Defence Budget
नवी दिल्ली : ऑपरेशन सिंदूरनंतर शस्त्रास्त्रे, दारुगोळा आणि तंत्रज्ञानाच्या खरेदीसाठी अतिरिक्त खर्च करण्यात येणार असून, संरक्षण बजेटला अधिक बळकटी मिळण्याची शक्यता सूत्रांनी वर्तवली आहे.
50,000 कोटी रुपयांच्या अतिरिक्त तरतुदीचा प्रस्ताव सादर करण्यात आला असून, तो संसदेच्या हिवाळी अधिवेशनात मंजूर होण्याची शक्यता आहे.
या अतिरिक्त तरतुदीनुसार सशस्त्र दलांच्या गरजा, अत्यावश्यक खरेदी आणि संशोधन व विकासासाठी निधी दिला जाणार आहे.
या वर्षी केंद्रीय अर्थसंकल्पात संरक्षणासाठी विक्रमी 6.81 लाख कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली होती, जी मागील आर्थिक वर्षाच्या तुलनेत 9.53 टक्क्यांनी अधिक आहे.
एनडीए सरकार सत्तेत आल्यानंतरच्या 10 वर्षांत संरक्षण बजेट जवळपास तीनपट वाढले आहे.
2014-15 मध्ये संरक्षणासाठी 2.29 लाख कोटींची तरतूद होती, तर यावर्षी 6.81 लाख कोटी रुपये मंजूर करण्यात आले आहेत, जे एकूण बजेटच्या 13.45 टक्के आहे.
पंतप्रधान मोदी सत्तेत आल्यापासून 2014 पासून भारताचे संरक्षण बजेट सतत वाढले आहे. खालील तक्त्यात २०१४-१५ ते २०२४-२५ या कालावधीत संरक्षणासाठी अर्थसंकल्पात केलेल्या तरतुदींची माहिती दिली आहे:
वर्ष संरक्षण बजेट (कोटी रुपये) एकूण बजेटच्या टक्केवारीत हिस्सा
2014-15 2,29,000 कोटी अंदाजे 17.1 टक्के
2015-16 2,46,000 कोटी अंदाजे 17.8 टक्के
2016-17 2,74,000 कोटी अंदाजे 17.8 टक्के
2017-18 2,95,000 कोटी अंदाजे 17.8 टक्के
2018-19 3,18,000 कोटी अंदाजे 17.8 टक्के
2019-20 3,37,000 कोटी अंदाजे 17.8 टक्के
2020-21 3,37,553 कोटी अंदाजे 17.8 टक्के
2021-22 4,78,000 कोटी अंदाजे 13.5 टक्के
2022-23 5,25,000 कोटी अंदाजे 13.3 टक्के
2023-24 5,93,000 कोटी अंदाजे 13.2 टक्के
2024-25 6,21,940 कोटी अंदाजे 12.9 टक्के
या 10 वर्षांच्या कालावधीत भारताचे संरक्षण बजेट जवळपास 2.5 पट वाढले आहे. ज्यामुळे भारत जगातील सर्वात मोठे संरक्षण बजेट असलेल्या देशांमध्ये समाविष्ट झाला आहे.
विशेष म्हणजे, 2024-25 मध्ये संरक्षण बजेटमधील 34 टक्के रक्कम भांडवली खर्चासाठी (Capital Expenditure) राखीव ठेवण्यात आली आहे, ज्यामुळे सैन्य दलांच्या आधुनिकीकरणासाठी अधिक निधी उपलब्ध होईल.
ऑपरेशन सिंदूरमध्ये भारताने पाकिस्तानच्या सीमेपलीकडील नऊ दहशतवादी तळ नष्ट केले, हे भारताच्या संरक्षण क्षमतेचे प्रतीक ठरले.
या संघर्षात भारताच्या बहुपरताव्या हवाई संरक्षण प्रणालीने जवळजवळ सर्व क्षेपणास्त्रे आणि ड्रोन निष्प्रभ केले.
या वेळी रशियन लांब पल्ल्याच्या एस-400 ‘ट्रायम्फ’ प्रणालीबरोबरच, बॅराक-8 मध्यम पल्ल्याची एसएएम प्रणाली आणि स्वदेशी आकाश प्रणाली वापरण्यात आल्या.
शिवाय, युद्धप्रसंगी प्रभावी ठरलेल्या पेकोरा, ओएसए-ए के आणि एलएलएडी (लो लेव्हल एअर डिफेन्स) तोफा देखील वापरण्यात आल्या.
ऑपरेशन सिंदूरमध्ये भारताच्या स्वदेशी अत्याधुनिक शस्त्रास्त्रांची क्षमता दाखवून दिल्यानंतर, पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी 12 मे रोजी आपल्या भाषणात या यशाची प्रशंसा केली.
"या ऑपरेशनदरम्यान, ‘मेक इन इंडिया’ शस्त्रास्त्रांची विश्वासार्हता सिद्ध झाली आहे. २१व्या शतकातील युद्धात ‘मेड-इन-इंडिया’ संरक्षण उपकरणांचा काळ सुरू झाला आहे, हे आता जग मान्य करत आहे," असे त्यांनी सांगितले.