श्रावण महिना हा व्रत-वैकल्यांचा महिना म्हणून ओळखला जातो. या काळात अनेक धार्मिक परंपरा श्रद्धेने पाळल्या जातात. या महिन्यात अनेक मराठी सणांच्या दिवशी श्रद्धेने उपवास केला जातो. मात्र, अनेक तास पोट रिकामे राहिल्यामुळे पोटात आम्ल (ॲसिड) तयार होते आणि जळजळ, आंबट ढेकर आणि छातीत दुखण्याचा त्रास सुरू होतो. यालाच आपण 'ॲसिडिटी' म्हणतो. पण काही सोप्या उपायांनी तुम्ही उपवासाचा आनंद घेऊ शकता आणि ॲसिडिटीच्या त्रासापासून पूर्णपणे दूर राहू शकता.
उपवासाच्या दिवशी काय आणि कसे खावे, हे सर्वात महत्त्वाचे आहे. योग्य आहार घेतल्यास ॲसिडिटीचा त्रास जवळपास पूर्णपणे टाळता येतो.
रिकाम्या पोटी सुरुवात नको: उपवासाची सुरुवात करण्यापूर्वी केळे, सफरचंद, मूठभर बदाम किंवा थोडे दही खा. यामुळे पोटात थेट ॲसिड तयार होण्यास प्रतिबंध होतो.
थोड्या-थोड्या वेळाने खा: एकाच वेळी भरपूर खाण्याऐवजी दर दोन-तीन तासांनी थोडे-थोडे खात रहा. यामुळे पोटाला आराम मिळतो आणि ॲसिड नियंत्रणात राहते.
हे पदार्थ खा: उकडलेले रताळे, साबुदाणा खिचडी (कमी तेलाची), फळे (केळी, सफरचंद, पपई), खजूर आणि राजगिरा लाडू हे उत्तम पर्याय आहेत.
हे पदार्थ टाळा: संत्री, मोसंबी यांसारखी आंबट फळे, तळलेले पदार्थ (साबुदाणा वडा, तळलेली बटाट्याची भाजी) आणि मसालेदार पदार्थ खाणे टाळा.
ॲसिडिटी टाळण्यासाठी शरीराला योग्य प्रमाणात पाणी मिळणे अत्यंत आवश्यक आहे.
भरपूर पाणी प्या: दिवसभरात थोडे-थोडे पाणी पित रहा. यामुळे पोटातील ॲसिड पातळ होण्यास मदत होते.
चहा-कॉफीला रामराम: उपवासात चहा किंवा कॉफी पिण्याची चूक करू नका. कॅफीनमुळे ॲसिडिटीचा त्रास प्रचंड वाढतो.
उत्तम पर्याय: थंड दूध, ताक, लिंबू-साखरेचे सरबत (ॲसिडिटीचा त्रास नसल्यास) किंवा शहाळ्याचे पाणी प्या. हे नैसर्गिकरित्या ॲसिडिटी शांत करतात.
तुमच्या काही सवयी देखील ॲसिडिटीसाठी कारणीभूत ठरू शकतात.
पुरेशी झोप घ्या: उपवासाच्या आदल्या रात्री पुरेशी झोप घ्या. अपुऱ्या झोपेमुळे हार्मोन्सचे संतुलन बिघडते आणि ॲसिडिटी वाढते.
जेवणानंतर लगेच झोपू नका: उपवासाचे पदार्थ खाल्ल्यानंतर किमान एक तास तरी झोपू नका. बसून किंवा थोडे चालल्याने अन्न पचनास मदत होते.
ताण-तणाव टाळा: तणावामुळे पोटात ॲसिड जास्त प्रमाणात तयार होते. त्यामुळे उपवासाच्या दिवशी मन शांत ठेवा.
या सोप्या उपायांचे पालन केल्यास तुम्हाला उपवासामुळे होणाऱ्या ॲसिडिटीचा त्रास नक्कीच जाणवणार नाही आणि तुम्ही श्रद्धेने आणि उत्साहाने तुमचा उपवास पूर्ण करू शकाल.