पुणे; पुढारी वृत्तसेवा : थायरॉईडची समस्या असलेल्या एक तृतीयांश रुग्णांना आजाराची कल्पनाच नसते. हा आजार स्त्रियांमध्ये जास्त आढळतो. थायरॉइडची समस्या 44.3 टक्के गर्भवती महिलांमध्ये आणि प्रसूतीनंतर पहिल्या 3 महिन्यांत आढळतो. शरीरातील थायरॉईड ग्रंथी जास्त प्रमाणात थायरॉईड संप्रेरके तयार करत असल्यास हाडांना धोका उद्भवू शकतो. अतिरिक्त प्रमाणातील थायरॉईड संप्रेरक शरीरातील चयापचय वाढवते. त्यामुळे अचानक वजन कमी होते आणि हाडांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होऊ शकतो.
थायरॉईड संप्रेरक हाडांच्या परिपक्वतेसाठी आवश्यक असतात. प्रौढांच्या हाडांची रचना आणि मजबुती राखण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. प्रौढांमधील सामान्य हाडांच्या चयापचयासाठी थायरॉक्सिन आवश्यक असते. परंतु, थायरॉईड बिघडलेल्या स्थितीत हाडांच्या संरचनेवर प्रभाव पडू शकतो. उपचार न केलेले गंभीर हायपरथायरॉयडिझम हाडांच्या वस्तूमानावर परिणाम होतो आणि ऑस्टियोपोरोसिस होऊ शकतो.
हायपरथायरॉईडीझममध्ये हाडांची ताकद कमी होते, ज्यामुळे फ्रॅक्चरचा धोका वाढतो. हायपोथायरॉईड असलेल्या रुग्णांना सहसा थायरॉईड पूरक आहार दिला जातो. या रुग्णांचे नियमितपणे निरीक्षण करणे महत्त्वाचे आहे. कारण, जास्त थायरॉईड संप्रेरक बदलल्याने ऑस्टिओपोरोसिस होऊ शकते.
– डॉ. शुभांगी कानिटकर, औषध विभागप्रमुख, डीपीयू
प्रायव्हेट सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटल अँड रिसर्च सेंटर.उच्च थायरॉईड संप्रेरकामुळे ऑस्टियोपोरोसिसचा धोका वाढतो. हायपरथायरॉईडीझमला कारणीभूत असलेल्या अंतर्निहित परिस्थितींसाठीदेखील लागू होते, ज्यामध्ये रोगप्रतिकारक प्रणाली स्थिती ग्रेव्हस रोग, थायरॉईड एडेनोमा (एक सौम्य थायरॉईड सिस्ट) आणि इतर समाविष्ट आहेत. थायरॉईड संप्रेरकाच्या वाढीव पातळीमुळे हाडांचा र्हास होण्याचे प्रमाण वाढते आणि ते पुन्हा तयार होण्याचे प्रमाण कमी होते. ऑस्टिओपोरोसिसमध्ये हाडांचे प्रमाण कमी झाल्याचे दिसून आले आहे.
– डॉ. प्रसाद कुवळेकर, इंटरनल मेडिसिन कन्सल्टंट फिजिशियन, डीपीयू प्रायव्हेट सुपर स्पेशालिटी.
