तळा : मुख्यमंत्री समृद्ध पंचायत राज अभियान अंतर्गत तळा तालुक्यातील ग्रुप ग्रामपंचायत चरई खुर्द येथील बेलघर येथे ग्रामस्थांनी लोकसहभागातून वनराई बंधारा बांधला आहे. पाणी हे जीवनाचे मूलभूत साधन आहे. वाढती लोकसंख्या, बदलते हवामान आणि अनियंत्रित पाणीवापर यांमुळे आज अनेक भागांत पाण्याची तीव्र टंचाई जाणवते. या समस्येवर प्रभावी व पर्यावरणपूरक उपाय म्हणून वनराई बंधारा ही संकल्पना महत्त्वाची ठरते.
या बंधाऱ्यांचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे लोकसहभाग. गावकरी एकत्र येऊन श्रमदान करतात, नियोजन करतात आणि बंधाऱ्याची देखभालही करतात. त्यामुळे सामूहिक जबाबदारीची भावना निर्माण होते. वनराई बंधारा हा कमी खर्चाचा, टिकाऊ आणि पर्यावरणस्नेही उपाय असून तो स्थानिक पातळीवर पाणीप्रश्न सोडविण्यास प्रभावी ठरतो. वनराई बंधाऱ्यासारख्या उपक्रमांतून जलसंधारण साध्य करून आपण निसर्गाचे संतुलन राखू शकतो आणि भावी पिढ्यांसाठी पाण्याची सुरक्षितता सुनिश्चित करू शकतो.कपडे धुवणे व गुरांसाठी या वनराईबंधाऱ्याचा फायदा होईल.
पाण्याची पातळी वाढते
वनराई बंधारा म्हणजे नदी, ओढा किंवा नाल्यावर कमी खर्चात उभारला जाणारा लघु बंधारा. हा बंधारा प्रामुख्याने माती, दगड, वाळू, सिमेंटच्या गोण्या किंवा स्थानिक उपलब्ध साहित्य वापरून तयार केला जातो. लोकसहभागातून उभारले जाणारे हे बंधारे आहेत. वनराई बंधाऱ्यांचे अनेक फायदे आहेत. प्रथम, भूजलपातळी वाढते, त्यामुळे विहिरी, बोअरवेल आणि हातपंपांना वर्षभर पाणी मिळते. दुसरे म्हणजे शेतीसाठी पाण्याची उपलब्धता वाढते, परिणामी पीक उत्पादनात सुधारणा होते. तिसरे, मृदाक्षय (माती धूप) कमी होतो आणि परिसरातील हरित आवरण वाढते. चौथे, दुष्काळी परिस्थितीत गावांना दिलासा मिळतो.
