पुढारी ऑनलाईन डेस्क : जागतिक भूक निर्देशांक (World Hunger Index 2022) २०२२ मध्ये १२१ देशांच्या यादीत भारत १०७ व्या स्थानावर घसरला आहे. २०२१ मध्ये १०१ व्या स्थानावर असलेला भारत आपले शेजारी देश पाकिस्तान, बांगलादेश आणि नेपाळच्या मागे आहे. तर चीन, तुर्की आणि कुवेतसह १७ देशांनी ५ पेक्षा कमी जीएचआय स्कोअरसह अव्वल क्रमांक पटकावला आहे. याबाबत भूक आणि कुपोषणाचा आढावा घेणाऱ्या ग्लोबल हंगर इंडेक्सच्या वेबसाइटने आज (दि. १५) अहवाल प्रसिद्ध केला. दरम्यान, या अहवालाबाबत केंद्र सरकारने शंका उपस्थित केली आहे. हा अहवाल धक्कादायक असून वास्तवापासून दूर जाणार आहे. ग्लोबल हंगर इंडेक्सची गणना करण्यासाठी वापरलेली पद्धत अवैज्ञानिक असल्याचे भारत सरकारने म्हटले आहे.
( World Hunger Index 2022) जागतिक भूक निर्देशांक २०२१ मध्ये, भारत ११६ देशांमध्ये १०१ व्या क्रमांकावर होता. आता या १२१ देशांच्या यादीत भारताची १०७ व्या क्रमांकावर घसरण झाली आहे. त्याचबरोबर भारताचा 'जीएचआय' स्कोअर देखील घसरला आहे. तर दुसरीकडे आयरिश मदत एजन्सी कन्सर्न वर्ल्डवाईड आणि जर्मन संस्था वेल्ट हंगर हिल्फ यांनी संयुक्तपणे तयार केलेल्या अहवालात भारतातील उपासमारीची पातळी 'गंभीर' असल्याचे म्हटले आहे.
जागतिक भूक अहवाल २०२२ मध्ये कुपोषित लोकसंख्येच्या प्रमाणात FAO (UN's Food and Agriculture Organisation) च्या अंदाजानुसार भारताचा क्रमांक खाली आणणे हे धक्कादायक आहे. तसेच वास्तव आणि तथ्यांपासून दूर जाणार आहे. ग्लोबल हंगर रिपोर्ट, कन्सर्न वर्ल्डवाईड आणि वेल्ट हंगर हिल्फेच्या प्रकाशन संस्थांनी अहवाल प्रसिद्ध करण्यापूर्वी त्यांनी योग्य मूल्यमापन केले नाही, असे केंद्र सरकारने एका निवेदनात म्हटले आहे.
FAO द्वारे वापरलेली कार्यपद्धती अवैज्ञानिक आहे. त्यांनी त्यांचे मूल्यांकन 'चार प्रश्न' जनमत सर्वेक्षणाच्या निकालांवर आधारित केले आहे. जे गॅलपद्वारे दूरध्वनीद्वारे आयोजित केले गेले होते. दरडोई अन्नधान्याची उपलब्धता यासारखी कुपोषण मोजण्यासाठी कोणतीही वैज्ञानिक पद्धत नाही. कुपोषणाच्या वैज्ञानिक मोजमापासाठी वजन आणि उंची मोजणे आवश्यक आहे. तर येथे समाविष्ट असलेली पद्धत लोकसंख्येच्या शुद्ध टेलिफोनिक अंदाजावर आधारित गॅलप पोलवर आधारित आहे, असेही या निवदेनात म्हटले आहे.
जागतिक भूक निर्देशांक फक्त 'कुपोषणाचा प्रसार' सूचक वापरतो. काळजीपूर्वक तयार केलेल्या अन्न ताळेबंदांद्वारे प्राप्त केले जाते. जे प्रामुख्याने भारतासह सदस्य देशांनी अधिकृतपणे नोंदवलेल्या डेटावर आधारित असतात.
– मिरियम वेइमर्स, सल्लागार, ग्लोबल हंगर इंडेक्स
दरम्यान, या अहवालावरून काँग्रेस खासदार पी चिदंबरम यांनी मोदी सरकारवर निशाणा साधला आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील सरकारच्या ८ वर्षाच्या काळात खराब कामगिरी झालेली आहे. कुपोषण, भूक, मुलांमधील वाढ यासारख्या वास्तविक समस्या पंतप्रधान मोदी कधी सोडवणार? असा सवाल चिदंबरम् यांनी ट्विटरवर उपस्थित केला आहे.
हेही वाचलंत का ?