सध्या सोन्याच्या किमती गगनाला भिडल्या असून, अनेकांसाठी सोने केवळ दागिना नसून एक महत्त्वाचा गुंतवणूक पर्याय (Investment Option) बनला आहे. अशा परिस्थितीत, जर एखाद्याने आपल्याला नकली (Fake) किंवा कमी शुद्धतेचे सोने दिले, तर मोठे आर्थिक नुकसान होण्याची शक्यता असते. विशेषत: धनतेरस (Dhanteras) आणि दिवाळीच्या शुभ मुहूर्तावर सोने-चांदी खरेदी करताना ही सतर्कता बाळगणे अत्यंत आवश्यक आहे.
गेल्या काही दिवसांत, देशाच्या विविध भागांतून बनावट हॉलमार्क (Fake Hallmark) असलेले सोने आणि नकली प्रमाणपत्रे (Fake Certificates) वापरून सोने विकल्याच्या अनेक घटना समोर आल्या आहेत.
काही राज्यांमध्ये तर तांबे (Copper) किंवा पितळेच्या (Brass) दागिन्यांवर बनावट हॉलमार्कची मुहर लावून ते अस्सल सोने म्हणून विकले जात आहे. यामुळे ग्राहकांची फसवणूक होते आणि त्यांची कष्टाची कमाई धोक्यात येते.
अशा परिस्थितीत, अस्सल सोने आणि बनावट सोन्यातील फरक ओळखणे सामान्य ग्राहकांसाठी मोठे आव्हान असते. मात्र, आता ही चिंता दूर झाली आहे.
तुमच्या सोन्याच्या दागिन्यांची शुद्धता तपासण्यासाठी भारतीय मानक ब्यूरो (BIS) ने एक अत्यंत उपयुक्त आणि महत्त्वाचे मोबाईल ॲप तयार केले आहे. या ॲपचे नाव आहे – 'BIS Care App'.
हे ॲप गुगल प्ले स्टोअर (Google Play Store) आणि ॲपल ॲप स्टोअर (Apple App Store) वर पूर्णपणे मोफत उपलब्ध आहे. सन 2020 मध्ये लॉन्च झालेले हे ॲप वापरून, ग्राहक आता घरबसल्या त्यांच्या सोन्याच्या शुद्धतेची तपासणी करू शकतात. यासाठी तुमच्या दागिन्यावर अंकित असलेला 'HUID' (Hallmark Unique ID) नंबर असणे आवश्यक आहे.
BIS Care ॲप वापरून तुम्ही तुमच्या सोन्याच्या दागिन्यांची शुद्धता आणि त्याची संपूर्ण माहिती अगदी कमी वेळात तपासू शकता.
शुद्धता तपासण्याची सोपी प्रक्रिया:
ॲप डाउनलोड: सर्वप्रथम BIS Care ॲप डाउनलोड करून घ्या.
लॉग-इन: तुमचे नाव, मोबाईल नंबर आणि ईमेल आयडी (Email ID) वापरून ॲपवर लॉग-इन करा.
HUID निवडा: ॲपमध्ये ‘Verify HUID’ (HUID तपासा) हा पर्याय निवडा.
माहिती भरा: तुमच्या दागिन्यावर अंकित असलेला HUID नंबर काळजीपूर्वक एंटर करा.
माहिती स्क्रीनवर: HUID नंबर सबमिट करताच तुमच्या स्क्रीनवर दागिन्याशी संबंधित सर्व माहिती त्वरित दिसेल.
तुम्हाला ॲपवर काय माहिती मिळेल?
ज्वेलर (Sonographer) चे नाव.
हॉलमार्किंग सेंटरचा पत्ता (Hallmarking Centre Address).
AHC रजिस्ट्रेशन नंबर (AHC Registration Number).
सोन्याची शुद्धता (Gold Purity) (उदा. 22 कॅरेट).
हॉलमार्किंगची तारीख (Hallmarking Date).
या माहितीमुळे तुम्ही लगेच ठरवू शकता की, तुमचे सोने खरे आहे की बनावट. या माहितीची पडताळणी केल्यास फसवणूक होण्याची शक्यता शून्य होते.
जर तुम्हाला खरेदी केलेल्या दागिन्यांमध्ये नकली हॉलमार्क, फेक सर्टिफिकेट किंवा खराब क्वालिटीचे सोने आढळले, तर चिंता करू नका. तुम्ही याच ॲपचा वापर करून थेट तक्रार देखील नोंदवू शकता.
ॲपमधील 'Register Complaint' (तक्रार नोंदवा) सेक्शनमध्ये जाऊन तुम्ही बनावट उत्पादनाची किंवा चुकीच्या मार्किंगची माहिती देऊ शकता. तक्रारीसोबत तुम्ही फोटो किंवा इतर पुरावे (Evidence) देखील अपलोड करू शकता. तक्रार नोंदवल्यानंतर तुम्हाला एक रेफरन्स नंबर (Reference Number) मिळेल आणि एसएमएस (SMS) किंवा ईमेलद्वारे तुम्हाला अपडेट्स मिळत राहतील.
BIS Care ॲप हे खऱ्या अर्थाने प्रत्येक ग्राहकासाठी एक ‘सुरक्षा कवच’ बनले आहे, जे त्यांना फसवणुकीपासून वाचवत आहे आणि त्यांची सोने खरेदी खऱ्या अर्थाने 'स्वर्णिम' (Golden) बनवत आहे.