नवी दिल्ली : आजकाल जवळजवळ प्रत्येक व्यक्ती तणावाखाली आहे. अर्थात् प्रत्येकाचे कारण वेगवेगळे आहे. जग ज्या वेगाने प्रगती करत आहे, त्यासोबत तणावही आपल्या जीवनाचा एक भाग बनत चालला आहे. त्यामुळे अनेक गंभीर समस्या उद्भवू शकतात. तणाव पूर्णपणे काढून टाकणे सोपे नाही. मात्र, काही प्रयत्न करून यापासून नक्कीच सुटका होऊ शकते. चला जाणून घेऊया तणावाचे कारण आणि ते टाळण्याचे प्रभावी उपाय.
वास्तविक, आपल्या शरीरात तणावामुळे होणार्या प्रक्रियांवर नियंत्रण ठेवण्याचे काम कॉर्टिसॉल नावाच्या संप्रेरकाद्वारे केले जाते. कॉर्टिसोलचे प्रमाण वाढले की ताणही वाढतो. काही चांगल्या सवयींनी कोर्टिसोल आणि तणाव दोन्ही नियंत्रित करता येतात. ताण आणि आहार यांचा खोलवर संबंध आहे. पोषक तत्त्वांनी युक्त अन्न खाल्ल्याने रक्तातील साखर नियंत्रणात राहते. यामुळे झोप चांगली लागते आणि तणाव कमी होतो. मिंट किंवा लेमन ग्रास चहा कोर्टिसोलची पातळी कमी करून तणाव कमी करू शकतो. तणाव टाळण्यासाठी तुम्ही डार्क चॉकलेटही खाऊ शकता.
यामध्ये अँटिऑक्सिडंट्स आढळतात, जे तणाव कमी करण्याचे काम करतात. याशिवाय एवोकॅडो, बदाम, अक्रोड, पिस्ता, चिया सीड्स आणि फ्लेक्ससीड्स यासारख्या गोष्टींमध्ये ‘ओमेगा-3 फॅटी अॅसिड’ आणि ‘मॅग्नेशियम’ मुबलक प्रमाणात आढळतात, ज्यामुळे तणाव कमी होतो. लिंबूवर्गीय फळे आणि पालेभाज्या देखील तणावापासून आराम देतात. स्मार्टफोन किंवा लॅपटॉपचा वापर सध्या खूप वाढला आहे. अशा परिस्थितीत झोपण्याच्या एक तास आधी स्क्रीनपासून अंतर राखले पाहिजे.
वास्तविक, या गॅजेट्समधून निघणारा निळा प्रकाश झोपेवर परिणाम करतो. फोनचा सतत वापर केल्याने मेंदू सक्रिय राहतो. त्यामुळे शरीरातील कोर्टिसोलची पातळी वाढते. अशा परिस्थितीत, तणाव एक ट्रिगर असू शकतो. तुम्हाला तणाव टाळायचा असेल तर तुमचा द़ृष्टिकोनही बदलला पाहिजे. खरं तर, लोकांना त्या गोष्टींबद्दल जास्त दु:ख असते ज्या त्यांना मिळू शकल्या नाहीत. अशावेळी तुमच्याकडे जे काही आहे त्याबद्दल देवाचे आभार मानून त्यात आनंदी राहण्याची सवय लावा. छोट्या-छोट्या उपलब्धी तुम्हाला आनंदी ठेवतील. ज्यामुळे तुम्ही शांत राहू शकाल आणि बरे वाटू शकाल. योग आणि ध्यानाला तुमच्या जीवनाचा एक भाग बनवा. यामुळे तणाव दूर होण्यास मदत होते. योग-ध्यान जीवनात सकारात्मकता आणते आणि पॅरासिम्पेथेटिक मज्जासंस्था सक्रिय करते. त्यामुळे शरीराला आराम मिळतो. यामुळे मन शांत राहते आणि एकाग्रता वाढते.