[author title="डॉ. अपर्णा गोविल भास्कर" image="http://"][/author]
पित्ताशयातील खडे ही एक सामान्य वैद्यकीय स्थिती आहे, जी जगभरातील लाखो लोकांमध्ये दिसून येते. पित्ताशयामध्ये हे छोटे, कडक खडे तयार होऊ शकतात, ज्यामुळे अनेक समस्या निर्माण होतात. पण याबद्दल असंख्य समज आणि गैरसमज आहेत, ज्यामुळे गोंधळ आणि चुकीची माहिती मिळते.
फक्त वयस्कर लोकांनाच पित्ताशयाचे खडे होतात, हा एक गैरसमज आहे. वास्तविक, पित्ताशयातील खडे लहान मुले आणि तरुण प्रौढांसह सर्वच वयोगटांतील लोकांमध्ये होऊ शकतात.
चरबीयुक्त पदार्थ खाल्ल्याने पित्ताशयाचे खडे होतात, हादेखील एक गैरसमज आहे. उच्च चरबीयुक्त आहार हा पित्ताशयातील खडे तयार करण्यास कारणीभूत ठरू शकतो; परंतु हेच एकमेव कारण नाही. आनुवंशिकता, उच्च कोलेस्टेरॉल, लठ्ठपणा, जलद वजन कमी होणे आणि मधुमेह किंवा यकृत रोग यांसारख्या काही गोष्टींमुळेदेखील खडे होतात.
पित्ताशय काढून टाकल्याने वजन वाढते, हा एक गैरसमज असून, मुळात पित्ताशय काढून टाकण्याचा वजन वाढण्याशी थेट संबंध नाही. शस्त्रक्रियेनंतर कमी झालेल्या शारीरिक हालचालींमुळे वजन वाढू शकते. संतुलित आहार आणि व्यायाम शस्त्रक्रियेनंतरचे वजन नियंत्रित राखण्यास मदत करतात.
लहान आकाराच्या खड्यांना शस्त्रक्रियेची गरज नसते, हा एक गैरसमज असून, पित्ताशयातील अनेक लहान खडे अधिक धोकादायक असतात कारण ते सामान्य पित्तनलिका किंवा स्वादुपिंडाच्या नलिकेमध्ये सरकतात. यामुळे कावीळ किंवा तीव्र स्वादुपिंडाचा दाह होऊ शकतो. पित्ताशयातील खड्यांची समस्या असल्यास लवकरात लवकर वैद्यकीय तज्ज्ञांची भेट घ्यावी.
पित्ताशयातील खडे औषधोपचार किंवा नैसर्गिक उपायांनी विरघळतात, हा एक गैरसमज आहे. औषधे आणि नैसर्गिक उपायांमुळे काही व्यक्तींना दाह कमी करण्यात किंवा भविष्यात खडे तयार होण्यास प्रतिबंध करण्यात मदत होऊ शकते; परंतु सामान्यतः पित्त खडे विरघळू शकत नाहीत. पित्ताशयाच्या खड्यांसाठी अनेकदा शस्त्रक्रियेची आवश्यकता भासते.
पित्ताचे खडे काढून टाकल्याने पाचन समस्या उद्भवतात, हा एक गैरसमज आहे. खडे काढून टाकल्यानंतर तात्पुरते पचन समस्या उद्भवू शकतात. जसे की, जुलाब किंवा पोट फुगणे या समस्या अनेकदा कालांतराने सुधारतात. शस्त्रक्रियेतून बरे झाल्यानंतर अनेक व्यक्ती सामान्य आहार आणि जीवनशैलीस पुन्हा सुरुवात करू शकतात.
पित्ताशयाच्या खड्यांसाठी नेहमी त्वरित शस्त्रक्रिया करावी लागते, हा एक गैरसमज आहे. सर्वच पित्ताशयाच्या खड्यांना शस्त्रक्रियेची आवश्यकता नसते. लहान खडे असल्यास किंवा पित्ताशयाचा दाह (पित्ताशयाचा दाह) यांसारख्या गुंतागुंत समस्या असल्यास शस्त्रक्रिया आवश्यक असू शकते.
पित्ताशयाचे खडे फक्त महिलांनाच होतात, हा एक गैरसमज आहे. वास्तविकता पुरुष आणि स्त्रिया, दोघांनाही पित्ताशयाच्या खड्यांची समस्या उद्भवू शकते. गर्भधारणेदरम्यान किंवा हार्मोनल औषधे घेत असताना ही समस्या अधिक असते.
पित्ताशयाच्या शस्त्रक्रियेमध्ये केवळ खडे काढले जातात, हा एक गैरसमज आहे. पित्ताशयाची शस्त्रक्रिया (पित्ताशय काढून टाकणे) यामध्ये केवळ खडे नव्हे, तर संपूर्ण पित्ताशय काढून टाकणे समाविष्ट असते. पित्ताशय काढून टाकल्याने भविष्यातील पित्ताशयाचे खडे आणि संबंधित गुंतागुंत टाळता येते.
