'आयपीएल'साठी (IPL CVC ) दोन नव्या संघांची घोषणा झालीय. यात सगळ्यात जास्त चर्चा आहे ती अहमदाबाद संघाची. त्याची मालकी आपल्याकडे यावी म्हणून अदानी ग्रुप प्रयत्नशील होता; पण सीव्हीसी कॅपिटल ग्रुपने 5,166 कोटींची बोली लावत अदानी ग्रुपवर मात केली. अदानींना टक्कर देणार्या या सीव्हीसी ग्रुपने जगभरातल्या क्रीडा उद्योगात मोठी गुंतवणूक केली आहे.
जगभरात क्रीडा क्षेत्रातून एक मोठी अर्थव्यवस्था उभी राहत आहे. वेगवेगळे संघ, खेळाडूंवर होणारा खर्च, त्यातून होणारी आर्थिक उलाढाल सगळं काही डोळे दीपवणारं आहे. भारतातल्या आयपीएलच्या मॅच हे या आर्थिक उलाढालीचं एक महत्त्वाचं केंद्र बनलं आहे. बडे उद्योगपती, जाहिराती, टी.व्ही.वरचे स्टार यात उतरल्यामुळे त्यातून कोट्यवधींचा फायदा बीसीसीआयसारख्या संस्थेला होतो.
25 ऑक्टोबरला बीसीसीआयनं पुढच्या वर्षी होऊ घातलेल्या आयपीएलसाठी दोन नव्या संघांची घोषणा केलीय. पुढच्या वर्षी एकूण 10 संघ या क्रिकेटच्या मैदानात असतील. दुबईत लागलेल्या बोलींमध्ये सीव्हीसी कॅपिटल ग्रुपनं अहमदाबाद संघाला, तर आर. पी. संजीव गोयंका ग्रुपनं लखनौला खरेदी केलं. एकूण 10 ग्रुपमध्ये खरेदीची चुरस पाहायला मिळाली. गोयंका ग्रुपनं 7,090 कोटींची पहिल्या क्रमांकाची बोली जिंकली असली, तरी सर्वाधिक चर्चेत राहिला तो उद्योगपती गौतम अदानींना टक्कर देणारा सीव्हीसी ग्रुप.
1968 मध्ये अमेरिकन बँकिंग कंपनी असलेल्या सिटी कॉर्पची स्थापना झाली. व्यावसायिक गुंतवणूक हा सिटी कॉर्पचा महत्त्वाचा उद्देश होता. हळूहळू या कंपनीचा विस्तार होत गेला. 1981 मध्ये सीव्हीसी कॅपिटल या नव्या गुंतवणूक कंपनीची स्थापना झाली. व्यावसायिक गुंतवणूक आणि गुंतवणूक सल्लागार म्हणून या कंपनीने काम करायला सुरुवात केली. हा ग्रुप सुरुवातीला सिटी कॉर्पची युरोपियन ब्रँच म्हणून ओळखला जायचा.
1996 मध्ये सीव्हीसी कॅपिटल ग्रुपनं सिटी कॉर्पपासून वेगळं होत स्वतंत्रपणे काम करायला सुरुवात केली. 2000 मध्ये सीव्हीसी ग्रुप युरोपातली एक प्रसिद्ध गुंतवणूक कंपनी म्हणून नावारूपाला आला. लंडनमधल्या लक्झमबर्ग इथं कंपनीचं मुख्यालय आहे. ही कंपनी उभी करण्यात स्टिव्ह कोल्ट, डोनाल्ड मॅकेंझी, रॉली वॅन रॅपर्ड यांचं मोठं योगदान आहे.
1981 मध्ये स्थापन झालेल्या या कंपनीला 40 वर्षे झाली आहेत. सीव्हीसी ग्रुपकडे जवळपास 125 बिलियन डॉलर इतकी संपत्ती आहे. जगभरातल्या 73 कंपन्यांमध्ये या ग्रुपनं गुंतवणूक केली आहे. तर युरोप, आशिया आणि अमेरिकेसोबत जगभरात सीव्हीसीची 25 कार्यालयं, 300 गुंतवणूकदार, 3 लाखांच्या आसपास कर्मचारी काम करत असल्याचं कंपनीच्या साईटवर वाचायला मिळतं.
युरोपातली एक मोठी गुंतवणूक कंपनी म्हणून सीव्हीसी नावाजली जाते आहे. आशियायी कंपन्यांमध्ये जवळपास 750 मिलियन डॉलर्स इतकी गुंतवणूक सीव्हीसीनं केलीय. तर नोव्हेंबर 2005 आणि मार्च 2006 या काळात कंपनीने 'ऑटो रेसिंग चॅम्पियनशिप'मधल्या फॉर्म्युला वन ग्रुपचे 63.4 टक्के शेअर विकत घेतलेत.
