मोठ्या आतड्याचा कॅन्सर : लक्षणे आणि उपचार
मोठ्या आतड्याचा कॅन्सर हा मोठे आतडे लेश्रेप किंवा गुदाशयात उद्भवतो. हे सहसा पॉलीप म्हणून दिसून येते, कोलन किंवा गुदाशयच्या आतील अस्तरावरील पेशींचा एक छोटा समूह कालांतराने कर्करोगात विकसित होऊ लागतो. मोठ्या आतड्याचा कर्करोग हा कोलोनोस्कोपी सारख्या नियमित तपासणीद्वारे टाळता येतो.
मोठ्या आतड्याच्या कॅन्सरची कारणे :
फॅमिलीअल एडेनोमॅटस पोलीपोसिस (एफएपी), लिंच सिंड्रोम, गार्डनर्स सिंड्रोम यांसारख्या मोठ्या आतड्याच्या कॅन्सरमध्ये आनुवंशिकता ही महत्त्वाची कारणे आहेत. उच्च चरबीयुक्त आहार, आहारात हिरव्या भाज्यांच्या सेवनाची कमतरता, विशेषत: स्मोक्ड किंवा जळलेल्या लाल मांसाचा जास्त वापर, शारीरिक हालचालींचा अभाव, लठ्ठपणा, धूम्रपान आणि मद्यपान यासारखे जीवनशैली घटक मोठ्या आतड्याच्या कर्करोगास कारणीभूत ठरतात. या प्रकारच्या कर्करोगामध्ये वय महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. 50 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या व्यक्तींना जास्त धोका असतो. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की आतड्याच्या जैविक (Microbiom) असंतुलनामुळे दीर्घकाळ जळजळ होते आणि आतड्यांसंबंधी अस्तरांचे नुकसान होते, ज्यामुळे मोठ्या आतड्याच्या कर्करोगाची शक्यता वाढते. संशोधनानुसार, वायू प्रदूषण आणि काही रसायनांच्या संपर्कात येण्यासारखे पर्यावरणीय घटक देखील मोठे आतडे आणि गुदाशयमध्ये कर्करोगाच्या वाढीस कारणीभूत ठरू शकतात. यासाठी प्रतिबंध आणि वेळीच निदान गरजेचे ठरते.
लक्षणे : मोठ्या आतड्याचा कॅन्सर हा सायलेंट किलर आहे ज्याच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात कोणतीही लक्षणे दिसत नाहीत. हा रोग जसजसा वाढतो तसतशी काही लक्षणे दिसू शकतात.
-आतड्यांच्या स्थितीमध्ये सतत होणारे बदल, आतड्याच्या बदललेल्या सवयी जसे की अतिसार किंवा बद्धकोष्ठता, तसेच शौचावाटे रक्त येणे किंवा गुदाशयातील रक्तस्राव याचा अर्थ मोठ्या आतड्याचा कर्करोग होऊ शकतो.
-अचानक वजन कमी होणे आणि सतत थकवा ही देखील सामान्य लक्षणे आहेत ज्याकडे दुर्लक्ष करू नये.
– मोठ्या आतड्याचा कॅन्सर असलेल्यांना ओटीपोटात वेदना किंवा अस्वस्थता, पोट फुगणे आणि शौचास जाऊ आल्यानंतरही पूर्णतः मल विसर्जन न झाल्याची तक्रार जाणवते.
– मलविसर्जनातील बदलाकडे त्वरित लक्ष देणे आवश्यक आहे; कारण ते मोठ्या आतड्याच्या कर्करोगाचे लक्षण असू शकते.
उपचार : शस्त्रक्रिया, केमोथेरपी, रेडिएशन थेरपी आणि टार्गेटेड थेरपी यांचा समावेश आहे. डॉक्टर यासाठी योग्य उपचार पद्धती ठरवतील. नियमित कोलोनोस्कोपी किंवा इतर शिफारस केलेल्या तपासणी केल्याने त्यांचे आरोग्य चांगले राहू शकते.