एकेकाळी केवळ वृद्धापकाळाचा आजार मानला जाणारा हृदयविकार आता तरुण पिढीलाही आपल्या विळख्यात घेत असल्याचे चिंताजनक चित्र समोर आले आहे. भारतात हृदय आणि रक्तवाहिन्यांशी संबंधित आजारांचे (Cardiovascular Diseases) प्रमाण वेगाने वाढत असून, तज्ज्ञांच्या मते यामागे बदललेली जीवनशैली आणि खाण्यापिण्याच्या चुकीच्या सवयी प्रामुख्याने जबाबदार आहेत.
आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते, भारतीय लोकांमध्ये हृदयविकाराचा धोका वाढण्यामागे अनेक घटक कारणीभूत आहेत. यामध्ये प्रामुख्याने खालील कारणांचा समावेश होतो:
बदललेली जीवनशैली: तासनतास एकाच जागी बसून काम करणे, शारीरिक हालचालींचा अभाव आणि व्यायामाकडे होणारे दुर्लक्ष यामुळे शरीरातील रक्ताभिसरण आणि हृदयाच्या कार्यावर थेट परिणाम होत आहे.
चुकीचा आहार: प्रक्रिया केलेले पदार्थ (Processed Foods), फास्ट फूड, तसेच मीठ, साखर आणि चरबीयुक्त पदार्थांचे अतिसेवन यामुळे रक्तदाब, कोलेस्ट्रॉल आणि मधुमेह यांसारख्या समस्या वाढत आहेत, ज्या थेट हृदयविकाराला निमंत्रण देतात.
वाढता ताणतणाव: कामाचा ताण, स्पर्धात्मक जीवन आणि वैयक्तिक समस्यांमुळे वाढलेला मानसिक ताण हृदयाच्या आरोग्यासाठी अत्यंत घातक ठरत आहे. तणावामुळे शरीरातून स्रवणारे हार्मोन्स हृदयाच्या कार्यावर विपरित परिणाम करतात.
झोपेची अनियमितता: अपुरी किंवा अनियमित झोप शरीराच्या नैसर्गिक चक्रावर परिणाम करते, ज्यामुळे रक्तदाब वाढतो आणि हृदयावरील ताण वाढतो.
धूम्रपान आणि मद्यपान: धूम्रपान आणि मद्यपानाच्या वाढत्या व्यसनामुळे रक्तवाहिन्या कडक होतात आणि रक्ताच्या गुठळ्या होण्याचा धोका वाढतो, जे हार्ट अटॅकचे प्रमुख कारण आहे.
हृदयविकाराचा वाढता धोका लक्षात घेता, प्रतिबंधात्मक उपाय करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यासाठी जीवनशैलीत काही सोपे पण महत्त्वाचे बदल करणे आवश्यक आहे:
संतुलित आहार: आहारात फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य आणि प्रथिनांचा समावेश करा. तेलकट आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ टाळा.
नियमित व्यायाम: दररोज किमान ३० मिनिटे चाला, धावा, योगासने करा किंवा कोणताही शारीरिक व्यायाम करा.
तणाव व्यवस्थापन: ध्यान, प्राणायाम आणि आपल्या आवडीचे छंद जोपासून तणाव नियंत्रणात ठेवा.
पुरेशी झोप: दररोज रात्री ७ ते ८ तासांची शांत झोप घेणे आवश्यक आहे.
नियमित आरोग्य तपासणी: वयाच्या तिशीनंतर नियमितपणे रक्तदाब, रक्तातील साखर आणि कोलेस्ट्रॉलची तपासणी करून घ्या.
लक्षात ठेवा, थोडीशी जागरुकता आणि जीवनशैलीत केलेले सकारात्मक बदल तुम्हाला निरोगी आणि दीर्घायुषी ठेवू शकतात. त्यामुळे वेळीच सावध होऊन आपल्या हृदयाची काळजी घेणे ही काळाची गरज आहे.
