UK fighter jet Emergency landing Thiruvananthapuram Airport HMS Prince of Wales Carrier Strike Group
तिरुअनंतपुरम : युनायटेड किंगडमच्या नौदलातील अत्याधुनिक F-35 फायटर जेटने शनिवारी सायंकाळी इंधन कमी झाल्यामुळे केरळच्या तिरुअनंतपुरम आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर आपत्कालीन लँडिंग केल्याची घटना समोर आली आहे.
सूत्रांच्या माहितीनुसार, हे लढाऊ विमान ब्रिटनच्या HMS Prince of Wales या विमानवाहू युद्धनौकेचा भाग आहे. हे विमान सध्या तिरुअनंतपुरम विमानतळावरच थांबवण्यात आले आहे. हे विमान भारतीय महासागरावर गस्त घालत असताना ही घटना घडली.
हे 5व्या पिढीतील स्टेल्थ फायटर जेट यूकेच्या प्रिन्स ऑफ वेल्स कॅरिअर स्ट्राईक ग्रुपचा एक भाग आहे, जो सध्या इंडो-पॅसिफिक क्षेत्रात तैनात असून अलीकडेच भारतीय नौदलासोबत संयुक्त सागरी सराव पूर्ण केला आहे.
लष्करी विमान तज्ज्ञांनुसार, ही घटना काहीशी दुर्मिळ असली तरी अभूतपूर्व नाही. F-35B प्रकार हे शॉर्ट टेक-ऑफ आणि व्हर्टिकल लँडिंग (STOVL) क्षमतेसाठी डिझाइन करण्यात आले आहे, जे त्याला विमानवाहू नौकांवर उड्डाण आणि लँडिंग करण्यास सक्षम बनवते — विशेषतः अशा जहाजांवर जेथे पारंपरिक कॅटपल्ट प्रणाली नाही.
हे विमान पुन्हा HMS Prince of Wales वर लँडिंग का करू शकले नाही, याचे नेमके कारण अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. मात्र प्राथमिक माहितीप्रमाणे, विमानवाहू नौकेभोवती असलेल्या प्रतिकूल हवामानामुळे सुरक्षित लँडिंग शक्य झाले नसावे, असा अंदाज वर्तवला जात आहे.
F-35 कार्यक्रम हा अमेरिकन संरक्षण कंपनी लॉकहीड मार्टिनच्या नेतृत्वाखाली विकसित केला असून, तो जगातील सर्वात अत्याधुनिक बहुउद्देशीय लढाऊ विमान कार्यक्रमांपैकी एक मानला जातो.
या विमानाची स्टेल्थ क्षमता, इलेक्ट्रॉनिक युद्ध प्रणाली आणि डेटा शेअरिंग प्रणाली या गोष्टी अमेरिका, यूके, इस्रायल व नाटोच्या आधुनिक हवाई रणनीतीसाठी अत्यंत महत्त्वाच्या मानल्या जातात.
या आपत्कालीन लँडिंगबाबत यूकेच्या संरक्षण मंत्रालयाकडून किंवा लॉकहीड मार्टिनकडून अद्याप अधिकृत प्रतिक्रिया आलेली नाही. रविवारी सकाळपर्यंत, हे लढाऊ विमान तिरुअनंतपुरम विमानतळावरच तैनात आहे.
या घटनेपूर्वीच भारतीय नौदल आणि युनायटेड किंगडमच्या कॅरिअर स्ट्राईक ग्रुप (UK CSG25) यांच्यात पश्चिम अरबी समुद्रात 'पासेज एक्सरसाइज' (PASSEX) नावाचा संयुक्त सराव पार पडला. या सरावाद्वारे यूके स्ट्राईक ग्रुपने इंडो-पॅसिफिक प्रदेशात त्यांचा पहिला मोठा सहभाग नोंदवला.
UK CSG च्या अधिकृत पोस्टनुसार, “UK CSG25 ने भारतीय नौदलासोबत पश्चिम अरबी समुद्रात एकत्रित सराव केला.”
भारतीय नौदलाच्या निवेदनानुसार, 9 आणि 10 जून 2025 रोजी 'INS तबर', एक पाणबुडी, आणि P-8I मेरीटाइम पॅट्रोल विमानाने ब्रिटिश युद्धनौका HMS Prince of Wales आणि HMS Richmond सोबत विविध नौदल प्रशिक्षण क्रिया दोन दिवसांच्या सरावात पार पाडल्या.
भारतीय नौदलाने म्हटले आहे की, “हा संयुक्त सराव दोन्ही देशांमधील वाढते सहकार्य, सामुद्रिक सुरक्षेसाठीचा दृढ संकल्प, आणि द्विपक्षीय संबंध दृढ करण्याचा महत्त्वाचा टप्पा आहे.”
दरम्यान, MV Wan Hai 503 या आगीग्रस्त मालवाहू जहाजावर तटरक्षक दल, नौदल आणि हवाई दलाच्या संयुक्त कारवाईनंतर नियंत्रण मिळवण्यात आले. हे जहाज आग लागल्यानंतर केरळच्या किनाऱ्याजवळ धोकादायकरीत्या पुढे सरकत होते.
आता ते ३५ नॉटिकल मैल दूर असून, आग आटोक्यात आणली असून धूर फारच कमी राहिला आहे. Offshore Warrior नावाच्या टग बोटकडे हे जहाज सुपूर्द करण्यात आले असून, ते सध्या 50 नॉटिकल मैल अंतरावर ठेवण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत, असे अधिकृत निवेदनात सांगण्यात आले आहे.