जालना : एकीकडे प्लास्टिक बंदीचा जागर सुरू असतानाच दसरा सणामध्ये प्लास्टिक फुलांमुळे नैसर्गिक 'झेंडू' फुलांकडे कोणी ढुंकूनही बघत नाही. परिणामी, ऐन सणासुदीतही झेंडूचे दर गडगडले आहेत. नैसर्गिक फुलांऐवजी सर्वत्रच हार, तुरे, फुले आणि वेणीतील गजराही प्लास्टिकचाच वापरला जाऊ लागला आहे. त्यामुळे फुलशेती करणारा शेतकरी आर्थिक अडचणीत आला आहे.
धार्मिक क्षेत्रात फुलांना अधिक महत्त्व आहे. त्यामुळे सर्वत्रच फुलांना चांगली मागणी होती. ही मागणी ओळखूनच अलीकडे फुलशेतीकडे शेतकऱ्यांचा कल वाढला होता. यामध्ये प्रामुख्याने झेंडू, निशिगंधाची शेती अधिक केली जाते; परंतु या फुलशेतीच्या मुळावर प्लास्टिक फुले आल्याने शेतकऱ्यांचेही मोठे आर्थिक नुकसान होऊ लागले आहे. चार-पाच वर्षापूर्वी झेंडू आणि निशिगंधला चढ्या दराने मागणी होती. दसरा, गौरी- गणपती, आणि झेंडूला प्रतिकिलो ५० रुपयांपासून २५० रुपयांपर्यंत दर मिळत होता, तर निशिगंधला प्रतिकिलो २०० रुपयांपासून काही हजार रुपयांपर्यंत दर मिळत होता.
नुकत्याच पार पडलेल्या गणेशोत्सवात तर प्लास्टिक फुलांच्या वापराचा कळस झाला. घरगुती गौरी गणपतीसह सार्वजनिक गणेशोत्सवातील आरास सजावटीसाठीही प्लास्टिक फुलांच्या माळांचा वापर झाल्याचे स्पष्ट होते. खरे तर गणेशोत्सव काळात झेंडू फुलांना चांगली मागणी असायची. दरही चांगला मिळत होता; परंतु प्लास्टिक फुलांच्या वापरांमुळे फुलशेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांसह फुले विक्रेत्यांवरही गंडांतर आले आहे. केवळ सणासुदीत फुले, माळा व गजरे विक्री करून कुटुंबाची गुजराण करणाऱ्या अनेकांवर बेरोजगारीची कुन्हाड कोसळली असल्याचे दिसून येते.
प्लास्टिक फुलांमुळे झेंडूच्या फुलांना मागणी कमी झाली. प्रतिकिलो ५ ते १० रुपये असा दर मिळू लागला. उत्पादन खर्चही त्यातून निघेना. आर्थिक नुकसान सहन करावे लागले. अनेकांनी फुलांना दर मिळत नसल्याने फुले रस्त्यावर फेकण्याची वेळ शेतकऱ्यांवर आली होती. फुले विकण्यासाठी दिवसभर बसले तरी कोणी गि-हाईक येईना. फुले फुकट दिली तरी कोणी घेईना, अशी वेळ फुले विक्रात्यांवर आल्याचे सणासुदीत दिसून येते.
पुन्हा बेकारीची वेळ “ अनेक बेरोजगार युवकांचा फुलशेती करण्याकडे कल वाढला आहे. झेंडू रोपांची निगा राखावी लागते, पाणी देण्यासह दररोज औषध फवारणी करावी लागते. अडीच-तीन महिन्यांच्या फुलशेतीसाठी रोज चोवीस तास राबावे लागत होते. बाजारात फुले घेऊन गेल्यानंतर दलालांचाही सामना करावा लागतो. त्यातच प्लास्टिक फुलांमुळे बेरोजगार युवकांवर पुन्हा बेकारीची वेळ आली आहे.''
रमाकांत मद्दलवार, शेतकरी
