नागपूर: विदर्भ आणि मराठवाडा या दोन्ही विभागांतील शेतकरी आणि पशुपालकांसाठी अत्यंत आनंदाची आणि आर्थिक प्रगतीची नांदी ठरणारी एक मोठी योजना लवकरच कार्यान्वित होणार आहे. नॅशनल डेअरी डेव्हलपमेंट बोर्ड (NDDB) द्वारे मदर डेअरीच्या (Mother Dairy) सहकार्याने हा भव्य दुग्धविकास प्रकल्प (Dairy Development Project) राबवण्यात येणार आहे.
या प्रकल्पाच्या अंमलबजावणीच्या अनुषंगाने नागपूर येथील बुटीबोरी व इतर ठिकाणी होणाऱ्या कामांचा आढावा घेण्यासाठी, केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी आणि मंत्री श्रीमती पंकजा मुंडे यांच्या उपस्थितीत एक महत्त्वपूर्ण बैठक नुकतीच पार पडली. या बैठकीत प्रकल्पाला गती देण्यासाठी विविध विषयांवर सखोल चर्चा करण्यात आली.
हा महत्त्वकांक्षी प्रकल्प केवळ एका भागापुरता मर्यादित नसून, महाराष्ट्रातील 19 जिल्ह्यांमध्ये त्याची अंमलबजावणी होणार आहे.
विदर्भ: विदर्भातील ११ जिल्ह्यांचा या प्रकल्पात समावेश असेल.
मराठवाडा: मराठवाड्यातील ८ जिल्ह्यांमध्ये हा प्रकल्प राबविला जाणार आहे.
या मोठ्या विस्तारामुळे या दोन कृषी-प्रधान विभागांतील ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला मोठे बळ मिळण्याची अपेक्षा आहे.
या दुग्धविकास प्रकल्पाचा केंद्रबिंदू हा शेतकरी आणि पशुपालक आहेत. त्यांना आधुनिक आणि फायदेशीर दुग्ध व्यवसाय करण्यासाठी संपूर्ण मदत पुरवली जाणार आहे.
पशुपालकांना उच्च दूध उत्पादन क्षमता असलेल्या गाई व म्हशींचे वाटप केले जाईल. यामुळे नैसर्गिकरित्या दुधाचे उत्पादन वाढेल.
पशु प्रजनन पूरक खाद्य: जनावरांच्या चांगल्या प्रजननासाठी आवश्यक असलेल्या पूरक खाद्याचा पुरवठा केला जाईल.
फॅट-एसएनएफ वर्धक पुरवठा: दुधातील फॅट (Fat) आणि एसएनएफ (SNF) चे प्रमाण वाढवण्यासाठी विशेष खाद्यपूर्वकांचा पुरवठा करण्यात येणार आहे, ज्यामुळे दुधाला बाजारात चांगला भाव मिळेल.
अनुदान: शेतकरी बहुवार्षिक चारा पिके घेण्यासाठी प्रोत्साहित व्हावेत, यासाठी त्यांना विशेष अनुदान (Subsidy) वाटप केले जाणार आहे.
तंत्रज्ञान: शेतकऱ्यांचे काम सोपे व्हावे म्हणून विद्युत चलित कडबाकुट्टी सयंत्रांचे वाटप केले जाईल.
मुरघास वितरण: जनावरांसाठी पौष्टिक असलेला मुरघास (Silage) देखील वाटप करण्यात येणार आहे.
या बैठकीत केवळ मदतीच्या वस्तू वाटप करण्यावरच नव्हे, तर प्रकल्पाच्या अंमलबजावणीच्या गतीवर आणि शेतकऱ्यांच्या प्रशिक्षणावर भर देण्यात आला.
प्रशिक्षण: शेतकऱ्यांना आधुनिक पद्धतीने दूध व्यवसाय कसा करायचा, याबद्दल सखोल प्रशिक्षण देण्यात येणार आहे.
प्रोत्साहन: शेतकऱ्यांना दूध संकलन आणि चारा लागवडीसाठी सक्रिय सहभाग घेण्याकरिता प्रोत्साहन दिले जाईल.
या प्रकल्पामुळे विदर्भ आणि मराठवाड्यातील शेतकरी आणि पशुपालक केवळ दूध विकणारे नव्हे, तर आधुनिक दूध उत्पादक म्हणून नावारूपाला येतील आणि या भागातील बेरोजगारीवर मात करण्यासाठी तसेच आर्थिक उत्पन्न वाढवण्यासाठी हा प्रकल्प एक महत्त्वपूर्ण टप्पा ठरेल.