आजच्या तरुण पिढीसाठी म्हणजेच 'जनरेशन झेड' (Gen Z) साठी नोकरी म्हणजे केवळ पैसे कमावण्याचे साधन राहिलेले नाही. ही नवी पिढी नोकरीकडे स्वतःला अधिक चांगले बनवण्याची संधी (Opportunity for Self-Improvement) म्हणून पाहत आहे. त्यांच्या या बदललेल्या दृष्टिकोनामुळे कंपन्यांना आणि जुन्या नोकरीच्या संस्कृतीला मोठ्या बदलांना सामोरे जावे लागत आहे. Gen Z हळूहळू, पण निश्चितपणे, कामाच्या आणि नोकरीच्या मूलभूत संकल्पना बदलत आहे.
नोकरीत 'उद्देश' आणि 'मूल्ये' महत्त्वाची:
Gen Z (साधारणपणे 1997 ते 2012 दरम्यान जन्मलेले) साठी उच्च वेतन (High Salary) अजूनही महत्त्वाचे आहे, पण ते एकमेव निकष नाही. त्यांना त्यांच्या कामात 'उद्देश' (Purpose) आणि 'सामाजिक मूल्य' (Social Value) हवे आहे. ते अशा कंपन्यांना प्राधान्य देतात, ज्यांचे कार्य त्यांच्या वैयक्तिक मूल्यांशी जुळते, जसे की पर्यावरण संरक्षण, सामाजिक समानता किंवा कर्मचाऱ्यांचे कल्याण. जर कंपनीचे काम त्यांना अर्थपूर्ण वाटले नाही, तर ते मोठी पगाराची नोकरीही सोडायला कचरत नाहीत.
लवचिक कामाचे तास आणि मानसिक आरोग्य:
या पिढीने '9 ते 5' या पारंपरिक कामाच्या वेळेला आव्हान दिले आहे. त्यांना कामात लवचिकपणा (Flexibility) हवा आहे. 'वर्क फ्रॉम होम' (Work From Home) किंवा 'हायब्रिड मॉडेल' हे आता केवळ पर्याय नसून त्यांच्यासाठी ते आवश्यक झाले आहे. याशिवाय, मानसिक आरोग्य (Mental Health) आणि कामाच्या ठिकाणी तणावमुक्त वातावरण असण्याला Gen Z सर्वाधिक महत्त्व देत आहे. कंपन्यांनी कर्मचाऱ्यांच्या मानसिक आरोग्यासाठी पुरेसा वेळ आणि संसाधने देणे ही त्यांची अपेक्षा आहे.
सतत शिकण्याची आणि वाढण्याची भूक:
Gen Z ही अत्यंत तंत्र-कुशल आणि सतत शिकण्याची इच्छा असलेली पिढी आहे. त्यांना त्यांच्या नोकरीत नवीन कौशल्ये आत्मसात करण्याची आणि वैयक्तिकरित्या वाढण्याची संधी हवी आहे. जेथे त्यांना त्यांच्या करिअरमध्ये वाढ दिसत नाही, तेथे ते फार काळ थांबत नाहीत. म्हणूनच, कंपन्यांना आता केवळ चांगले पगार नाही, तर सतत प्रशिक्षण आणि विकास कार्यक्रम देणे आवश्यक झाले आहे, जेणेकरून ही नवी पिढी नोकरीमध्ये समाधानी राहील.
केवळ पैसा पुरेसा नाही: नोकरीत उच्च पगारासह 'उद्देश' आणि 'मूल्ये' आवश्यक.
सामाजिक प्रभाव: कंपनीचे कार्य त्यांच्या सामाजिक मूल्यांशी जुळते की नाही, याला प्राधान्य.
लवचिक कामाचे तास: पारंपरिक 9 ते 5 वेळेऐवजी 'वर्क फ्रॉम होम' किंवा 'हायब्रिड' मॉडेलची मागणी.
मानसिक आरोग्यावर भर: कामाच्या ठिकाणी मानसिक आरोग्यासाठी संसाधने आणि तणावमुक्त वातावरणाची अपेक्षा.
सतत शिकण्याची संधी: करिअरमध्ये वाढ होण्यासाठी सतत नवीन प्रशिक्षण आणि कौशल्ये आत्मसात करण्याची भूक.
नोकरी निष्ठा कमी: करिअरची वाढ खुंटल्यास मोठी पगाराची नोकरीही सोडायला तयार.