पुढारी ऑनलाईन डेस्क : 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीचा निकाल मंगळवारी (दि.4) घोषित करण्यात आला. यात उत्तर प्रदेशमध्ये भाजपला मोठा धक्का बसला. मागील लोकसभा निवडणुकीच्या तुलनेत यंदा भाजपला कमी जागा मिळाल्या. त्याचवेळी, इंडिया आघाडीतील मोठे पक्ष असणारे काँग्रेस-सपाची कामगिरी गेल्या वेळेपेक्षा लक्षवेधी ठरली आहे. सपाने पाचवरून थेट 37 तर काँग्रेसला सात जागा जिंकल्या.
2024 च्या लोकसभा निवडणुकीचे निकाल सर्वच पक्षांसाठी धक्कादायक ठरेल. यामध्ये भाजपबद्दल बोलायचे झाले तर, त्यांना सर्वात मोठा धक्का यूपीमधून बसला. 2014 च्या लोकसभा निवडणुकीपासून प्रत्येक निवडणुकीत उत्तर प्रदेश भाजपसाठी अत्यंत महत्त्वाचा ठरला होता. परंतु, यंदा इंडिया आघाडीसाठी (काँग्रेस-एसपी) उत्तर प्रदेश नवसंजीवनी ठरले आहे. 2014 नंतर भाजपचा यूपीमध्ये सर्वात मोठा पराभव झाला आहे.
उत्तर प्रदेशातील भाजपच्या खराब कामगिरीची तीन कारणे राजकीय तज्ज्ञ देत आहेत. सर्वप्रथम, विरोधकांनी जनतेला सांगितले की, भाजप पुन्हा सरकारमध्ये आल्यास घटनेत बदल करणार आहे. त्यामुळे ओबीसी आणि एससी-एसटी आरक्षण संपुष्टात येणार आहे. याला आळा घालण्यात भाजप अपयशी ठरला आहे. नरेंद्र मोदी आणि अमित शहा यांच्या जाहीर सभांमध्ये हे विरोधकांकडून पसरवले जाणारे खोटे असल्याचे वारंवार सांगत राहिले. भाजप असे काही करणार नाही, पण त्यांचे हे प्रयत्न फसल्याचे चित्र आहे.
भाजप पक्ष कार्यकर्त्यांच्या नकारात्मक प्रतिक्रिया असूनही, भाजपला आपल्या खासदारांविरुद्ध सत्ताविरोधी भावनांचा अंदाज लावता आला नाही. त्यांनी सुरुवातीला 30 % विद्यमान खासदारांना तिकीट नाकारले होते, पण शेवटी केवळ 14 विद्यमान खासदारांना तिकीट दिले. शेतकरी आणि समाजातील इतर घटकांनी केलेल्या निदर्शनांमुळे राज्यातील अनेक भागात पक्षाविरोधातील संताप वाढला आहे.
भाजपच्या पराभवाचा तिसरा घटक म्हणजे अल्पसंख्याकांची मागण्या पुर्ण करण्याचा अयशस्वी प्रयत्न होय. सर्व मतदारांना मागे एकत्रित न करणे, प्रामुख्याने सपा-काँग्रेस आघाडी, ज्याने भाजपच्या जागा कमी होण्याचे प्रमुख कारण ठरले. त्याचवेळी लोकसभा निवडणुकीच्या प्रचारादरम्यान भाजपने राम मंदिराचे उद्घाटन, काशी विश्वनाथ धाम आणि कृष्णजन्मभूमी शाही ईदगाहच्या नूतनीकरणाचे मुद्दे उपस्थित केले. तसेच काशी, अयोध्येचे आश्वासन पूर्ण झाले. आता मथुरेची बारी आहे, असा नाराही भाजपने दिला होता. असे असूनही हिंदू मतदारांचे ध्रुवीकरण करण्यात भाजपला अपयश आले. हिंदू मतदार जातींमध्ये विभागले गेले. त्याचवेळी एनडीएच्या मित्रपक्षांना उत्तर प्रदेशात विशेषत: पूर्व उत्तर प्रदेशात विशेष काही करता आले नाही.
यूपीमध्ये काँग्रेसला एकूण सहा जागा मिळाल्या आहेत, ज्या 2019 च्या निवडणुकीत एक होत्या. तसेच, सपाला 36 जागा मिळाल्या आहेत. 2019 मध्ये, सपाला 18.11 टक्के मत मिळाले होते. त्यांना पाच जागा मिळाल्या. 2024 मध्ये सपाच्या मतांची टक्केवारी वाढून 33 टक्क्यांपेक्षा अधिक झाली आहे. तसेच यावेळी सर्वात मोठा पराभव बसपाचा झाला आहे. या निवडणुकीत बसपाचे खातेही उघडलेले नाही. बसपाने इतिहासातील सर्वात खालची पातळी गाठली आहे. त्यांची मते 9.3 टक्क्यांवर घसरली आहेत.
हेही वाचा :