2007 ला कंपनीने अमेरिकेत पाय रोवायला सुरुवात केली. 'लॉजिक वायरलेस' ही वायरलेस उद्योग क्षेत्राला अनोखं तंत्रज्ञान देणारी एक महत्त्वाची कंपनी. फेब्रुवारी 2015 ला या बड्या कंपनीत पहिल्यांदा सीव्हीसीने गुंतवणूक केली. तर अवास्ट सॉफ्टवेअर ही एक आंतरराष्ट्रीय सायबर सुरक्षा कंपनी आहे. यातही सीव्हीसीने आपली गुंतवणूक केली आहे. (IPL CVC )
रेल्वे, वीज क्षेत्रात आपत्कालीन सेवा पुरवणार्या पीकेपी एनर्जेटिका या कंपनीचे शेअर सप्टेंबर 2015 ला सीव्हीसीनं विकत घेतले. तसेच कायदेशीर सेवा देणारी जगातली मोठी कंपनी 'युनायटेडलेक', युरोपातल्या कापड उद्योगातला ब्रँड असलेल्या 'टेंडम', पाळीव प्राण्यांची खाद्य उत्पादनं आणि सेवा देणारी अमेरिकेची 'पेटको' अशा अनेक कंपन्यांमध्येही सीव्हीसीनं जोरदार गुंतवणूक केली आहे.
सीव्हीसी ग्रुपच्या गुंतवणुकीतून आंतरराष्ट्रीय क्रीडा क्षेत्रही सुटलेलं नाही. फॉर्म्युला वन ग्रुपचे 63.4 टक्के शेअर घेणं ही सीव्हीसीची गुंतवणूक म्हणून क्रीडा क्षेत्रातली पहिली एंट्री होती. 2012 मध्येे टीका होऊ लागल्यामुळे सीव्हीसीनं हे शेअर 35.5 टक्क्यांवर आणले. बाईक रेसिंगमधल्या मोटो जीपी, रग्बी, ब्रूएन स्पोर्टस्मधल्या गुंतवणुकीसाठी या कंपनीने अब्जावधी डॉलर्स खर्च केलेत.
स्पेनची प्रसिद्ध फुटबॉल टीम असलेल्या ला लीगाचे 10 टक्के शेअर सीव्हीसीने ऑगस्टमध्ये विकत घेतलेत. त्यासाठी स्पेनमधल्या 42 क्लबपैकी 2 तृतीयांश क्लबचा पाठिंबा आवश्यक होता. 4 क्लबनी याला विरोध केला. त्यावरून वादही झाल्याचं 'स्क्रोल' या वेबसाईटने म्हटलं आहे. तर त्याआधी फेब्रुवारी महिन्यात सीव्हीसीनं 'इंटरनॅशनल व्हॉलीबॉल फेडरेशन' यांच्यासोबत भागीदारी करत 'व्हॉलीबॉल वर्ल्ड'ची घोषणा केली आहे.
टेनिसमध्येही भागीदारी मिळावी, यासाठी ही कंपनी प्रयत्नशील असल्याचं 'रॉयटर्स' या न्यूज एजन्सीचं म्हणणं आहे. 'सॅन अँटेनियो स्पर्स' ही अमेरिकन बास्केटबॉल टीम या क्षेत्रातली एक महत्त्वाची टीम म्हणून ओळखली जाते. त्यात 15 टक्के भागीदारी मिळावी यासाठी सीव्हीसीकडून प्रयत्न केले जाताहेत. (IPL CVC )
क्रीडा क्षेत्रामधून गेल्या काळात एक मोठी अर्थव्यवस्था उभी राहिली आहे. त्यातच आयपीएल हे या आर्थिक उलाढालीचं महत्त्वाचं केंद्र बनलंय. पुढच्या वर्षी होऊ घातलेल्या आयपीएलसाठी बीसीसीआयनं दोन नव्या टीमची घोषणा केली. त्यात लखनौ आणि अहमदाबादसाठी अदानी ग्रुप, आर. पी. संजीव गोयंका, उदय कोटक, ऑल कार्गो लॉजिस्टिक यांच्यात प्रचंड स्पर्धा होती.
भारतातले श्रीमंत उद्योगपती गौतम अदानी यांचा ग्रुप अहमदाबाद संघासाठी प्रयत्नशील होता. त्याची मालकी अदानी ग्रुपकडे येईल अशा चर्चाही रंगत होत्या. त्यांना पर्याय नाही, असं म्हटलं जात होतं; पण हा दावा फोल ठरला. सीव्हीसी कॅपिटल ग्रुपने 5,166 कोटींची बोली लावत अदानी ग्रुपला मात केली आणि पहिल्यांदा क्रिकेट क्षेत्रात प्रवेश केला.
सीव्हीसीनं याआधीही आयपीएलमध्ये प्रवेशाचे प्रयत्न केले होते. त्यासाठी दिल्ली आणि राजस्थान रॉयलशी चर्चा सुरू होती. आता मात्र थेट अदानींसारख्या बड्या उद्योगपतीला टक्कर देत अहमदाबादच्या संघावर सीव्हीसीनं ताबा मिळवलाय.
