नवी दिल्ली : भाजप अध्यक्षांच्या निवडीबाबत सुरू असलेल्या गोंधळात राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे (आरएसएस) प्रमुख मोहन भागवत यांनी गुरुवारी आपले मौन सोडले. ते म्हणाले, जर भाजप अध्यक्ष निवडण्याचा निर्णय संघाने घेतला असता तर इतका वेळ लागला नसता. भागवत यांनी स्पष्ट केले की, संघ आणि भाजपमध्ये मतभेद असू शकतात. परंतु कोणतेही वैर नाही. त्यांनी असेही स्पष्ट केले की, संघ फक्त सल्ला देतो, भाजप स्वतः निर्णय घेते.
संघाच्या शताब्दी वर्षानिमित्त आयोजित तीन दिवसांच्या व्याख्यानमालेच्या शेवटच्या दिवशी प्रश्नोत्तर कार्यक्रमात भागवत यांनी भाजप अध्यक्षांच्या निवडीपासून ते लोकसंख्या धोरण, आरक्षण, जातीयवाद आणि शिक्षण अशा अनेक महत्त्वाच्या मुद्दांवर मत व्यक्त केले. भाजप नेतृत्व बदलाबाबत पक्षात अंतर्गत कलहाच्या बातम्या येत असल्याने त्यांच्या या विधानाची राजकीय वर्तुळात चर्चा होणार हे निश्चित आहे.
संघप्रमुखांच्या या विधानांवरून असे दिसून येते की, संघ स्वतःला सल्लागार भूमिकेपुरते मर्यादित ठेवून भाजपच्या अंतर्गत निर्णयांपासून दूर ठेवू इच्छित आहे. परंतु लोकसंख्या, शिक्षण आणि आरक्षण यावरील संघाच्या स्पष्ट भूमिकेमुळे सरकारच्या धोरणांवर दबाव येऊ शकतो. एकंदरीत भागवत यांची उपस्थिती भाजप अध्यक्षांच्या निवडीवरील सावली हलकी करण्याचा प्रयत्न मानली जात आहे आणि येत्या काळात यावर राजकीय वक्तृत्व नक्कीच तीव्र होईल.
भागवत म्हणाले, संघ भाजपसाठी प्रत्येक मुद्द्यावर निर्णय घेतो असे गृहीत धरणे चुकीचे आहे. मी अनेक वर्षांपासून संघ चालवत आहे आणि भाजप सरकार चालवत आहे. संघ फक्त सल्ला देऊ शकतो, निर्णय भाजपचा आहे. जर अध्यक्षपदाचा निर्णय आपणच घ्यायचा असता तर त्याला इतका वेळ लागला नसता. भाजप अध्यक्षपदाच्या निवडीतील विलंब आणि त्यासंबंधित चर्चांना प्रतिसाद म्हणून त्यांच्या विधानाकडे पाहिले जात आहे.
भागवत यांनी आरक्षणाच्या प्रश्नवरही आपला पाठिंबा दर्शवला. ते म्हणाले की, जर एखादी जात हजारो वर्षांपासून मागासलेपणाचे दुःख सहन करत असेल, तर ती पुढे आणण्यासाठी आपण 200 वर्षे लागली तरी वाट पाहिली पाहिजे. त्यांनी उदाहरण दिले की, जर एखादी व्यक्ती खड्ड्यात पडली असेल तर त्याला वर काढण्यासाठी आपल्याला आपला हात खाली ठेवावा लागेल.
संघ प्रमुखांनी देशाच्या फाळणीला विरोध केला. त्यांनी अखंड भारताच्या गरजेवर भर दिला. ते म्हणाले, महात्मा गांधींनी फाळणीला विरोध केला होता आणि देश त्यांच्या मागे उभा होता. संघही त्यांच्यासोबत होता. नंतर गांधीजींनी फाळणी स्वीकारली. त्यावेळी संघ इतका मजबूत नव्हता की, कोणीही आमचे ऐकेल.