पुढारी ऑनलाईन डेस्क: भारताच्या पहिल्या हायस्पीड रेल्वे प्रकल्पासाठी एक महत्त्वपूर्ण घोषणा करण्यात आली आहे. जपानने आपल्या प्रसिद्ध शिंकन्सेन ट्रेनचे दोन संच भारताला मोफत देण्याची घोषणा केली आहे.
हे ट्रेन संच मुंबई-अहमदाबाद हाय स्पीड रेल्वे कॉरिडोरच्या चाचणीसाठी वापरले जातील. जपान टाइम्सने याबाबतचे वृत्त दिले आहे.
या ट्रेन संचांचा उपयोग ट्रॅक आणि ऑपरेशनल स्थितीची चाचणी करण्यासाठी आणि भारतातील बुलेट ट्रेनवरील पर्यावरणीय आव्हानांवर आधारित डेटा संकलित करण्यासाठी केला जाणार आहे. (Japan To Give India Shinkansen Trains)
शिंकन्सेन ट्रेन म्हणजे जपानमधील उच्च-गतीची रेल्वे प्रणाली. जी जगभरात अत्याधुनिक तंत्रज्ञान आणि वेगासाठी ओळखली जाते. शिंकन्सेनचा अर्थ "नवीन गती रेल्वे" असा आहे. जपानमधील या ट्रेनला "बुलेट ट्रेन" म्हणून देखील ओळखले जाते. कारण त्याचा आकार बुलेट सारखा असतो आणि ती अत्यंत जलद गतीने धावते.
मुंबई-अहमदाबाद हायस्पीड रेल्वे कॉरिडोर हा भारतीय रेल्वेच्या इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण प्रकल्प आहे. या प्रकल्पासाठी जपानने ई5 आणि ई3 शिंकन्सेन सीरीजच्या ट्रेन संचांची निवड केली आहे.
या दोन मॉडेल्सच्या ट्रेन्ससाठी विशेष निरीक्षण उपकरणे बसवली जातील. ज्यामुळे उष्णता आणि धुळीवर उपाययोजना करणे सोपे होईल.
भारतातील अधिक तापमान आणि धुळीच्या समस्येमुळे ट्रेन आणि इतर वाहतूक व्यवस्थेवर परिणाम होतो. शिंकन्सेन ट्रेनच्या चाचण्या या समस्यांचा सामना करण्यासाठी आणि त्या सुधारण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरेल.
जपान सरकारच्या या पुढाकारामुळे भारताला बुलेट ट्रेन उच्च-गती रेल्वेच्या ऑपरेशनल चाचणी आणि पर्यावरणीय स्थितीचा योग्य डेटा मिळवता येईल. जे भविष्यात भारतातील बुलेट ट्रेन तंत्रज्ञानाच्या विकासास मदत करेल.
या दोन ट्रेन संचांचे आगमन 2026 च्या प्रारंभी होईल. त्यानंतर, भारतात येणारी शिंकन्सेन ट्रेन भारतीय परिस्थितीशी जुळवून घेतली जाईल.
विशेषत: मुंबई आणि अहमदाबाद दरम्यान असलेल्या धुळीच्या वातावरणात आणि उच्च तापमानाच्या परिस्थितीत ट्रेनचा परफॉर्मन्स कसा असेल याबाबतचा डेटा संकलित केला जाईल.
बुलेट ट्रेन चाचणीचा उद्देश
मुंबई-अहमदाबाद हायस्पीड रेल्वे कॉरिडोरवरील शिंकन्सेन ट्रेन चाचणी, भारतीय रेल्वेच्या भविष्यकाळातील ट्रेन तंत्रज्ञानाच्या सुधारणा आणि नवीन मॉडेल्सच्या उत्पादनासाठी मार्गदर्शन ठरेल.
