नवरात्रीचा पवित्र सण देशभरात मोठ्या उत्साहात साजरा होत आहे. या काळात अनेक लोक नऊ दिवसांचा उपवास करतात. उपवासामुळे शरीराला डिटॉक्स (detox) होण्याची संधी मिळते, पण अनेकदा लोक उपवासाच्या नावाखाली अशा गोष्टी खातात ज्यात आवश्यकतेपेक्षा जास्त कॅलरीज असतात. यामुळे वजन वाढण्यासोबतच पचनसंस्थेच्या समस्याही सुरू होतात. म्हणूनच, नवरात्रीच्या उपवासादरम्यान तुमचा आहार संतुलित ठेवणे खूप महत्त्वाचे आहे.
तळलेले पदार्थ: साबुदाणा वडा, बटाट्याचे वेफर्स किंवा कुट्टूच्या पिठाची पुरी यांसारखे तळलेले पदार्थ उपवासात जास्त खाल्ले जातात. यात तेल आणि कॅलरीजचे प्रमाण खूप जास्त असते.
जास्त गोड पदार्थ: मखण्याची खीर, नारळाचे लाडू किंवा हलवा हे उपवासात गोड खाण्याची इच्छा पूर्ण करतात, पण यात साखर आणि कॅलरीज भरपूर असतात.
फळांचा अतिरेक: फळे आरोग्यासाठी चांगली असली, तरी जास्त प्रमाणात खाल्ल्यास शरीरात नैसर्गिक साखरेचे (फ्रुक्टोज) प्रमाण वाढते, ज्यामुळे कॅलरीज वाढतात.
सुकामेवा जास्त खाणे: बदाम, काजू, किशमिश आणि अक्रोड पौष्टिक असले तरी, मर्यादेशिवाय खाल्ल्यास कॅलरीचे प्रमाण खूप वाढते.
उकडलेले किंवा भाजलेले पदार्थ खा: बटाटे आणि साबुदाणा तळण्याऐवजी उकडून किंवा हलके भाजून खा.
लो-फॅट दूध आणि दही: खीर किंवा स्मूदी बनवताना कमी फॅटचे दूध किंवा दही वापरा.
साखरेवर नियंत्रण: गोड पदार्थांसाठी साखरेऐवजी गूळ, मध किंवा खजुराचा वापर करा, पण त्याचे प्रमाण कमी ठेवा.
फळे योग्य प्रमाणात खा: एकाच वेळी जास्त फळे खाण्याऐवजी दिवसातून थोड्या थोड्या वेळाने फळांचे मिश्रण खा.
पाणी भरपूर प्या: उपवासात शरीर हायड्रेटेड ठेवणे खूप महत्त्वाचे आहे. नारळ पाणी किंवा लिंबू पाणी उत्तम पर्याय आहेत.
समक तांदळाची खिचडी किंवा इडली: हे पदार्थ पचायला हलके आणि पौष्टिक असतात.
शेंगदाणे: थोडे भाजलेले शेंगदाणे खाल्ल्याने भूक कमी होते आणि ऊर्जा मिळते.
रताळ्याची चाट: उकडलेल्या रताळ्याची चाट एक चांगला आणि आरोग्यदायी पर्याय आहे.
राजगिऱ्याचा पराठा: कमी तेलात बनवलेला राजगिऱ्याचा पराठा फायबर आणि मिनरल्सने भरपूर असतो.
हर्बल टी: ग्रीन टी किंवा इतर हर्बल टी प्यायल्याने शरीर फ्रेश राहते.
नवरात्रीच्या उपवासाचा खरा उद्देश शरीर आणि मन शुद्ध करणे आहे. जर तुम्ही या काळात जास्त कॅलरी घेतल्या, तर उपवासाचा उद्देशच हरवून जातो. म्हणून, योग्य प्रमाणात खाणे, तळलेले आणि गोड पदार्थ टाळणे, आणि आरोग्यदायी पर्यायांची निवड करणे हेच तुमच्या उपवासाला यशस्वी आणि फायदेशीर बनवू शकते.