जकार्ता : इंडोनेशिया, पापुआ न्यू गिनी आणि ईशान्य ऑस्ट्रेलियाच्या घनदाट उष्णकटिबंधीय वर्षावनामध्ये एक असा जीव वावरतो, जो थेट प्रागैतिहासिक काळातून आल्यासारखा भासतो. त्याचा भव्य आकार, आकर्षक रंग आणि शक्तिशाली पायांमुळे, सदर्न कॅसोवरी या पक्ष्याने ‘जगातील सर्वात धोकादायक पक्षी’ अशी भीतीदायक ओळख मिळवली आहे आणि त्याला अनेकदा जिवंत डायनासोरची उपमा दिली जाते.
सदर्न कॅसोवरी (शास्त्रीय नाव : कॅसुआरियस कॅसुआरियस) हा पृथ्वीवरील सर्वात प्राचीन दिसणार्या पक्ष्यांपैकी एक आहे, यात शंका नाही. त्याची सुमारे 5.6 फूट (1.7 मीटर) उंची, डोक्यावर आणि मानेवर निळ्या व लाल रंगाची आकर्षक त्वचा आणि शरीरावर केसांसारख्या दिसणार्या राठ काळ्या पिसांमुळे तो एक विलक्षण प्राणी भासतो. ही वैशिष्ट्यपूर्ण पिसे त्याला घनदाट झाडीतून मार्गक्रमण करताना तीक्ष्ण काटे आणि फांद्यांपासून संरक्षणदेखील देतात.
ऑस्ट्रेलियातील हा सर्वात वजनदार आणि जगात शहामृगानंतर दुसर्या क्रमांकाचा वजनदार उडू न शकणारा पक्षी आहे. सॅन दिएगो प्राणिसंग्रहालयाच्या माहितीनुसार, कॅसोवरी हा रॅटाईट गटातील पक्षी असून, या गटात शहामृग, इमू आणि किवी यांचाही समावेश होतो. जीवाश्म आणि जनुकीय अभ्यासातून असे दिसून येते की, सदर्न कॅसोवरी पक्षी कोणत्या ना कोणत्या स्वरूपात लाखो वर्षांपासून पृथ्वीवर अस्तित्वात आहेत, जे त्यांच्या उत्क्रांतीच्या अविश्वसनीय क्षमतेचे प्रतीक आहे. सदर्न कॅसोवरी खर्या अर्थाने वेगळे ठरवणारे आणि त्याच्या धोकादायक प्रतिमेला कारणीभूत ठरणारे घटक म्हणजे त्याचे शक्तिशाली पाय.
प्रत्येक पायाला तीन बोटे असतात, ज्यातील आतील बोटावर तब्बल 5 इंच (12 सेंटिमीटर) लांबीचे खंजिरासारखे तीक्ष्ण नख असते. हे केवळ शोभेचे नसून, कॅसोवरी या नखांनी अत्यंत शक्तिशाली आणि भेदक लाथा मारू शकतो, ज्यामुळे मानव, मगर किंवा अजगरासारख्या संभाव्य धोक्यांना गंभीर इजा होऊ शकते किंवा त्यांचा मृत्यूही ओढवू शकतो. त्याचे पाय अत्यंत बळकट स्नायूयुक्त असून, जलद आणि जोरदार हालचालींसाठी अनुकूलित झालेले आहेत, ज्यामुळे तो शिकारी प्राण्यांवर प्रभावीपणे प्रतिहल्ला करू शकतो. त्याच्या भीतीदायक क्षमता असूनही, सदर्न कॅसोवरी प्रामुख्याने फळे खाणारा पक्षी आहे आणि त्याच्या वर्षावनातील अधिवासात बियांच्या प्रसारासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतो.
