महाशिवरात्री : देशातील १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी महाराष्ट्रात आहेत 'ही' ज्योतिर्लिंग

पुढारी ऑनलाईन डेस्क : 

महादेवाच्या उपासनेसाठी महाशिवरात्रीची ख्याती आहे. प्रत्येक महिन्यातील वद्य चतुर्दशीची रात्र ही शिवरात्र मानली जाते; परंतु माघ वद्य चतुर्दशीची रात्र ही महाशिवरात्र म्‍हणून साजरी हाेते. त्या रात्री शंकराची पूजा केली जाते. देशभरात महादेवाची मंदिरे आपणास पाहावयास मिळतात. भारतात एकुण १२ ज्योतिर्लिंग (Jyotirlinga) असून, त्यापैकी पाच महाराष्ट्रात आहेत. पाहूया, महाराष्‍ट्रातील ज्योतिर्लिंग कोणती आहेत .

१. भीमाशंकर

महाराष्ट्रातील प्रमुख धार्मिक स्थळापैकी एक म्हणजे भीमाशंकर होय. भारतातील बारा ज्योतिर्लिंगामध्ये भीमाशंकरचा समावेश होतो. मंदिर भीमा नदीच्या उगमस्थानी असून, हे ठिकाण पुणे जिल्ह्यातील खेड तालुक्यात आहे. ते  पुण्यापासुन सुमारे ११0, नाशिकपासून २0७ तर मुंबईपासून ११७ किलोमीटर अंतरावर आहे. भीमाशंकराच्या आसपास आपल्याला घनदाट जंगल पाहावयास मिळेल. मंदिरातील शिवलिंग  मोठे असल्याने ते मोटेश्वर महादेव मंदिर म्हणुनही ओळखले जाते. हे मंदिराचा समावेश हेमाडपंथी प्रकारात हाेतो. जगभरातील भाविक भीमाशंकर पाहायला येतात. भीमाशंकरच्या आसपास तुम्ही कोकण कडा, सीतारामबाबा आश्रम, नागफणी ही प्रेक्षणीय ठिकाणे पाहू शकता.

• कुटुंबासह शेतात गेले, अन् इकडे सगळा संसार जळून खाक झाला, नाशिकमध्ये शेतकऱ्याच्या घराला आग

२. त्र्यंबकेश्वर

ब्रह्मगिरी पर्वताच्या पायथ्याशी वसलेले त्र्यंबकेश्वर हे ज्योतिर्लिंग नाशिक जिल्ह्यात आहे.  हे मंदिर काळ्या शिलाखंडात बांधले गेले आहे. ब्रह्मगिरी हा सह्याद्रीच्या रांगेमधला एक विशाल डोंगर असून, उंचीनुसार हा राज्‍यातील दुसऱ्या क्रमांकाचा सुळका आहे. ब्रम्हगिरीच्या दक्षिणेला कळसूबाई, अलंग, कुलंग, मदन ही सह्याद्रीतली काही शिखरे आहेत. त्र्यंबकेश्वर हे नाशिकपासून १८ किलोमीटर, मुंबईपासून १६५ किलोमीटर अंतरावर आहे. त्र्यंबकेश्वरला दर १२ वर्षांनी त्र्यंबकेश्वरला सिंहस्थ कुंभमेळा भरतो. त्र्यंबकेश्वरच्या (Jyotirlinga) आसपास तुम्हाला पंचवटी, मांगीतुंगी मंदिर, पांडवलेणी, काळाराम मंदिर, धम्मलेणी अशी अनेक निसर्गरम्‍य ठिकाणे पाहावयास मिळतील.

३. परळी वैजनाथ

देवगिरीच्या यादवांच्या काळात प्रधान श्रीकरणाधिप हेमाद्री यांनी बांधलेले परळीच्या वैजनाथ मंदिराचा समावेश  १२ ज्योतिर्लिंगामध्ये होतो. हे ठिकाण महाराष्ट्रातील बीड जिल्ह्यातील परळी येथे आहे.  पुण्यश्लोक राणी आहिल्याबाई होळकरांनी या मंदिराचा जीर्णोद्धार केला. मंदिराच्या परिसरात लांबलचक पायर्‍या आणि भव्य प्रवेशद्वार आहेत. तीन मोठी कुंडे पाहायला मिळतील.  मंदिराचा गाभारा आणि सभामंडप हे एकाच पातळीवर असल्यामुळे सभामंडपातून ज्योतिर्लिंगाचे दर्शन घेता येते. परळी वैजनाथ अंबेजोगाईपासून २५ किलोमीटर, परभणीपासून ६० किलोमीटर आहे. परळी वैद्यनाथ मंदिर बांधण्यासाठी १८ वर्षे लागल्याचे म्हंटले जाते.

• नाशिकमध्ये मराठी भाषा भवन उभारणार ; उच्च व तंत्रशिक्षण मंत्री उदय सामंत यांची घोषणा

४. घृष्णेश्वर

 घृष्णेश्वर मंदिर हे औरंगाबाद जिल्ह्यातील दौलताबादपासून सुमारे ११ कि. मी. अंतरावर आहे. वेरूळ लेण्यांजवळील  येलगंगा नदीजवळ ते आहे. याचे बांधकाम लाल रंगांच्या दगडामध्ये करण्यात आले.  हे सर्वात लहान ज्योतिर्लिंग मंदिर आहे.  बांधकाम ४४,४०० चौरस फूट क्षेत्रावर आहे. या मंदिराला २७ सप्टेंबर, इ.स. १९६० रोजी राष्ट्रीय संरक्षित स्मारक म्हणून घोषित करण्यात आले हाेते.

१८ व्या शतकात या मंदिराचा जीर्णोद्धार इंदोरच्या राणी अहिल्यादेवी होळकर यांनी केला आहे. हेमाडपंथी शैलीचे बांधकाम असलेल्या या मंदिरावरील नक्षीकाम अत्यंत सुबक आहे.

• ठाकरे घराण्यात पाळणा हलणार, राज ठाकरे होणार आजोबा

५. औंढा नागनाथ

• नाशिक : बायोमेडिकल वेस्ट प्रकल्पाचे होणार स्थलांतर ; मनपा स्थायी समितीच्या सभेत ठराव

• नाशिक : महिला उमेदवारांना पूरक ठरणारा प्रभाग 18
• Russian soldier’s message : “आई, हे खूपच कठीण आहे. आम्‍ही युक्रेनमधील सर्वसामान्‍य नागरिकांवर हल्‍ले करतोय” : रशियन सैनिकाचा मेसेज ठरला अखेरचा
• बेळगाव: 13 जलवाद मिटवले, कर्नाटक महाराष्ट्र राहिले. नितीन गडकरी

र (तामिळनाडु – रामेश्वर)
नागेश्वर (महाराष्ट्र – औंढा नागनाथ)
विश्वेश्वर (उत्तर प्रदेश – वाराणसी)
त्र्यंबकेश्वर (मराष्ट्र – त्र्यंबकेश्वर)
केदारनाथ (उत्तरांचल – केदारनाथ)
घृष्णेश्व (महाराष्ट्र – 

सोमनाथ (गुजरात – वेरावळ)
मल्आंध्रप्रदेश – श्रीशैल्य)
महांका