लंडन : नवीन संशोधनानुसार, ‘टाईम क्रिस्टल्स’ क्वांटम कंप्युटिंगमधील डेटा साठवणुकीसाठी मदत करू शकतात, ज्यामुळे डेटा साठवणूक सध्याच्या मिलिसेकंदांच्या तुलनेत मिनिटांपर्यंत टिकू शकेल, जी क्वांटम डेटा टिकवण्याच्या क्षमतेमध्ये एक मोठी सुधारणा आहे.
नवीन संशोधनात, शास्त्रज्ञांनी टाईम क्रिस्टल्स यांत्रिक लहरींशी कसा संवाद साधतात यावर प्रयोग केले. टाईम क्रिस्टल्स अत्यंत नाजूक मानले जात असले, तरी संशोधकांनी दाखवून दिले की ते टाईम क्रिस्टल्सला यांत्रिक पृष्ठभागाच्या लहरींशी जोडले जाऊ शकतात आणि असे केल्याने ते नष्ट होत नाहीत. या अभ्यासाचे सह-लेखक आणि फिनलंडमधील आल्टो विद्यापीठाचे अकादमी रिसर्च फेलो जेरे मॅकिनन यांनी सांगितले की, ‘माझ्यासाठी हा सर्वात मनोरंजक भाग आहे. तुम्ही टाईम क्रिस्टल्सला दुसर्या प्रणालीशी महत्त्वपूर्ण मार्गाने जोडू शकता आणि टाईम क्रिस्टल्सच्या नैसर्गिक मजबुतीचा उपयोग करू शकता.
’ पारंपरिक स्फटिकासारख्या संरचनांमध्ये अणू किंवा रेणूंची अवकाशात नियमित मांडणी असते, परंतु, टाईम क्रिस्टल्स नियमित कालावधीनंतर आपल्या विशिष्ट स्थितीत परत येतात. उदाहरणार्थ, हे लंबकासारखे नाही, जिथे दोलनाची वारंवारता केवळ दोलायमान शक्तीच्या वारंवारतेचे प्रतिबिंब असते. टाईम क्रिस्टलच्या बाबतीत, कृती सुरू करण्यासाठी काही प्रारंभिक प्रेरणा आवश्यक असली, तरी ही नियमितता आपोआप प्राप्त होते, त्या विशिष्ट वारंवारतेने कशाद्वारेही ती चालवली जात नाही. 2012 मध्ये ‘टाईम क्रिस्टल्स’ची संकल्पना मांडल्यापासून, वेगवेगळ्या सेटअपमध्ये टाईम क्रिस्टल्स म्हणून काम करणार्या संरचनांची नोंद झाली आहे.
मॅकिनन आणि त्यांच्या सहकार्यांनी त्यांचे टाईम क्रिस्टल्स ‘मॅग्नॉन्स’ नावाच्या अर्ध-कणांवर आधारित केले. मॅग्नॉन्स हे ‘स्पिन’ नावाच्या क्वांटम गुणधर्माच्या मूल्यामध्ये एकत्रित लहरी असतात. त्यांनी ‘सुपरफ्लुइड हीलियम-3’ मध्ये मॅग्नॉन्स तयार केले. या हीलियममध्ये केंद्रकांमध्ये दोन प्रोटॉन आणि फक्त एक न्यूट्रॉन असतो, ज्यामुळे केंद्रकातील कणांचे स्पिन (फिरणे) रद्द होऊ शकत नाही. हीलियम-3 ला क्रायोजेनिक तापमानाला (अतिशीत तापमान) थंड केल्यावर, अणूंच्या गतीमुळे ते एकमेकांकडे आकर्षित होतात आणि कूपर जोड्या नावाच्या अर्ध-कणांमध्ये पुनर्रचित होतात. कूपर जोड्या म्हणून, हे अर्ध-कण केवळ एकाच उपलब्ध क्वांटम स्थितीपर्यंत मर्यादित राहतात, ज्यामुळे द्रवाची श्यानता दूर होते. सुपरफ्लुइड हीलियम-3 ला यांत्रिक पृष्ठभागाच्या लहरीने हलवल्यास त्यावर एक मनोरंजक परिणाम होतो, जो पृष्ठभागाचा कूपर जोड्यांच्या स्पिन आणि ऑर्बिटल कोनीय संवेगावर होणार्या प्रभावामुळे होतो. हे गुणधर्म सुपरफ्लुईडचे वैशिष्ट्य दर्शवण्यासाठी वापरले जातात.
