मुंबई, पुढारी वृत्तसेवा : नव्या भारतीय न्याय संहितेने टोळ्या चालवण्याप्रमाणेच आर्थिक फसवणूक तथा बुडवेगिरीला संघटित गुन्हेगारी ठरवले असून एटीएम फोडून पैसे पळवणे किंवा कोणत्याही परीक्षेचा पेपर फोडणे हा साधा चोरीचा गुन्हा ठरवला आहे.
ब्रिटिशकालीन भारतीय दंड विधान (आयपीसी), फौजदारी प्रक्रिया संहिता (सीआरपीसी) आणि इव्हिडेन्स अ‍ॅक्ट रद्द करून केंद्र सरकारने भारतीय न्याय संहिता 2023 (बीएनएस) भारतीय नागरी सुरक्षा संहिता 2023 आणि भारतीय पुरावा विधेयक 2023 ही विधेयके सूचीबद्ध केली आहेत. या विधेयकातून अनेक बदल प्रस्तावित आहेत.
अपहरण, दरोडा, वाहन चोरी, खंडणी, जमीन हडप, सुपारी घेऊन हत्या, आर्थिक गुन्हे, सायबर-गुन्हे, मानवी तस्करी, ड्रग्ज, बेकायदेशीर वस्तू किंवा सेवा आणि शस्त्रे यांचा समावेश असलेली कोणतीही बेकायदेशीर कृती, वेश्याव्यवसाय किंवा खंडणीसाठी मानवी तस्करीचे रॅकेट, एकट्याने किंवा एकत्रितपणे, संघटित गुन्हेगारी सिंडिकेटचा सदस्य म्हणून किंवा अशा सिंडिकेटच्या वतीने, हिंसाचाराचा वापर करून, हिंसाचाराची धमकी, धमकावणे, बळजबरी करून एकत्रितपणे किंवा एकत्रितपणे काम करणार्‍या व्यक्तींच्या गटांच्या प्रयत्नातून भ्रष्टाचार किंवा संबंधित क्रियाकलाप किंवा आर्थिक लाभासह प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्ष, भौतिक लाभ मिळविण्यासाठी इतर बेकायदेशीर मार्ग असे सर्व प्रकारचे गुन्हे हे संघटित
गुन्हेगारीमध्ये येणार आहेत.
संघटित गुन्हेगारी सिंडिकेट म्हणजे गुन्हेगारी संघटना किंवा तीन किंवा अधिक व्यक्तींचा गट, जे एकट्याने किंवा एकत्रितपणे गटाने, सिंडिकेट, टोळी, माफिया किंवा (गुन्हे) टोळी म्हणून एक किंवा अधिक गंभीर कृत्यांमध्ये सामील होऊन काम करतात. गुन्ह्यांमध्ये किंवा टोळीतील गुन्हेगारी, रॅकेटियरिंग आणि सिंडिकेटेड संघटित गुन्हेगारीमध्ये गुंतलेले असतात. या कलमात आर्थिक गुन्ह्यांचा देखील समावेश आहे. ज्यात विश्वासघात, फसवणूक, चलन आणि मौल्यवान सिक्युरिटीजची बनावट, आर्थिक घोटाळे, पॉन्झी योजना चालवणे, मास-मार्केटिंग फसवणूक किंवा बहु-स्तरीय मार्केटिंग योजना आर्थिक लाभ मिळविण्यासाठी लोकांची मोठ्या प्रमाणावर फसवणूक करणे किंवा कोणत्याही स्वरूपात मोठ्या प्रमाणावर संघटित सट्टेबाजी करणे, गुन्हे मनी लाँडरिंग आणि हवाला व्यवहार यांचा समावेश आहे. तरतुदीत या कलमाखाली दोषींना किमान पाच वर्षांच्या तुरुंगवासाची तरतूद आहे. तसेच, ही शिक्षा पाच लाख रुपयांपेक्षा कमी दंडासह जन्मठेपेपर्यंत वाढू शकते.
एटीएम चोरी आणि प्रश्नपत्रिका फुटणे अशा गुन्ह्यांना आयपीसी कलम 378 अंतर्गत चोरी या व्यापक शीर्षकाखाली कंसात टाकण्यात आले आहे. सूर्यास्तानंतरच्या घरफोड्या या आयपीसीच्या कलम 446 अंतर्गत येतात.
संघटित पाकीटमारी, स्नॅचिंग, शॉपलिफ्टिंग किंवा कार्ड स्किमिंगद्वारे चोरी आणि एटीएम चोरी किंवा सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्थेतून बेकायदेशीर पद्धतीने पैसे मिळवणे किंवा तिकिटांची बेकायदेशीर विक्री आणि सार्वजनिक परीक्षेच्या प्रश्नपत्रिकांची विक्री आणि संघटित गुन्हेगारी गटांनी केलेले संघटित गुन्हेगारीचे इतर सामान्य प्रकार किंवा टोळ्या, क्षुल्लक संघटित गुन्हे यांचा समावेश आहे. यात दोषी आढळलेल्यांना दंडाव्यतिरिक्त एक ते सात वर्षांपर्यंतच्या कारावासाची शिक्षा दिली जाते. बीएनएसचे कलम 110 हे वाहन चोरी किंवा वाहनातून चोरी, घरगुती आणि व्यावसायिक चोरी, युक्ती चोरी, मालवाहू गुन्हे, चोरी या गुन्ह्यांना लागू होते.
