योग आणि त्यातील विविध आसनं भारतीय जीवनशैलीचा महत्त्वाचा भाग बनले आहेत. त्यापैकीच एक आसन म्हणजे बद्धकोणासन, ज्याला सामान्यत: 'तितली आसन' किंवा 'बटरफ्लाय पोज' म्हणतात. हे आसन महिलांसाठी विशेषतः फायदेशीर मानलं जातं, कारण ते मासिक पाळीच्या वेदना कमी करण्यास आणि गर्भधारणेच्या काळात शरीराला तंदुरुस्त ठेवण्यास मदत करतं.
बद्धकोणासन करताना व्यक्ती दोन्ही पायांचे तलवे एकत्र करून बसतो आणि गुडघे खाली-वर हलवतो. हे आसन मुख्यतः मांडी, कंबर आणि गुडघ्यांवरील स्नायूंवर काम करतं. ज्या लोकांना दीर्घकाळ बसून काम करावं लागतं किंवा ज्यांच्या मांसपेशींमध्ये जकडण आहे, त्यांच्यासाठी हे आसन अतिशय उपयुक्त आहे. यामुळे शरीर अधिक लवचिक होतं आणि पाठीचा कणा सरळ राहतो, त्यामुळे पाठदुखीपासूनही आराम मिळतो.
हे आसन केवळ शारीरिक नव्हे तर मानसिक आरोग्यासाठीही उपयुक्त आहे. यामध्ये श्वासोच्छ्वास आणि एकाग्रतेवर भर दिला जातो, ज्यामुळे मन शांत राहतं आणि तणाव, काळजी, अस्वस्थता यांपासून दूर राहता येतं. आजच्या धकाधकीच्या जीवनात मानसिक स्थिरता राखण्यासाठी बद्धकोणासन फायदेशीर ठरतं.
भारत सरकारच्या महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या माहितीनुसार, बद्धकोणासन महिलांसाठी विशेषतः फायदेशीर आहे. मासिक पाळीतील वेदना, अनियमितता यावर ते उपयुक्त ठरतं. यासोबतच, प्रजनन प्रणाली मजबूत करतं. गर्भवती महिलांना सुरक्षितपणे हे आसन करण्याचा सल्ला दिला जातो, कारण ते कंबर आणि मांडीचे स्नायू बळकट करतं आणि प्रसव प्रक्रिया सुलभ करतं.
या आसनाची योग्य तंत्रज्ञानाने आणि मार्गदर्शनाखाली सुरुवात करणं गरजेचं आहे. कंबर, गुडघ्यांमध्ये दुखणं किंवा इजा असलेल्या व्यक्तींनी हे आसन करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा किंवा योग प्रशिक्षकांचा सल्ला घ्यावा. सुरुवातीस काही मिनिटांसाठीच आसन करा आणि हळूहळू त्याचा कालावधी वाढवा.
