Delhi Lucknow BJP Meetings
नवी दिल्ली : उत्तर प्रदेश भाजपमध्ये संघटनात्मक फेरबदलाची उलटी गिनती सुरू झाली आहे. दीर्घ चर्चेनंतर आता दिल्ली ते लखनौपर्यंतच्या बैठकांचा वेग वाढला आहे. केंद्रीय नेतृत्व लवकरच राज्याला नवा भाजप अध्यक्ष देण्याची तयारी करत आहे. या संदर्भात मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी दिल्लीला भेट दिली. त्यांनी भाजपचे राष्ट्रीय अध्यक्ष जेपी नड्डा आणि केंद्रीय मंत्री अमित शहा यांची भेट घेतली. या बैठकींनंतर उत्तर प्रदेश भाजपला लवकरच नवा अध्यक्ष मिळेल असा निर्णय घेण्यात आला आहे.
ही केवळ अध्यक्षाची नियुक्ती नाही तर २०२७ च्या विधानसभा निवडणुकीपूर्वी भाजपचे सामाजिक आणि संघटनात्मक समीकरण पुन्हा आकार देण्याच्या मोठ्या रणनीतीचा हा एक भाग आहे. म्हणूनच मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ, उपमुख्यमंत्री केशव मौर्य आणि ब्रजेश पाठक यांना एकामागून एक दिल्लीला बोलावण्यात आले. शनिवारी योगी आणि उच्च नेतृत्वामधील बैठक अतिशय निर्णायक मानली जात आहे.
प्रदेशाध्यक्षपदाच्या शर्यतीत तीन नावे आघाडीवर आहेत. यामध्ये उपमुख्यमंत्री केशव प्रसाद मौर्य, बस्तीचे माजी खासदार हरीश द्विवेदी आणि जौनपूरचे माजी खासदार विद्यासागर सोनकर यांचा समावेश आहे. केशव मौर्य हे संघटनेत आणि सत्तेत दोन्ही ठिकाणी प्रभावी मानले जातात. ते मागासवर्गीय आहेत आणि पूर्वांचलपासून पश्चिम उत्तर प्रदेशपर्यंत त्यांचा प्रभाव आहे. २०१७ मध्ये भाजपच्या मोठ्या विजयात मौर्य यांची भूमिका अजूनही संघटनेत लक्षात आहे.
दुसरीकडे, हरीश द्विवेदी ब्राह्मण चेहरा म्हणून उदयास येत आहेत. त्यांना पुढे आणण्याचे एक प्रमुख कारण ब्राह्मणांमध्ये असलेल्या 'नाराजीला' आळा घालणे हे देखील असू शकते. पक्ष उच्च जातीच्या आधाराकडे दुर्लक्ष करत नसल्याचे दर्शवू इच्छितो. त्याच वेळी, दलित प्रतिनिधित्वाच्या बाबतीत विद्यासागर सोनकर यांचे नाव पुढे आले आहे. भाजपच्या एका गटाचा असा विश्वास आहे की २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत दलित मतांचा कल कमी झाला आणि पक्षाला त्याचे नुकसान सहन करावे लागले. अशा परिस्थितीत, संघटनेच्या शीर्षस्थानी असलेला दलित चेहरा संतुलन साधण्याचा पर्याय असू शकतो.
२०२४ च्या निकालांनी भाजपला विचार करायला भाग पाडले आहे. विशेषतः उत्तर प्रदेशात ओबीसी आणि दलित मतदारांचा कल पूर्वीइतका मजबूत नाही. या पार्श्वभूमीवर, केशव मौर्य यांना संघटनेची कमान देण्याची चर्चा पुढे आली आहे. ते केवळ ओबीसी समुदायातूनच येत नाहीत तर योगी सरकारमध्ये क्रमांक दोनचे स्थान देखील भूषवतात. जर पक्षाने त्यांना अध्यक्ष केले तर भाजप पुन्हा सोशल इंजिनिअरिंगच्या सूत्राकडे परतत आहे हे स्पष्ट संकेत असेल.
राजकीय वर्तुळात हा प्रश्नही उपस्थित केला जात आहे की जर मौर्य यांना राष्ट्रपती केले तर ते सरकारमध्ये राहतील का? की त्यांना मंत्रीपदावरून मुक्त करून संघटनेची जबाबदारी दिली जाईल? ही योगी-मौर्य समीकरणाच्या नवीन आवृत्तीची चाचणी मानली जात आहे.
ब्राह्मणांना सर्वोच्च स्थानावर हवे असलेले भाजप नेते पक्षाशी एकनिष्ठ राहिलेल्या समुदायाला परत जिंकून घ्यावे असे मानतात. पक्षाच्या एका नेत्याने सांगितले की, ब्राह्मणांना आता पक्षात दुर्लक्षित वाटत आहे. १९८० मध्ये पक्षाच्या स्थापनेपासून उत्तर प्रदेशातील १५ भाजप अध्यक्षांपैकी सात ब्राह्मण आहेत, ज्यात माधव प्रसाद त्रिपाठी, कलराज मिश्रा, केसरी नाथ त्रिपाठी, राम राम पती त्रिपाठी, लक्ष्मीकांत बाजपेयी आणि महेंद्र नाथ पांडे यांचा समावेश आहे.