जपानच्या या पुढाकारामुळे भारताला भविष्यातील ई10 शिंकन्सेन ट्रेनच्या उत्पादनासाठी आवश्यक डेटा मिळवता येईल. ई10 शिंकन्सेन ट्रेन मॉडेल 2030 च्या दशकाच्या सुरुवातीस भारतात उत्पादनासाठी तयार होईल.
उच्च गती : शिंकन्सेन ट्रेनसाठी वेग खूप महत्त्वाचा आहे. या ट्रेनची गती 240 किमी/तास ते 320 किमी/तास पर्यंत असू शकतो. रुट आणि ट्रेनच्या प्रकारावर ते अवलंबून असते.
सुरक्षितता: शिंकन्सेन ट्रेनमध्ये अत्याधुनिक ब्रेकिंग सिस्टीम, लहान शेकडो सुरक्षा उपाय आणि तंत्रज्ञान वापरले जाते. भूकंपावेळी सुरक्षा उपायांची कडक प्रणाली यात आहे.
आरामदायक प्रवास: या ट्रेनमध्ये प्रवाशांसाठी उच्च दर्जाच्या सीट, वातानुकूलन, स्वच्छता आणि मनोरंजन सुविधांसह प्रवास करता येतो.
उच्च कार्यक्षमता: शिंकन्सेन ट्रेन नेटवर्क सुसंगतपणे कार्य करते आणि वेळेवर सेवा देण्यात पारंगत आहे. यामुळे जपानमध्ये आणि इतर काही देशांमध्ये प्रवाशांना शिंकन्सेन ट्रेनवर विश्वास आहे.
नवीन तंत्रज्ञान: शिंकन्सेनमध्ये आवाज कमी करण्यासाठी विशेष डिझाईन वापरले आहे. वाय-फाय, आणि नवीनतम ट्रॅक डिझाईनही यात आहे.
जलद आणि वेळेवर प्रवास: शिंकन्सेनच्या नेटवर्कमुळे प्रवास वेळेवर आणि जलद होतो.
पर्यावरणपूरक: शिंकन्सेन एक स्वच्छ आणि पर्यावरणपूरक वाहतूक पर्याय आहे कारण ती इलेक्ट्रिक पॉवरवर चालते, ज्यामुळे प्रदूषण कमी होते.
लोकल आणि आंतरराष्ट्रीय जोडणी: शिंकन्सेनने जपानच्या विविध शहरांना जोडले आहे, ज्यामुळे लोकांना विविध भागांमध्ये सहज प्रवास करता येतो.
शिंकन्सेन ट्रेनचा इतिहास
जगातील पहिली शिंकन्सेन ट्रेन जपानने 1964 मध्ये टोक्यो आणि ओसाका दरम्यान सुरू केली. तेव्हापासून शिंकन्सेनचे नेटवर्क जपानभर पसरले आणि अनेक प्रकारच्या शिंकन्सेन ट्रेनच्या मॉडेल्सची निर्मिती केली गेली.
भारताच्या बुलेट ट्रेन प्रकल्पासाठी जपानकडून मदत
बुलेट ट्रेन प्रकल्पासाठी जपान सरकारकडून 80 टक्के खर्चावर कमी व्याजदराच्या कर्जाच्या माध्यमातून निधी उपलब्ध केला जात आहे. या कर्जामुळे भारताला प्रकल्पाचे आर्थिक व्यवस्थापन साधता येईल.
दोन्ही सरकारे एक नवीन येन कर्ज फ्रेमवर्क तयार करण्याची योजना आखत आहेत. ज्यामुळे ई10 ट्रेनच्या उत्पादनासाठी आवश्यक निधी उपलब्ध होईल.
दरम्यान, 2021 पासून सुरू असलेल्या या प्रकल्पामध्ये 24 नदी पुलांचे बांधकाम पूर्ण झाले आहे, त्यात 20 पुल गुजरातमध्ये आणि उर्वरीत महाराष्ट्रात आहेत.