डिजिटल व्यवहारांच्या जगात विश्वासार्ह मानल्या जाणाऱ्या मोबिक्विक (MobiKwik) या डिजिटल वॉलेट कंपनीला मोठा धक्का बसला आहे. गेल्या 48 तासांत कंपनीला तब्बल 40 कोटी रुपयांचा सायबर हल्ला आणि तांत्रिक बिघाडामुळे मोठा आर्थिक फटका बसला आहे. 11 आणि 12 सप्टेंबर रोजी कंपनीच्या सिस्टममध्ये झालेल्या तांत्रिक बिघाडाचा गैरफायदा घेऊन हा घोटाळा करण्यात आला आहे. या प्रकरणी आतापर्यंत सहा आरोपींना अटक करण्यात आली असून, पोलीस आणि कंपनी मिळून उर्वरित रकमेची वसुली करण्याचे प्रयत्न करत आहेत.
नेमका तांत्रिक बिघाड काय होता?
मोबिक्विकच्या सिस्टममध्ये झालेल्या तांत्रिक बिघाडामुळे वापरकर्त्यांनी त्यांच्या वॉलेटमध्ये असलेल्या रकमेपेक्षा जास्त पैसे ट्रान्सफर केले. याशिवाय, चुकीचा पिन क्रमांक टाकूनही व्यवहार पूर्ण झाले. या तांत्रिक त्रुटीमुळे फसवणूक करणाऱ्यांना 40.2 कोटी रुपयांची हेराफेरी करणे शक्य झाले. ही घटना 13 सप्टेंबर रोजी कंपनीच्या एका कर्मचाऱ्याच्या निदर्शनास आली. त्याने ऑडिट करत असताना काही संशयास्पद व्यवहार पाहिले, तेव्हा हा घोटाळा उघडकीस आला.
घोटाळ्याचा पर्दाफाश आणि कारवाई
पोलीस तपासात, 11 आणि 12 सप्टेंबर दरम्यान सुमारे 5 लाख संशयास्पद व्यवहार झाल्याचे समोर आले. या व्यवहारांद्वारे एकूण 40.2 कोटी रुपयांची हेराफेरी झाली. पोलिसांनी आतापर्यंत 2,500 बँक खाती ओळखली आहेत, ज्यात हे पैसे ट्रान्सफर झाले होते. यापैकी 8 कोटी रुपयांची खाती गोठवण्यात आली आहेत. या प्रकरणी नूह आणि पलवल भागातून रेहान, वकार युनूस, वसीम अकरम, मोहम्मद आमीर, मोहम्मद अंसार आणि मोहम्मद साकिल अशा सहा जणांना अटक करण्यात आली आहे. त्यांच्या बँक खात्यांतून 9 लाख रुपये जप्त करण्यात आले आहेत.
कंपनीच्या कर्मचाऱ्यांचा सहभाग असण्याची शक्यता
या तांत्रिक बिघाडाची माहिती घोटाळेबाजांना कशी मिळाली, याचा तपास पोलीस करत आहेत. या प्रकरणात कंपनीच्याच एखाद्या कर्मचाऱ्याचा हात असण्याची शक्यता पोलिसांनी व्यक्त केली आहे. जर कंपनीचा कर्मचारी दोषी आढळला, तर त्याच्यावर कठोर कारवाई केली जाईल, असे पोलिसांनी सांगितले आहे.
पोलीस आणि कंपनीची कार्यवाही
या घोटाळ्यानंतर मोबिक्विक कंपनीने नुकसान भरपाईसाठी जोरदार प्रयत्न सुरू केले आहेत. कंपनीच्या प्रवक्त्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, आतापर्यंत 14 कोटी रुपये वसूल करण्यात आले आहेत. त्यामुळे कंपनीचे निव्वळ नुकसान 26 कोटी रुपये आहे. उर्वरित रक्कम कायदेशीर मार्गाने परत मिळवण्याचा कंपनीचा प्रयत्न आहे. पोलीस आणि बँक मिळून इतर लाभार्थींची ओळख पटवण्याचं काम करत आहेत.
सर्वसामान्यांसाठी पोलिसांचे आवाहन
नूह पोलिसांनी स्थानिक नागरिकांना एक महत्त्वाचे आवाहन केले आहे. ज्या लोकांच्या खात्यात 11 किंवा 12 सप्टेंबर रोजी कोणत्याही कारणाशिवाय पैसे आले असतील, त्यांनी 23 सप्टेंबरपर्यंत नूहच्या एसपी कार्यालयात किंवा पलवल-मेवात भागात तक्रार दाखल करावी, असे आवाहन करण्यात आले आहे.
यापूर्वीही असाच प्रकार
मोबिक्विक कंपनीसोबत अशा प्रकारची घटना घडण्याची ही दुसरी वेळ आहे. यापूर्वी ऑक्टोबर 2017 मध्येही 19 कोटी रुपयांची फसवणूक झाली होती. त्यावेळी सॉफ्टवेअर अपडेट केल्यानंतर ही तांत्रिक त्रुटी समोर आली होती, ज्याचा गैरफायदा घोटाळेबाजांनी घेतला.
पुढील पावले
कंपनी आणि पोलीस यंत्रणा या प्रकरणाची सखोल चौकशी करत आहेत. भविष्यात असे प्रकार टाळण्यासाठी उपाययोजना करण्यावरही भर दिला जात आहे. या घटनेमुळे डिजिटल व्यवहारांच्या सुरक्षिततेवर पुन्हा एकदा प्रश्नचिन्ह निर्माण झाला आहे.
