तुळजाभवानी मंदिर! ही ठिकाणं भक्ती, श्रद्धा आणि अध्यात्माचा संगम घडवणारी आहेत. महाराष्ट्रातीलच नव्हे, तर भारतभरातून भाविक या मंदिरांत दर्शनासाठी गर्दी करत असतात.
पंढरपूरचे विठ्ठल-रुक्मिणी मंदिर हे वारकरी संप्रदायाचे केंद्रस्थान आहे. संत ज्ञानेश्वर, तुकाराम, नामदेव, एकनाथ यांच्या भक्तीमार्गाला अनुसरून येथे असंख्य भाविक ‘पंढरीच्या वाटेवर’ निघतात. आषाढी व कार्तिकी एकादशीत लाखो भाविक येथे वारी करतात. ‘विठ्ठल-विठ्ठल’ असा जयघोष करत भक्त पांडुरंगाच्या दर्शनासाठी रांगेत उभे राहतात.
स्वामी समर्थ हे महाराष्ट्रातील अनेकांचे श्रद्धास्थान आहे. अक्कलकोट येथील मंदिरात दररोज हजारो भक्त स्वामींच्या दर्शनासाठी गर्दी करतात. स्वामी समर्थांचे वास्तव्य अक्कलकोट येथेच होते. येथे त्यांच्या पदस्पर्शाने पावन झालेल्या जागेवर त्यांचे मंदिर उभे आहे. स्वामींची वाणी, कृपा आणि दर्शन भक्तांना आत्मिक शांतता देतात.
मराठ्यांचे कुलदैवत असलेल्या तुळजाभवानी देवीचे मंदिर तुळजापूर येथे आहे. छत्रपती शिवाजी महाराज स्वतः देवीचे अनन्य भक्त होते. मंदिराच्या गर्भगृहात असलेल्या मूर्तीला ‘सजीव’ मानले जाते. नवरात्रोत्सवात येथे विशेष उत्साह असतो. देवीच्या दर्शनासाठी महिला, वृद्ध, लहानथोर सर्वजण श्रद्धेने येतात.
