आजकाल जगभरात हृदयाशी संबंधित आजार (Heart Diseases) झपाट्याने वाढत आहेत आणि विशेष म्हणजे कमी वयाच्या लोकांनाही (Youth) या समस्यांचा सामना करावा लागत आहे. बदललेली जीवनशैली आणि आरोग्याच्या हानिकारक सवयी यामुळे हृदयाच्या आरोग्यावर मोठा परिणाम होत आहे. वाढलेला कामाचा ताण, अनावश्यक तणाव, जंक फूडचे सेवन आणि शारीरिक हालचालींची (Physical Activity) कमतरता ही याचे मुख्य कारणे आहेत. याशिवाय, धूम्रपान, मद्यपान आणि अपुरी झोप यांसारख्या सवयीही धोका वाढवत आहेत.
तरुण पिढीमध्येही मधुमेह (Diabetes) आणि उच्च रक्तदाब (High Blood Pressure) यांसारखे घटक हृदयविकारांसाठी कारणीभूत ठरत असल्याचे अनेक वैज्ञानिक संशोधनातून समोर आले आहे. त्यामुळे, भविष्यात गंभीर आजारांपासून वाचण्यासाठी वेळीच जागरूक होणे आणि हृदयाची काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
हृदय (Heart) हे आपल्या शरीरातील सर्वात महत्त्वाचे अवयव आहे, जे संपूर्ण शरीरात रक्त पंप करण्याचे काम करते. हे रक्त शरीराच्या प्रत्येक भागाला ऑक्सिजन आणि पोषक तत्वे पुरवते. जर हृदय व्यवस्थित काम करत नसेल, तर अवयवांपर्यंत पोषण आणि ऑक्सिजन पोहोचू शकत नाही, ज्यामुळे शरीरात अशक्तपणा, थकवा आणि गंभीर आरोग्य समस्या निर्माण होऊ शकतात.
निरोगी हृदय म्हणजे ते नियमितपणे, योग्य लयीत आणि पुरेसा जोर लावून रक्त पंप करत आहे. हृदयाचे चांगले आरोग्य केवळ दीर्घायुष्यच देत नाही, तर स्ट्रोक (Stroke), हृदयविकाराचा झटका (Heart Attack) आणि उच्च रक्तदाब यांसारख्या गंभीर आजारांचा धोकाही कमी करते. त्यामुळे प्रत्येक वयोगटात हृदयाची काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे.
तज्ज्ञांनी निरोगी हृदयासाठी दैनंदिन जीवनात खालील ५ सोपे बदल करण्याचे सुचवले आहेत:
1. आरोग्यदायी आहार घ्या (Healthy Diet): तुमच्या आहारात ताजी फळे, भाज्या, ओट्स, नट्स (सुका मेवा) आणि फायबरयुक्त पदार्थांचा समावेश करा. जंक फूड आणि तेलकट पदार्थ खाणे कमी करा. संतुलित आहारामुळे कोलेस्टेरॉल आणि वजन नियंत्रणात राहते.
2. नियमित व्यायाम करा (Regular Exercise): दररोज किमान ३० मिनिटे चालणे (Walk), धावणे (Running) किंवा योगा (Yoga) करा. व्यायाम केल्याने हृदयाचे स्नायू मजबूत होतात आणि संपूर्ण शरीरातील रक्त परिसंचरण (Blood Circulation) सुधारते.
3. धूम्रपान आणि मद्यपानापासून दूर रहा: सिगारेट आणि अल्कोहोलचे सेवन हृदयावर आणि रक्तवाहिन्यांवर (Blood Vessels) गंभीर परिणाम करते. यामुळे रक्तवाहिन्यांचे नुकसान होते आणि हृदयविकाराचा धोका वाढतो. त्यामुळे या सवयी पूर्णपणे टाळा.
4. तणाव नियंत्रित ठेवा (Manage Stress): कामाचा आणि जीवनातील तणाव हृदयाच्या आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. ध्यान (Meditation), दीर्घ श्वासोच्छ्वास आणि सुट्ट्यांचा योग्य वापर करून तणाव कमी करा. तणाव नियंत्रणात ठेवल्यास हृदयविकारांचा धोका अर्ध्यावर आणता येऊ शकतो.
5. वेळोवेळी आरोग्य तपासणी करा (Regular Health Check-ups): रक्तदाब (Blood Pressure), कोलेस्टेरॉल (Cholesterol) आणि रक्तातील साखर (Sugar) यांचे प्रमाण वेळोवेळी तपासा. सुरुवातीच्या टप्प्यात समस्या ओळखल्यास हृदयाचे मोठे नुकसान होण्यापासून वाचवता येते.
हे छोटे छोटे बदल स्वीकारून तुम्ही तुमच्या हृदयाला स्वस्थ ठेवू शकता आणि हृदयविकारांचा धोका लक्षणीयरीत्या कमी करू शकता.